نامگذاری سال‌ها همراه با رهنمود‌های رهبر انقلاب

خبرگزاری ایرنا: نامگذاری سال ها به تناسب ضرورت ها و شرایط کشور یکی از روش های ترسیم سیاست های کلی نظام محسوب می شود که مقام معظم رهبری آن را تعیین می کنند. ایشان در واقع از میان همه‌ ارزش‌ها و جهت‌گیری ‌های مطلوب، یک ارزش را در صدر اولویت ها قرار می‌دهند تا به عنوان نقشه راه در برنامه ریزی ها و رویکردهای مسوولان امر قرار بگیرد.

برپایه قانون اساسی کشور ترسیم و ابلاغ سیاست های کلی نظام و جهت گیری کشور بر عهده رهبری نظام است که اتخاذ این سیاست ها سبب توجه آحاد جامعه به این مهم می شود. این وظیفه مهم از راه های مختلفی همچون سخنرانی ها، ابلاغ ها، نامه ها، دستور و در پاره ای موارد حکم حکومتی به اجرا در می آید.

یکی از روش ها و شیوه های ترسیم جهت گیری کلی نظام و مسوولان که به ابتکار آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری ایجاد شده، نامگذاری برای سال ها است. ایشان به طور رسمی از ۱۳۷۸ خورشیدی در پیام نوروزی خود به این مساله اشاره کردند و در سال های بعد نیز این روند را ادامه دادند، به گونه ای که هر سال برپایه تحول ها و رویدادها، بررسی بدنه کارشناسی نظام و مشورت با نخبگان؛ نام و عنوانی را برای سال نو بر می گزینند و در آن سال نیز عمده سیاست ها و جهت گیری ها را بر پایه آن تنظیم و پیگیری می کنند.

ایشان تا ۱۳۷۸ خورشیدی از نامگذاری صریح و مشخص سال ها پرهیز و تنها تاکید های لازم را در پیام نوروزی مطرح می کردند. از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۷ خورشیدی، عملکرد کشور با اولویت های سازندگی، توسعه اقتصادی و توجه ویژه به بازسازی کشور مبتنی بر الگوهای توسعه ای همراه بود. در این سال ها تاکید رهبر انقلاب بیشتر بر اموری چون اصلاح امور، عدالت اجتماعی، وجدان کار، انضباط اقتصادی، پرهیز از اسراف و صرفه جویی و توجه و تحکیم معنویت قرار داشت.

در گزارش پیش رو تلاش می شود تا نامگذاری سال بر پایه تفکیک موضوعی، بررسی و واکاوی شود.

جایگاه خدمتگزاری مسوولانه و وحدت در نامگذاری سال ها

اتحاد و همدلی در داخل به پیشبرد سیاست ها کمک شایانی می کند و در عرصه بین المللی نیز اقتدار کشور را به نمایش می گذارد. از این رو، رهبری در سال های دهه ۸۰ همواره بر این امر مهم تاکید داشتند که از نامگذاری ها نیز می توان به این موضوع پی برد.

رهبری ۱۳۸۲ خورشیدی را به علت ضرورت اولویت بندی اقدام ها برای خدمت ‌‌رسانی عمیق، ماندگار و زودبازده‌‌ به جامعه، این سال را «نهضت خدمتگزاری به مردم» نامیدند و بیان داشتند: نکته ای که امسال اضافه می کنم و به آن تأکید می ورزم، این است که همه مسوولان در سه قوه، باید نهضتی را برای خدمت رسانی به مردم شروع کنند. ممکن است ما انواع و اقسام کارها و برنامه ها را در پیش رو داشته باشیم و اجرا کنیم؛ باید در میان آنها آنچه خدمت رسانی عمیق تر و ماندگارتر و زودبازده تر محسوب می شود، اولویت پیدا کند.

رهبر معظم انقلاب سال بعد (۱۳۸۳خورشیدی) را به دلیل اینکه آخرین سال خدمتگزاری دولت اصلاحات و ضرورت گزارش دهی درباره اقدام های صورت گرفته با عنوان «پاسخگویی سه قوه به ملت ایران» نام نهادند و تاکید کردند: در واقع سال ۸۳، سال پاسخگویی سه قوه به ملت ایران است. مطمئنا در این پاسخگویی، حقایق شیرین و بسیاری برای مردم روشن خواهد شد و خدمات بزرگی که انجام گرفته است، به مردم گفته خواهد شد. در این پاسخگویی، مسوولان به کمبودها و نواقصی در کار خود پی‏خواهند برد، که آن‏ها را برطرف خواهند کرد و مردم هم با آشنایی بیشتر با عملکرد دستگاه‏ها، منتظر شروع دوره‏های جدید و کارهای جدید و مسوولیت های جدید خواهند بود.

سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ نیز به ترتیب با عنوان «همبستگی ملی و مشارکت عمومی» و «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» نامگذاری شد. رهبری در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به مناسبت نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری بیان فرمودند که «یقیناً مشارکت عمومی مردم - چه در انتخابات و چه در مسایل گوناگونی که این دولت و همچنین دولت آینده در پیش رو دارد - و همبستگی ملی آنان خواهد توانست به پیشرفت برنامه ها کمک کند.» ایشان در ارتباط با سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی به منظور تقویت اتحاد و انسجام میان مسلمانان و ملت اسلامی نیز اظهار کردند: به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» است؛ یعنی در درون ملت ما اتحاد کلمه همه آحاد ملت و قومیت های گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی؛ و در سطح بین المللی، انسجام میان همه مسلمانان و روابط برادرانه میان آحاد امت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمه آنها.

آخرین نامگذاری در این زمینه به ۱۳۹۴ خورشیدی بازمی گردد که به علت اهمیت وجود صمیمیت، همکاری و اعتماد میان دولت و ملت، رهبری آن سال را «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نامگذاری کردند و فرمودند: امیدواریم این شعار در عمل تحقّق پیدا کند و هر ۲کفّه‌ این شعار، یعنی ملّت عزیزمان، ملّت بزرگمان، ملّت با همّت و با شجاعتمان، ملّت بصیر و دانایمان و همچنین دولت خدمتگزار بتوانند به این شعار به معنای حقیقی کلمه عمل بکنند و آثار و نتایج آن را ببینند.

ضرورت پرهیز از اسراف در نگاه رهبری

اسراف و زیاده روی به عنوان عادتی ناپسند همواره از جانب عالمان دین و امامان معصوم (ع) مورد نکوهش قرار گرفته است. این مهم سبب شد تا رهبر معظم انقلاب نیز در نامگذاری چند سال که بیشتر آنها به دهه ۱۳۷۰ مربوط می شود، بر این امر تاکید کنند.

رهبر انقلاب ۱۳۷۵ خورشیدی را به دلیل وجود اسراف در ثروت عمومی و موجودی های کشور و منابع طبیعی، سال «پرهیز از اسراف و حفظ ثروت و منابع عمومی کشور» نامیدند و در تشریح آن یادآور شدند که «من همه را به رعایت منابع مالی کشور توصیه میرکنم... اسراف در ثروت عمومی و موجودی های این کشور و منابع طبیعی و نیز در آنچه که با زحمت زیاد به دست می آید و اسراف در نان و آب و انرژی و نیروی انسانی، همه اینها بد است.»

سال بعد (۱۳۷۶) به دلیل اهمیت ادامه اهداف سال گذشته، اسراف در اموال عمومی و شخصی مورد توجه رهبری قرار گرفت و ایشان ضمن نامگذاری این سال با عنوان «مبارزه با اسراف و زیاده ‌روی و نابود کردن اموال عمومی و اموال شخصی» فرمودند: «من می‌خواهم به مردم عزیزمان عرض کنم که امسال همه سعی کنند اسراف را کنار بگذارند. متاسفانه در زندگی های ما اسراف وجود دارد. اسراف یعنی تضییع نعمت الهی؛ یعنی نشناختن قدر نعمت الهی. البته بیشتر، مخاطب ما در این سخن، افراد متمکنند».

این روند در سال بعد نیز پیگیری شد و رهبر معظم انقلاب آن را سال پرهیز از اسراف نامگذاری کردند. رهبری در تشریح علت نامگذاری سال ۱۳۷۷ گفتند که « امسال توصیه مهم من عبارت است از صرفه جویی! دولت هم باید صرفه جویی بکند؛ ملت هم باید بکند. دولت، علاوه بر صرفه جویی، بایستی راه های صرفه جویی را هم به مردم تعلیم بدهد».

حدود یک دهه بعد یعنی در ۱۳۸۸ خورشیدی به طور مجدد این موضوع برجسته شد و رهبری با نامگذاری «حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف» بر ضرورت مهار اصراف گرایی که به ضرر منافع ملی است تاکید و اظهار کردند: مسوولان کشور در درجه اول - چه قوه مقننه، چه قوه مجریه و چه سایر مسوولان کشور؛ قوه قضاییه و غیر آنها - و اشخاص و شخصیت ها در رتبه های مختلف اجتماعی و آحاد مردم ما از فقیر و غنی، بایستی به این اصل توجه کنند که باید الگوی مصرف را اصلاح کنند.

تاکید رهبری بر رشد معنویت و الگوگیری شایسته

ضرورت تحول درونی و تقویت معنویت همواره در کانون توجه رهبری از همان سال های پایانی دهه ۱۳۶۰ تا میانه دهه ۱۳۸۰ بوده است.

رهبر انقلاب با نامیدن سال ۱۳۶۹ با عنوان «تحول درونی و اصلاح امور» بر این موضوع مُهر تایید زدند. ایشان در تشریح سال فرمودند: امیدواریم بتوانیم به کمک خدا و با حرکت در راه او و با استغفار و توبه‌ الیاللَّه، متاع حَسَن و قدرت و قوّت و عزت الهی را برای خودمان و برای این ملت بزرگ و فداکار تأمین کنیم.

سال ۱۳۷۰ خورشیدی نیز با عنوان «صبح روشنی» به تحسین کمک های مردمی و فداکاری ها برای کمک به زلزله زدگان اختصاص یافت. سال بعد (۱۳۷۱) هم «تحکیم معنویت» نام گرفت که از اهمیت این موضوع نزد رهبر انقلاب حکایت داشت. رهبری همچنین سال ۱۳۷۲ را با عنوان «عدالت اجتماعی» نامگذاری کردند و با تاکید بر ضرورت تأمین عدالت و کاهش شکاف طبقاتی، ایجاد رونق اقتصادی و تلاش سازندگی، فرمودند: آنچه که من به برنامه‌ریزان و مسوولان دولتی موکدا سفارش می‌کنم، این است که در این برنامه توجه کنند که هدف اصلی، کمک به طبقات محروم جامعه باشد. این، چیزی است که ما را به عدالت اجتماعی نزدیک می‌کند.

در ارتباط با موضوع الگوگیری شایسته ۱۳۷۸ به مناسبت یکصدمین سال میلاد امام خمینی(ره) با نام «امام خمینی قدس سره»، ۱۳۷۹ به مناسبت اینکه در یکسال خورشیدی دو عید غدیر بود با نام «امام امیرالمومنین، علی‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السّلام»، ۱۳۸۱ با نام «عزت و افتخار حسینی» و ۱۳۸۵ نیز با عنوان «پیامبر اعظم(ص)» نامگذاری شد.

اقتصاد؛ محور اصلی نامگذاری ها

مسایل اقتصادی بیش از هر موضوعی مورد توجه مقام معظم رهبری قرار داشت و ایشان بیش از هر موضوعی در نامگذاری ها بر این مساله تاکید دارند.

«وجدان کاری، انضباط اجتماعی، انضباط اقتصادی» عنوان ۱۳۷۳ خورشیدی بود که رهبری با محور قرار دادن موضوع وجدان کاری و تعهد در انجام به موقع و کامل وظیفه های محول شده به هر بخش یا نهاد در تشریح آن فرمودند: تذکری که می‌خواهم عرض کنم این است که از آغاز سال جدید، ۲شاخص را به عنوان شعار برای خودمان قرار دهیم: این ۲شاخص، عبارت است از «وجدان کار» و «انضباط اجتماعی». این ۲شاخص، برای همه ما، در هر جا که هستیم بسیار مهم است.

پیگیری این موضوع در ۱۳۷۴ نیز ادامه یافت و رهبری در تشریح نامگذاری این سال با عنوان « انضباط اقتصادی و مالی»، مقابله با ریخت و پاش، زیاده روی و اسراف را در کانون توجه قرار دادند و بیان فرمودند که «من عرض می‌‌کنم امسال هم می‌خواهم ۲توصیه بکنم. یک توصیه این است که آن ۲شعار [شعارهای سال ۷۳] را زنده نگه داریم... توصیه دوم که آن هم برای جامعه ما بسیار مهم است، انضباط اقتصادی و مالی است. من این را از آحاد ملت و مسؤولان کشور و ماموران دولت، امسال تقاضا دارم.»

با توجه به اهمیت نوآوری و سرمایه گذاری های مادی و معنوی، رهبری ۱۳۸۷ خورشیدی را «نوآوری و شکوفایی» اعلام و تاکید کردند که باید کارهای نو و ابتکاری در سایه‌ مدیریت صحیح و تدبیر درست در فعالیت کشور وارد شود. همچنین ۱۳۸۰ به نام «اقتدار ملی و اشتغال آفرینی» و ۱۳۸۹ به نام «همت مضاعف، کار مضاعف» نامگذاری شد.

تنگناها و دشواری های اقتصادی از اوایل دهه ۱۳۹۰ بسترساز آن شد تا موضوع اقتصادی بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار بگیرد به طوری که مشاهده می شود طی سال های گذشته بیشتر نامگذاری ها با اقتصاد پیوند خورده است. ۱۳۹۰ با عنوان «جهاد اقتصادی»، ۱۳۹۱ با نام «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه‌ ایرانی»، ۱۳۹۲ با عنوان «حماسه‌ سیاسی و حماسه‌ اقتصادی»، ۱۳۹۳ با نام «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی»، رهبر معظم انقلاب سال ۱۳۹۴ را «دولت و ملت، هم‌دلی و هم‌زبانی» نام‌گذاری کردند. «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» به عنوان نام سال ۱۳۹۵ از اهمیت مسایل اقتصادی حکایت دارد؛ موضوع مهمی که از نگاه رهبری دور نمانده است و در آخر سال ۱۳۹۶ با عنوان «اقتصاد مقاومتی؛ تولید - اشتغال» موضوعی که همگان بایستی روی آن متمرکز شوند و با حمایت از کالاهای ملی اقتصاد کشور را به پویایی برسانند.

ملت بزرگ ایران در آستانه سال ۱۳۹۷ خورشیدی خود را برای گوش جان سپردن به پیام رهبر معظم انقلاب آماده می کنند تا رهنمودهای ایشان را در سال جدید نقشه راه خود برای رسیدن به خودکفایی و اقتصاد ملی قرار دهند و برای رسیدن به ایرانی آبادتر همت خویش را بکار بندند.