قشنگ‌ترین یادگاری‌هایی که از امین تارخ به جا ماند

دیجی‌کالامگ: امین تارخ بازیگر سینما و تئاتر و تلویزیون ایران دوم مهرماه ۱۴۰۱ بر اثر سکته‌ی قلبی در بیمارستان درگذشت. امین تارخ متولد ۲۰ مرداد سال ۱۳۳۲ در شیراز بود. در دانشکده‌ی هنرهای نمایشی دانشگاه تهران درس خواند و بعد در مقطع ارشد مدیریت فرهنگی خواند. علاوه بر بازیگری یکی از کارهای مهم امین تارخ پایه‌گذاری مدرسه‌ی کارگاه آزاد بازیگری بود که بازیگران خوبی مثل ترانه علیدوستی، حبیب رضایی و مهتاب کرامتی از دل این مدرسه بیرون آمدند. تا اواخر دهه‌ی ۸۰ کارگاه آزاد بازیگری پرافتخارترین مدرسه‌ی سینمایی بود که فارغ‌التحصیلانش در بازیگری جوایز متعددی دریافت کردند.

تارخ مدتی عضو هیات مدیره‌ی خانه‌ی سینما بود و داوری هجدهمین جشنواره‌ی تئاتر فجر را هم برعهده داشت. اولین حضور امین تارخ در سینما بعد از انقلاب و در فیلم «مرگ یزدگرد» بهرام بیضایی رقم خورد اما قبل از انقلاب در مجموعه‌های تلویزیونی تلویزیونی ملی ایران حضور داشت و بعد از انقلاب هم با سریال محبوب «سربداران» که اوایل دهه‌ی ۶۰ از شبکه یک پخش می‌شد به تلویزیون برگشت. اما یکی از ماندگارترین حضورهای او در تلویزیون مربوط به سریال «ابوعلی سینا» بود که تارخ را به شدت محبوب کرد. چهره‌اش در نقش ابن سینا خیلی زود میان جوانان طرفداران زیادی پیدا کرد. کیهان رهگذار که پیش از انقلاب نویسنده‌ی سریال «شهر من، شیراز» بود، اولین سریالی که امین تارخ در آن بازی کرد، کارگردان و نویسنده‌ی سریال «بوعلی سینا» و نویسنده‌ی سریال «سربداران» بود و می‌شود گفت موفق‌ترین بازی‌های امین تارخ در تلویزیون در همکاری او با کیهان رهگذار رقم خورده بود. امین تارخ یک‌بار برنده‌ی جایزه‌ی سیمروغ بلورین جشنواره‌ی فجر برای نقش مکمل فیلم «ماه و خورشید» و یک‌بار هم نامزد این جایزه برای بازی در فیلم «پرونده‌ی هاوانا» شد. تارخ با نقش‌های تلویزیونی‌اش بیشتر محبوب بود و در سینما به جز یکی دو همکاری با علی حاتمی و داریوش مهرجویی بازی تاثیرگذاری نداشت و بخصوص از دهه‌ی ۷۰ به بعد در سینما کمرنگ شد اما در تلویزیون با سریال مناسبتی «اغما» که ماه رمضان پخش شد و سریال مذهبی «معصومیت از دست رفته» محبوبیتش میان مردم حفظ شد. مروری داریم روی مهم‌ترین فیلم‌های امین تارخ که خیلی زود از میان ما رفت.

۱) سریال سربداران

کارگردان: محمدعلی نجفی

پخش: ۱۳۶۲

دیگر بازیگران: علی نصیریان، سوسن تسلیمی

این سریال داستان قیام گروه سربداران در خراسان را به رهبری شیخ حسن جوری روایت می‌کرد که امین تارخ نقش شیخ حسن را داشت. سربداران برای حفظ ایران در مقابل حمله‌ی مغول قیام کرده بودند. در کنار بازی امین تارخ، بازی سوسن تسلیمی در نقش همسر او و علی نصیریان در نقش قاضی شارع هم در این سریال به شدت مورد توجه قرار گرفت.

۲) سریال بوعلی سینا

کارگردان: کیهان رهگذار

پخش: ۱۳۶۴

دیگر بازیگران: جمشید لایق، چنگیز وثوقی، فاضل اجبوری

در شرایطی که از صدا و سیما دیگر شاهد چهره‌های زیبا نبودیم و ستاره‌سازی قدغن شده بود دیدن امین تارخ با صورتی ظریف در نقش ابوعلی سینا در سریال «بوعلی سینا» در آن سال‌ها یک اتفاق بود. سریالی که بارها و بارها پخش شد و زندگی پزشک و دانشمند معروف ایرانی و ارتباط او با دربار سامانیان و سپس آل بویه را روایت می‌کند. قصه‌هایی از شیوه‌های درمانی بوعلی سینا و هوشمندی او در معاینه‌ی بیمارانش و نتیجه‌گیری او در مورد بیماری آن‌ها جذابیت اصلی سریال بود که گاهی آن را بسیار هیجان‌انگیز می‌کرد.

۳) فیلم پرنده کوچک خوشبختی

کارگردان: پوران درخشنده

پخش: ۱۳۶۶

دیگر بازیگران: هما روستا

آقای سهرابی با بازی امین تارخ پدر دختر نوجوانی است که به دلیل یک سانحه که برای مادرش پیش آمده قدرت حرف زدنش را از دست داده و اگر هم به او فشار بیاورند دچار تشنج می‌شود. رابطه‌ی دختر با پدرش خوب نیست تا اینکه یکی از معلم‌ها مدرسه‌ با او دوست می‌شود و سعی می‌کند درکش کند.

۴) فیلم سرب

کارگردان: مسعود کیمیایی

پخش: ۱۳۶۷

دیگر بازیگران: هادی اسلامی، جمشید مشایخی، فریماه فرجامی

دانیال که یهودی است و امین تارخ نقشش را بازی می‌کند به همراه همسرش می‌خواهند به سرزمین موعود بروند. آن‌ها و عمویشان مخالف صهیونیسم هستند و درنتیجه مخالفت‌هایی با رفتن‌شان وجود دارد. وضعیت وقتی پیچیده‌تر می‌شود که یعقوب، عموی دانیال به دست یکی از اعضای حزب صهیونیست کشته می‌شود. دانیال قاتل را می‌شناسند اما از ترس حرفی نمی‌زند و قتل گردن همسایه‌ی متدین یعقوب می‌افتد. تا اینکه روزنامه‌نگاری به نام نوری تصمیم به کشف حقیقت می‌گیرد و تلاش می‌کند دانیال را برای شهادت در دادگاه راضی کند.

۵) فیلم مادر

کارگردان: علی حاتمی

پخش: ۱۳۶۸

دیگر بازیگران: رقیه چهره‌آزاد، محمدعلی کشاورز، فریماه فرجامی، جمشید آریا، اکبر عبدی، حمید جبلی

مادر از خانه‌ی سالمندان به خانه می‌آید و بچه‌هایش را دور خودش جمع می‌کند چون می‌داند که مرگش نزدیک است. یکی از پسرها جلال‌الدین است که امین تارخ نقشش را بازی می‌کند. او پسر وسطی خانواده است. پزشک و شاعرپیشه که البته از بس که درگیر کار هستند از همسرش دور شده. جلال‌الدین جلوی قلدری‌های برادر بزرگتر را می‌گیرد و با برادر کوچکتر که به لحاظ ذهنی دچار معلولیت است همدلی می‌کند.

۶) فیلم دلشدگان

کارگردان: علی حاتمی

پخش: ۱۳۷۰

دیگر بازیگران: سعید پورصمیمی، اکبر عبدی، فرامرز صدیقی، لیلا حاتمی

ماجرای یک گروه موسیقی که در زمان قاجار برای پر کردن یک صفحه به خارج از کشور فرستاده می‌شوند اما در میانه‌ی کار پولی که قرار بوده از ایران برسد قطع می‌شود و اعضای گروه با هزینه‌های خودشان و به سختی اجرایشان را به اتمام می‌رسانند. خواننده‌ی گروه طاهر با بازی امین تارخ است که مثل بلبلی خوش‌صداست. شاهزاده خانم ترکی صدای او را می‌شنود و عاشقش می‌شود. اما طاهر مبتلا به سل شده.

۷) فیلم سارا

کارگردان: داریوش مهرجویی

پخش: ۱۳۷۱

دیگر بازیگران: نیکی کریمی، خسرو شکیبایی

حسام مردی خودخواه و البته درستکار است که در بانک شغل مهمی دارد. او به بیماری سختی دچار می‌شود و همسرش سارا برای نجات دادن او از گشتاسب پول قرض می‌کند که او هم کارمند بانک است اما مرد درستکاری نیست. حسام حالش خوب می‌شود و وقتی پی به خلاف‌های کوچک گشتاسب می‌برد می‌خواهد او را اخراج کند. گشتاسب سارا را تهدید می‌کند که اگر همسرش را منصرف نکند جریان پول قرضی را به او بگوید. سارا دچار ترس و اضطراب زیادی می‌شود. حسام وقتی ماجرا را می‌فهمد خودخواهانه سارا را سرزنش می‌کند و وقتی مشکل حل می‌شود کودکانه فکر می‌کند می‌تواند سارا را ببخشد اما سارا دیگر آن زن توسری خور نیست.

۸) فیلم عشق+۲

کارگردان: رضا کریمی

پخش: ۱۳۷۷

دیگر بازیگران: فاطمه معتمدآریا، ویشکا آسایش

«عشق+۲» فیلم خوبی نیست اما از آنجا که امین تارخ کمتر در نقش‌های کمدی دیده شده حیف است که به حضور راحت و دوست‌داشتنی‌اش در این فیلم اشاره نکنیم. ماجرای مردی که به دلایلی مجبور می‌شود با همسر قبلی‌اش ملاقات کند. همسر قبلی می‌خواهد از او دلبری کند و همسر دومش حسادت می‌کند.

۹) سریال معصومیت از دست رفته

کارگردان: داوود میرباقری

پخش: ۱۳۸۲

دیگر بازیگران: سارا خویینی‌ها، فریبا کوثری، داریوش فرهنگ

بعد از موفقیت بزرگ سریال «امام علی» نام داوود میرباقری به عنوان کارگردانی مطرح شد که می‌تواند سریال‌های مذهبی بزرگ خوبی بسازد. «معصومیت از دست رفته» در همان راستا ساخته شد و داستان مردی به نام شوذب با بازی امین تارخ است که از یک طرف عاشق زنی مسیحی به نام ماریا می‌شود و زن دوم حمیرا یهودی است که می‌خواهد شوذب را اغوا کند و او را با وعده‌ی مقام در دستگاه بنی‌امیه از راه راست دور می‌کند.