ماه هم روزگاری هوا داشته است

خبرآنلاین: ماه زمین امروزه تقریبا هیچ هوای (جوِ) چندانی ندارد. ولی بر پایه‌ یک پژوهش تازه، میان ۳ تا ۴ میلیارد سال پیش جو به نسبت چشمگیری داشته، روزگاری که فعالیت‌های آتشفشانی ابرهایی غول‌پیکر گاز را به آسمان آن می‌فرستادند.

سطح ماه امروزه با آتشفشان‌های خاموش و مرده و دریاوارهای تیره پوشیده شده، دریاوارهایی که در حقیقت دشت‌های پوشیده گدازه‌ی سرد شده‌اند. جو ماه به اندازه‌ای رقیق است که از نظر فنی اصلا نمی‌توان آن را یک جو دانست، بلکه به عنوان یک اگزوسفر در نظر گرفته می‌شود. با مولکول‌هایی که در بند گرانش ماه هستند ولی به اندازه‌ای پراکنده و جدا از همند که نمی‌توان آن را یک گاز دانست.

بر پایه‌ی پژوهش تازه‌ای که توسط دانشمندان مرکز پروازهای فضایی مارشال ناسا در هانتزویل آلاباما، و بنیاد ماه و سیاره (ال‌پی‌آی) در هیوستون انحام شده، آتشفشان‌های روزگار باستان ماه یک جو ناپایدار پدید آورده بودند که تا ۷۰ میلیون سال دوام آورده و سپس در فضا پراکنده شده بوده است.

به گفته‌ی مقام‌های ال‌پی‌آی، نمونه‌هایی از شیشه‌های آتشفشانی که فضانوردان آپولو در دهه‌ی ۱۹۷۰ با خود آورده بودند نشان می‌دهند که تفتال‌هایی که از میلیاردها سال پیش زیر سطح ماه پنهان شده‌اند دربردارنده‌ی اجزای گازی مانند مونوکسید کربن، اجزای سازنده‌ی آب، گوگرد و چند گونه‌ی گریزای دیگر هستند.

در این پژوهش تازه، پژوهشگران میزان گازی که از گدازه‌های آتشفشانیِ روان شده روی سطح ماه به بالا برمی‌خاست را اندازه گرفتند. آنها تایید کردند که میزان گازهای آزاد شده، برای ساختن یک جو به گرد ماه بسنده می‌کرده‌ و همچنین، سرعت رشد و انباشت این جو بیشتر از سرعت گریز آن به فضا و پراکنده شدنش بوده.

مقام‌های ال‌پی‌آی می‌گویند این یافته‌ها می‌توانند پیامدهای بزرگی برای کاوش‌های آینده‌ در ماه داشته باشند، زیرا " نشانگر وجود ذخیره‌ای از گازهای گریزا است که از جو به درون مناطق سرد و همیشه در سایه‌ی نزدیک قطب‌های ماه به دام افتاده و بنابراین، شاید بتواند ذخیره‌ای از یخ مناسب برای برنامه‌ی پایدار کاوش ماه فراهم کند."

گزارش این پژوهش در نشریه Earth and Planetary Science Letters منتشر شده است.