دلایل موفقیت سپاهان در سال های اخیر

روزنامه تماشا: 4 سال 4 جام. این چیزی است که سپاهان به آن رسیده. آنها 3 دوره پشت سر هم قهرمان لیگ برتر شده اند و امسال قهرمانی جام حذفی را به دست آوردند.

تیمی که شالوده اش از چند سال قبل برای قهرمانی و موفقیت چیده شده و حالا نتایج آن برنامه ریزی را درو می کند. این یک بررسی است در مورد دلایل ظهور تیم اول اصفهان و ایران و البته پاشنه آشیل های این تیم روزی که مهندس اسلامیان در یک سفر کاری توانست آرمناک پطروسیان و لئون استپانیان را از ارمنستان (ایروان) به اصفهان آورد مشخص شد که شم فوتبالی خوبی دارد و کارهای زیربنایی را بدون حاشیه انجام می دهد.

او توانست به کمک دوستان و همکارانش و اضافه کردن تاج در مرحله نخست و سپس ساکت، یک سپاهان نیمه حرفه ای با معیارهای روز فوتبال و به بیان دیگر حرفه ای ترین باشگاه ایران را شکل دهد. دلایل حرفه ای شدن سپاهان به عنوان موفق ترین تیم ایران در سال های اخیر را می توان اینگونه برشمرد:

1- حضور مدیران فوتبالی

حضور مدیران فوتبالی که در سطح ایران نسبتا قوی هستند و رتبه بالایی به دست می آورند.

این مدیران شامل اسلامیان، تاج، ساکت و در آخر هم علیرضا رحیمی هستند. افرادی که هم کارهای مدیریتی ورزش را در زمان های مختلف انجام داده اند و هم کارهای مدیریتی در سطح استانداری، کارخانه فولاد و معاونت وزیر را در کارنامه شان داشته اند. همین مسئله باعث شده که آنها اهل برنامه ریزی طولانی مدت باشند.

محمدرضا ساکت: او در هیئت فوتبال اصفهان زیر سایه چند نام قرار داشت اما توانست پیچ و خم های این رشته و بوروکراسی حاکم بر آن را فرابگیرد. او در آنجا توانست ارتباط خوبی با فدراسیون و سازمان لیگ و اتحادیه فوتبال در تهران به وجود بیاورد. مخصوصا از صفایی فراهانی کار بسیار یاد گرفت و توانست زنجیره اسلامیان و تاج را تکمیل کند.

مهدی تاج: او با داشتن ارتباطات حکومتی و مدیریتی موفق شد سپاهان و فوتبال را به حاکمیت وصل کند و مهندس اسلامیان (باشگاه سپاهان) با فرستادن او به تهران توانست یک موقعیت تثبیت شده ای برای خود در تهران به وجود آورد که بسیار به این تیم کمک کرد. در ادامه هم علیرضا رحیمی با سابقه چندین ساله خود در تربیت بدنی اصفهان و فدراسیون هندبال این راه را ادامه دهند.


۲- پایه ریزی ساختار باشگاه

پایه ریزی ساختاری یک باشگاه بر اساس مطالعه باشگاه های آسیا و اروپا و توجه کردن به نیازهای فوتبال مدرن. تشکیل تیم های پایه در همه گروه های سنی، به کار گرفتن نیروهای مجرب در هدایت تیم های پایه و جوان، برگزاری منظم مسابقات و شرکت در آنها، تشکیل کمیته بین الملل، ساختار مجهز اداری و پشتیبانی و تشکیلات پیشرفته مالی.

۳- به کارگیری شیوه های متفاوت و موفق مربیگری داخلی و خارجی

مدیریت سپاهان با به خدمت گرفتن افرادی چون فرهاد کاظمی و امیر قلعه نویی توانست هم حاشیه ها را یاد بگیرد و هم نحوه مدیریت کردن حاشیه ها را. باشاه همچنین با آوردن مربیان خارجی مانند استانکو پوکله پویچ و لوکا بوناچیچ و سپس سیسو کرانچار توانست هم از تجربه و علم آنها استفاده کند و هم با نحوه مدیریت و هدایت آنها آشنا شود.

۴- آوردن بهترین بازیکنان ایران

آنها با داشتن ارتباط، شم فوتبالی خوب، امکانات مناسب مالی، ورود به موقع در بازار نقل و انتقالات، مخصوصا در زمان امیر قلعه نویی توانستند میدان را از رقیبان دیرینه بگیرند و بهترین بازیکنان ایران را جذب کنند و در مقاطع مختلف، تیمی در حد تیم ملی داشته باشند.

۵- همه چیز برای موفقیت

اصفهانی ها با توجه به داشتن فاکتورهای مدیریتی، ارتباطات خوب، دانش فوتبالی، وضعیت باثبات مالی و مدیریتی فوتبالی همه چیز را از روز اول برای کسب بهترین مقام یعنی قهرمانی لیگ در فصول پیاپی در نظر گرفتند. برای مثال آوردن امیر قلعه نویی در سال های گذشته فقط و فقط برای کسب قهرمانی بوده است چرا که او با قواعد و پیچیدگی های کسب قهرمانی آشنایی کامل دارد.

۶- ثبات مدیریت و نداشتن دغدغه مالی

یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت در فوتبال ثبات مدیریت است و این فاکتور را سپاهان به خوبی تجربه کرده است. ثبات مدیریت باعث می شود مدیرانی که با چالش های فوتبال آشنا هستند می توانند به خوبی از تجربیات گذشته شان استفاده کنند. البته انتخاب مدیر بسیار مهم است واو باید توانایی های لازم برای هدایت یک باشگاه فوتبال را داشته باشد. این ورزش را به خوبی بشناسد و بتواند مسیر تحولی آن در آینده را پیش بینی کند. نداشتن دغدغه مالی نیز در فوتبال بسیار مهم است که سپاهانی ها در سال های اخیر کمترین نگرانی ها را در این زمینه داشتهاند.

۷- ضعف رقیبان

سپاهان از ضعف رقبای خود در مدیریت، عدم ثبات، نداشتن امکانات خوب و نداشتن کمیته فنی - تخصصی لازم استفاده بهینه را کرده است. وقتی که تیم هایی مانند استقلال و پرسپولیس ثبات مدیریت و امکانات ندارند، تیمی مانند سپاهان می تواندخودش را بالا بکشد. البته گفتنی است که فقط ثبات مدیریتی و مالی نمی تواند باعث موفقیت شود که اگر اینطور بود تیمی مانند فولاد خوزستان باید در سطح سپاهان و یا حتی بالاتر از آن می بود (به دلیل داشتن استعداد و پتانسیل بیشتر بازیکن در استان خوزستان) ولی این امر اتفاق نیفتاده است یا مس کرمان و نفت آبادان کم پول خرج نکرده اند و در مواردی حتی بیش از سپاهان ریخت و پاش کرده اند ولی نتایج قابل مقایسه نبوده است.

۸- شهر اصفهان

این شهر با توجه به زیبایی و دارا بودن زیرساخت های مناسب شهری بعد از تهران دومین شهر مورد علاقه بازیکنان و مربیان ایران است. همین مسئله باعث می شود که ستاره ها نسبت به شهرهایی مانند اهواز، آبادان و کرمان تمایل بیشتری برای زندگی در این شهر داشته باشند و این خود با در نظر گرفتن موارد دیگر مثل امکانات باشگاه، مزیت های اصفهان نسبت به شهرهای دیگر است. در ضمن مردم اصفهان و هواداران بسیار به تیم خود علاقمند هستند و در هر صورتی سپاهان را تنها نمی گذارند.

۹- کاریزمای محرم نویدکیا

بی اغراق یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت سپاهان وجود محرم نویدکیاست. یک اصفهاغنی ناب، فوتبالیستی بی نظیر، شخصیتی باثبات و متفاوت با فرهنگ عام فوتبالی ایران. او به دنبال موفقیت است. باید قبول کنیم که نویدکیا یکی از مدرنترین بازیکنان ایران در ۱۰ سال اخیر بوده است. مصدومیت های او (شاید فاکتورهای دیگر هم دخیل باشند) باعث شدند که تیم ملی از وجود او بی بهره بماند. نویکیا نه تنها یک فوتبالیست بزرگ است بلکه یک وزنه بزرگ شهری نیز به حساب می آید و خیلی چیزها در سپاهان و اصفهان روی کاکل او می چرخد. او ویکی از محبوب ترین چهره ها در اصفهان است و همین مسئله بعضی حاشیه ها را از سپاهان دور می کند.


ممکن است به دلیل تفکرات شدید اصفهانی، کمی اغراق آمیز و منفی به تهران نگاه کند ولی او با همین خصوصیات توانست اصفهان را به یک قطب بلامنازع و یک رقیب قدر برای مرکزنشینان تبدیل کند. آرزوی شماره یک: امیدوارم در این مقطع خاص یک وفاق عمومی برای راضی کردناو برای کمک به تیم ملی بوجود آید. آرزوی شماره دو: امیدوارم روزی نویدکیا را در نقش رئیس باشگاه سپاهان یا حتی بالاتر درتهران ببینیم!
10- عادت به برد و موفقیت

سپاهان بعد از سال ها به موفقیت عادت کرده و این یک مسئله مهم است. بازیکنان، کادر فنی و مدیریت و هواداران سپاهان همه به موفقیت عادت کرده اند و این برتری تبدیل به یک مزیت ریشه ای روحی و روانی شده است. تیم های مقابل از این تیم حساب می برند و این خود باعث به وجود آمدن یک ترس در رقیب و یک اعتماد به نفس در بازیکنان و تیم سپاهان شده است.



نقاط ضعف

1- نداشتن استادیوم مناسب

این یک نقطه ضعف بسیار بزرگ برای تیمی است که این همه موفقیت کسب کرده است. این تیم با این همه موفقیت باید به ذوب آهن باج بدهد و به آماده شدن نقش جهان هم به چشم یک آرزو نگاه کند. به خاطر دارم در اوایل دهه 80 آنها می خواستند ورزشگاه پلی اکریل واقع در آتشگاه اصفهان را بخرند ولی با گذشت بیش از 10 سال هنوز این اتفاق یا مشابه آن نیفتاده است. این برای شهری مثل اصفهان و باشگاهی مانند سپاهان به یک نقطه ضعف بسیار بزرگ تبدیل شده است. در این چند سال اخیر که وضعیت مالی دوبت بسیار خوب بوده نیز همتی پا نگرفت.

2- موثر نبودن تیم های پایه

درست است که حسین پاپی یا جهان عالیان بازیکنان خوبی هستندو از تیم های پایه سپاهان آمده اند اما آنها بازیکنان بزرگی نیستندو اگر هم باشند 2 بازیکن برای تیمی چون سپاهان کم است. این تیم بعداز محمود کریمی و محرم نویدکیا، در این اواخر احسان حاج صفی را معرفی کرده که در سطح تیم ملی بوده اند و این برای باشگاهی مانند سپاهان که این همه هزینه را در گروه های سنی پایین متقبل می شود، بازدهی پایینی به حساب می آید. سپاهان در این راه از رقیب همشهری اش عقب افتاده و همیشه در فصل نقل و انتقالات به دنبال بازیکنان ذوب آهن بوده است. باید سپاهان در نحوه جذب بازیکنان جوان و نوجوان و همچنین کار و آموزش آنها یک تجدید نظر کلی داشته باشد.

3- تربیت نکردن یک مربی تراز اول

بعد از این همه سال حضور سپاهان در سطح اول فوتبال نتوانسته مربی درجه یکی تربیت کند. ابراهیم زاده مربی خیلی خوبی است و به عنوان کمک مربی در سپاهان کار کرده است اما ابراهیم زاده در اصل ذوب آهنی است و با این تیم توانسته نایب قهرمان آسیا شود. با توجه به اینکه سپاهان مربی های خوب ایرانی و خارجی را به خدمت گرفته است ولی بازدهی خوبی در پرورش یک مربی سپاهانی نداشته است.

۴- ترانسفر نکردن بازیکن به اروپا

این تیم در این چند سال نتوانسته موفقیتی حتی نسبی در این زمینه به دست بیاورد و اگر می خواهد در آینده موفق باشد باید ارتباطات خود با باشگاه ها و مدیران برجسته داخلی و خارجی را افزایش دهد و با این کار از موقعیت باشگاهی صرفا داخلی خارج شده و نقشی بزرگتر و مرتبط با باشگاه های بزرگ اروپایی را ایفا کند.

۵- عدم شفافیت مسائل مالی

سپاهان می توانست در این زمینه بهتر عمل کند و هراسی نداشته باشد. همه می دانیم که فوتبال یک بیزنس و ورزش پرخرج است. نشان دادندخل و خرج ممکن است که در نگاه اول بار منفی داشته باشد ولی در دراز مدت به نفع باشگاه است.

۶- پیگیر نبودن در مطالبه حق و حقوق خود

باشاه ها و یا بهتر بگوییم تیم های ایرانی به دلیل اینکه بودجه خود را از دولت می گیرند چندان پیگیر حق و حقوق خود نیستند و شاید این را برای خود یک خطر می بینند. برای مثال اگر باشگاهی مانند سپاهان تنها پیگیر گرفتن حق خود بابت مجوز پخش تلویزیونی با توجه به موقعیت خود بود می توانست درصد زیادی از بودجه خود را تامین کند. باشگاه سپاهان باید صدا و سیما را در استان زیر نفوذ خود داشته باشد و به نظر می رسد با وجود محبوبیت ونقش محلی خود، در این زمینه هم کوتاهی کرده است.

۷- ضعف رسانه ای و حضور کم رمق در رسانه ها

اصفهانی ها جز در یک مقطع که به یمن حضور تاج روزنامه جهان فوتبال را به طور نسبی در اختیار داشتند و با همین حمایت رسانه ای قهرمانی را آسوده تر کسب کردند، همیشه از این نظر در مضیقه بوده اند. باشگاه سپاهان که سه سال قهرمانی پیاپی را در کارنامه دارد، هیچ روزنامه و رسانه ای ندارد و حضور رسانه ای ضعیفی دارد تا نتواند با انبوه رسانه های حامی باشگاه های تهرانی رقابت کند. سپاهان نفوذ لازم را در رسانه های مکتوب ندارد و طبیعی است که در دعواها و حتی وقتی که محق است نتواند به خوبی از منافعش دفاع کند.