بزرگ‌ترین ماجراجویی تاریخ بشر با وویجر ۱

خبرآنلاین: فضاپیمای وویجر۱ که ۳۶ سال پیش برای ملاقات با غول‌های گازی منظومه شمسی پرتاب شد، هم‌اکنون یک سال است که خارج از مرزهای منظومه شمسی و در فضای میان‌ستاره‌ای به سر می‌برد.

بالاخره انتظار دانشمندان به سر رسید و نخستین ابزار ساخته دست بشر توانست به فضای خارج منظومه شمسی وارد شود. وویجر۱، فضاپیمای ۳۶ ساله ناسا که ۱۹ میلیارد کیلومتر از خانه‌اش دور شده، یک سال است که از مرزهای خارجی منظومه شمسی خارج و وارد فضای میان‌ستاره‌ای شده است.

فضاپیمای وویجر۱ در سال ۲۰۰۴/۱۳۸۳ به مرز منظومه شمسی که از آن به هلیوپاز یاد می‌شود، رسیده بود. اینجا جایی است که پلاسمای خورشیدی با پلاسمای میان‌ستاره‌ای به تعادل رسیده و سرعت بادهای خورشیدی در آن به‌شدت افت می‌کند. وویجر۱ به ابزاری مجهز بود که می‌توانست عبور از این منطقه را با دقت مشخص کند، اما این ابزار در سال ۱۹۸۰/۱۳۵۹ از کار افتاد و به همین دلیل، کسی نمی‌دانست چقدر طول می‌کشد تا وویجر۱ از این منطقه عبور کند. اکنون دانشمندان با انتشار مقاله‌ای در نشریه ساینس اعلام کرده‌اند که این فضاپیما در آگوست ۲۰۱۲/مرداد ۱۳۹۱ از منظومه شمسی خارج و به فضای میان‌ستاره‌ای وارد شده است.

این کشف به کمک یکی از طوفان‌های بزرگ خورشیدی اتفاق افتاده است. در مارس ۲۰۱۲/اسفند ۱۳۹۰، فوران عظیمی در سطح خورشید اتفاق افتاد که طوفانی از ذرات باردار و پرانرژی را به سوی وویجر۱ روانه کرد. این طوفان ۱۳ ماه بعد به وویجر رسید و کامپیوتر این فضاپیما اطلاعات اندازه‌گیری‌شده را به سوی زمین مخابره کرد. این اطلاعات رادیویی پس از ۱۷ ساعت به زمین رسید و دانشمندان با تحلیل آنها متوجه شدند چگالی این ذرات ۴۰ برابر بیشتر از مقداری است که اگر در وویجر در هلیوپاز قرار داشت، می‌بایست اندازه‌گیری می‌کرد.

پژوهشگران به جستجوی اطلاعات دریافتی از وویجر در ماه‌های قبل پرداختند و توانستند اثرات مشابهی را در اکتبر و نوامبر ۲۰۱۲ / مهر و آبان ۱۳۹۱ مشاهده کنند. با مقایسه این پدیده‌ها، آنها به این نتیجه رسیدند که وویجر۱ در ۲۵ آگوست ۲۰۱۲/۴ شهریور ۱۳۹۱ از منظومه شمسی خارج شده و در آن زمان، فاصله‌اش از ما ۱۲۱ واحدنجومی بوده است. (واحد نجومی معادل فاصله متوسط زمین از خورشید در طول یک سال یا تقریبا ۱۵۰ میلیون کیلومتر است).

وویجر۱ در سپتامبر ۱۹۷۷/شهریور ۱۳۵۶ و ۱۶ روز پس از فضاپیمای وویجر۲ پرتاب شد. وویجر۱ در مارس ۱۹۷۹/اسفند ۱۳۵۷ به سیاره مشتری رسید و با استفاده از گرانش عظیم این سیاره خود را به سوی سیاره زحل پرتاب کرد. این فضاپیما در نوامبر ۱۹۸۰/آبان ۱۳۵۹ از کنار زحل گذشت و رهسپار مرزهای خارجی منظومه شمسی شد. اگر تغییری در مدار وویجر۱ ایجاد نشود، حدود ۴۰هزار سال دیگر از فاصله ۱.۶ سال‌نوری ستاره‌ای در صورت‌فلکی زرافه عبور خواهد کرد.

فضاپیمای دیگر یعنی وویجر۲ در جولای ۱۹۷۹/تیر ۱۳۵۸ به مشتری رسید و در آگوست ۱۹۸۱/شهریور ۱۳۶۰ از کنار زحل عبور کرد؛ اما ماموریت وویجر۲ این بود که با استفاده از جاذبه زحل، خود را به سیارات اورانوس و نپتون برساند که در ژانویه ۱۹۸۶/بهمن ۱۳۶۴ و آگوست ۱۹۸۹/شهریور ۱۳۶۸ از کنار آنها عبور کرد و سپس مسیر خود را به سوی خارج منظومه شمسی ادامه داد. وویجر۲ قرار است حدود ۲۹۶هزار سال دیگر از فاصله ۴.۳ سال‌نوری شباهنگ، پرنورترین ستاره آسمان شب بگذرد. روی این دو فضاپیما لوحی طلایی به همراه یک مجموعه اطلاعات دیجیتالی قرار دارد که حامل پیام دوستی مردم زمین، موقعیت زمین و منظومه شمسی نسبت به ستارگان اطراف و نمونه‌هایی از صدا و تصویر موجودات زنده روی زمین و آثار برجسته فرهنگی انسان‌های روی زمین است.

مهندسان ناسا امیدوارند ژنراتورهای هسته‌ای نصب‌شده روی این دو فضاپیما تا سال ۲۰۲۰/۱۳۹۹ دوام بیاورند و خصوصا وویجر۱ بتواند اطلاعات ارزشمندی از فضای میان‌ستاره‌ای برای ما ارسال کند.