محرمانه‌های مدیر تلگرام و جهرمی در تهران

روزنامه صبح نو: اواخر اردیبهشت در کشاکش فیلتر تلگرام بود که گزارشی درباره مذاکره‌های پنهایی دولت با پاول دوروف مدیر تلگرام منتشر شد. چند روز قبل از این گزارش بود که حسام‌‍‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری خبر از لغو استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام‌رسان تلگرام (CDN) در ایران داد. خبری که هر چند درست بود اما تمام ماجرای دولت و تلگرام نبود. حسام‌الدین آشنا در واقع به‌صورت ناخواسته ماجرای توافق پنهانی دولت با این پیام‌رسان را افشا کرده بود.

طبق گزارشی که درباره توافق دولت با مدیر تلگرام منتشر شده بود، گفته شده بود که در نیمه نخست سال‌94، پاول دوروف مدیر تلگرام در سفری به تهران می‌آید و با دولتی‌ها به مذاکره می‌نشیند. توافقات انجام می‌شود و بنا بر ادعای دولتی‌ها قرار می‌شود کانال‌های مستهجن توسط تلگرام فیلتر شود.

امری که ظاهراً انجام می‌شود اما دی‌ماه‌96 که از راه رسید مدیر تلگرام راه و روش دیگری در پیش گرفت و تقاضاهای علنی دولت ایران را برای مسدودسازی کانال‌های تروریستی بی‌جواب می‌گذارد، امری که برای دولت گران آمد و دستور مسدودسازی آن را صادر کرد. بااین‌حال تلگرام مدتی بعد دوباره به‌صورت عادی به فعالیت خود ادامه داد. در ادامه این گزارش از جزئیات این توافق نوشتیم که اگر مدیر تلگرام آن را رعایت می‌کرد با مسدودسازی در ایران مواجه نمی‌شد:

1- تلگرام باید تضمین دهد اطلاعات کاربران ایرانی را به غیر -که احتمالاً در اینجا شرکت‌ها یا دولت‌های غربی است- ندهد.
۲- تلگرام تضمین دهد مقررات ایران را در مسائل فرهنگی رعایت کند.
3- تلگرام تضمین دهد منافع اقتصادی حاصل از ایران را با دولت تقسیم کند.
۴- تلگرام باید تعهد دهد که احکام دادگاه‌های ایران را به رسمیت می‌شناسد.

نخستین واکنش آذری جهرمی در مقام وزیر ارتباطات به این مسأله چهار روز پس از گزارش «صبح ‌نو» بود. وی در حاشیه جلسه هیات دولت در این‌باره صحبت کرد. تسنیم در این‌باره به نقل از جهرمی نوشت: «مذاکره دولت ایران و تلگرام چیز محرمانه‌ای نبوده و در دولت یازدهم توسط وزیر وقت ارتباطات صورت گرفته است. این دیدار با اطلاع دادستان وقت کشور انجام شده است. در دولت یازدهم مذاکراتی با تلگرام در حیطه رعایت الزامات فرهنگی کشور انجام شده که البته توافق‌هایی هم به‌دست آمد و تلگرام ملاحظات ما در مورد کانال‌های غیراخلاقی یا کانال‌های مرتبط با تروریسم را لحاظ کرد.»

آقای آذر‌ی‌جهرمی در این سخن مذاکره‌کننده با مدیر تلگرام را آقای محمود واعظی، وزیر ارتباطات وقت عنوان کرد. این سخن را به یاد داشته باشیم تا در سطور آینده آن را بررسی کنیم.
آذری جهرمی در ابتدای همین ماه دوباره درباره مذاکره با تلگرام مورد سئوال واقع می شود و این‌بار وعده می دهد که گزارش این مذاکره منتشر می‌شود. به گزارش ایرنا وی در 11مهر 97 در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه مخابرات و اطلاع‌رسانی گفت: «باوجود ادعای مطرح شده، مذاکرات محرمانه نبوده و با دستور دادستان وقت و کمیته تعیین محتوای مجرمانه مذاکرات انجام و گزارش آن نیز منتشر خواهد شد.»

هر چند تا لحظه نگارش وزیر ارتباطات گزارشی از مذاکرات دولت با مدیر تلگرام را منتشر نکرد.

جزئیاتی جدید از مذاکره با مدیر تلگرام

مذاکره‌کننده اصلی هم نه محمود واعظی، وزیر وقت ارتباطات که آقای محمدجواد آذری جهرمی، وزیر کنونی ارتباطات بود است. اما این سئوال پیش می آید که وی در آن موقع چه سمتی داشته که عهده‌دار مذاکره با مدیر تلگرام شده است؟

جالب است که آن موقع آذری جهرمی عضو هیات مدیره غیرموظف شرکت خدمات ارتباطی رایتل و عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت بوده و مشخص نیست چگونه وی به‌عنوان مذاکره‌کننده با تلگرام انتخاب شده است. وی چندماه بعد هم در اردیبهشت 1395 به‌عنوان مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت معرفی شد و در دولت دوازدهم نیز به عنوان وزیر ارتباطات معرفی و مشغول کار شد. این دیدار در آذر 1394 در تهران برگزار شده است. زمان برگزاری این مذاکرات سه ماه قبل از انتخابات مجلس شورای اسلامی بود که در آن لیست امید در تهران با اکثریت آرا وارد مجلس شد.

برگردیم به جزئیات محتوای مذاکره با مدیر تلگرام. دربخش اول گزارش خواندید چهار شرطی که تلگرام باید رعایت می‌کرد و نکرد.

حال این جزئیات خود جزئیاتی دیگر دارد. طبق آن مذاکرات مدیر تلگرام به ایران تعهد داده بود که کانال‌های متخلف را فیلتر کند و دیگر اجازه ندهد همان کانال با اسمی جدید شروع به فعالیت کند. تعهدی که هیچ‌گاه اجرایی نشد. دیگر اینکه تلگرام وعده داده بود تعدادی از سرورهای خود را به ایران بیاورد و دسترسی ایران به این سرورها را نیز فراهم کند که طبق معمول این تعهد هم انجام نشده است. تعهد دیگر تلگرام این بود که مصادیق مجرمانه ای را که از طرف ایران اعلام می شود اجرایی و با مجرمین برخورد کند که این مسأله هم اجرایی نشده است.

جالب این جاست که آقای آذری جهرمی بعد از مذاکرات خود به مسوولان وقت پیشنهاد ادامه همکاری با تلگرام با تاکید بر هویت روسی این پیام‌رسان را می‌دهد با این استدلال که کشورهایی نظر آمریکا و رژیم صهیونیستی مخالف آن هستند.

تایید مذاکره با مدیر تلگرام در تهران

حال آذرمی جهرمی روز 20 مهر 1397 در برنامه «دستخط» شبکه پنج تلویزیون حاضر شد و به سئوالات مجری برنامه پاسخ گفت. یکی از سئوالات درباره مذاکره با مدیر تلگرام بود. وی گفت: «بله با پاول دوروف در تهران مذاکره داشتیم که خیلی مسأله پنهان و پیچیده ای نبود... البته مذاکره برای سال‌های قبل 93 یا 94 بود.»