اولین شماره‌هایی که روی لباس فوتبالیست‌ها نصب شد

خبرورزشی: ۲۵ آگوست ۱۹۲۸ شروع فصل جدیدی در لیگ فوتبال انگلیس بوده است. هواداران فوتبال در سراسر انگلستان و ولز مانند هر سال دیگری با امیدهای زیاد ماجراجویی فصل را آغاز کردند. اورتون به رهبری مهاجم افسانه‌ای دیکسی دین، قهرمان لیگ دسته اول و معیاری برای بیست‌ویک تیم دیگر بود. اما در میان همه این‌ها چیزی متفاوت در اولین روز فصل به چشم می‌خورد.

بازیکنان آرسنال در خارج از خانه در ورزشگاه شفیلد ونزدی، با اعدادی بر روی پشت پیراهن‌های خود وارد زمین شدند که هر عدد با موقعیت آن‌ها در زمین مطابقت داشت. در همین زمان در دسته دوم، چلسی در استمفوردبریج با سوانسی‌تاون بازی می‌کرد، به این امید که فصل خوبی را از سر بگذراند. اما آن‌ها هم اعدادی در پشت پیراهن خود داشتند؛ هر بازیکن به جز دروازه‌بان!

این اولین بار بود که پیراهن‌های شماره‌دار در لیگ فوتبال پوشیده می‌شدند. آرسنال به ونزدی ۳-۲ باخت، در حالی که چلسی ۴-۰ سوانسی را شکست داد. اما تیتر اخبار روز بعد در مورد استفاده از اعداد بود.

روزنامه اکسپرس گزارش می‌دهد که «۳۵٬۰۰۰ تماشاگر توانستند کار خوب هر بازیکن را دقیقا به خودش نسبت بدهند زیرا تیم شماره‌گذاری شده بود و آن اعداد بزرگ باعث شد که هر بازیکن بدون مشکل شناسایی شود»؛ نشریه میرِر هم تحت عنوان «موفقیت پیراهن‌های شماره‌دار» بر این نوآوری تاکید می‌کند و گزارشگر مسابقه می‌نویسد: «من دوست دارم این طرح ادامه داشته باشد. تنها چیزی که لازم بود این بود که تیمی پیش‌قدم شود و لندن این کار را کرد.»

دلیل استفاده از شماره بر روی پیراهن بازیکنان فوتبال

اما چه چیزی باعث استفاده از پیراهن‌های شماره‌دار شد؟ و چرا دو تیم که در مسابقات جداگانه بازی می‌کردند، تصمیم گرفتند در یک روز پیراهن شماره‌دار بپوشند؟

هواداران آرسنال احتمالا اعتبار این نوآوری را به مربی وقت «هربرت چاپمن» نسبت می‌دهند. چاپمن از مدافعان اولیه استفاده از نورافکن در ورزشگاه و افزایش آمادگی جسمانی در بین بازیکنان بود. از این رو، جای تعجب نیست که نام چاپمن پس از هشت دهه هنوز مورد احترام پیروان باشگاه فوتبال آرسنال است. اما در حالی که برخی از مورخان آرسنالی می‌خواهند چاپمن را به‌خاطر شروع روند پیراهن‌های شماره‌دار مورد تحسین قرار بدهند، به نظر می‌رسد که این ایده‌ از او نبوده است.

در عوض، دلیل این‌که هر دو باشگاه این حرکت نوآورانه را در روز اول فصل ۱۹۲۸-۱۹۲۹ انجام دادند را می‌توان در یک مسابقه آزمایشی به‌ظاهر پیش‌پاافتاده جست‌وجو کرد که یک سال قبل انجام شد. و مقاله‌ای از یک روزنامه ایرلندی به‌جامانده می‌تواند روشن کند که کدام تیم ابتدا این ایده را داشته است.

روزنامه «دوبلین ایونینگ میل» تقریبا ۱۳۰ سال چاپ می‌شد و انتشارش در سال ۱۹۶۲ متوقف شد. در میان صفحات چاپ ۱۶ آگوست ۱۹۲۷، مقاله کوچکی تحت عنوان «نوآوری در فوتبال» نظرات چندین مربی باشگاه در مورد استفاده چلسی از پیراهن‌های شماره‌دار در یک مسابقه آزمایشی را منعکس کرد. مشخص نشده که چلسی با چه تیمی بازی می‌کرد، اما دلیل این اعداد توسط دیوید کالدرهد، مربی وقت تیم توضیح داده شد: «ما این کار را انجام دادیم تا به تماشاگران کمک کنیم تا برخی از بازیکنان جوان و نسبتا ناشناخته‌ای را که دیروز در مسابقه شرکت کردند را دنبال کنند.» هنگامی که از کالدرهد پرسیده شد که آیا این حرکت با هدف کمک به گوینده برای نظر دادن در برنامه‌ انجام شده، کالدرهد گفت: «چنین ایده‌ای به ذهن او خطور نکرده بود».

نکته جالب این است که مفهوم شماره‌گذاری بازیکنان از قبل وجود داشت. در برنامه‌های مسابقات بازیکنان از دفاع تا حمله از ۱ تا ۱۱ شماره می‌گرفتند، اما هرگز تصور نمی‌شد که این اعداد روی شخص بازیکن قرار گیرند. تماشاگران شماره بازیکن را به موقعیت او در زمین مرتبط می‌کردند. بنابراین اگر بازیکنی در برنامه مسابقه شماره ۲ بود، انتظار می‌رفت که در سمت راست دفاع دو نفره بازی کند.

این سیستم برای بیلی مینتر، مربی تاتنهام هاتسپر، که تحت تأثیر نوآوری چلسی قرار نگرفته بود، مسخره بود.

او گفت: «شماره‌گذاری بازیکنان در برنامه بازی کافی است. به نظر من غیرضروری است که آن‌ها مانند سوارکارها شماره‌گذاری شوند. در تجربه طولانی‌ام از فوتبال، همیشه تماشاگران را می‌دیدم که پس از نگاهی اجمالی به برنامه بازی، هر بازیکنی را تشخیص می‌دادند. اگر بازیکنان در موقعیت خود در زمین بمانند، با نگاه کردن به برنامه به آسانیِ الفبا می‌توان آن‌ها را پیدا کرد. این موضوع در مورد تیم‌های مهمان که معمولا برای هوادارانِ معمولی ناشناخته هستند، صدق می‌کند. این باعث می‌شود بازیکنان فوتبال بیش از حد شبیه اسب و سوارکارها به نظر برسند. یک تماشاگر معمولی آن‌قدر از فوتبال می‌داند که بتواند بازیکن را بر اساس موقعیتش در زمین دنبال کند. به نظر من شماره‌گذاری بازیکنان کاملا غیرضروری است.»

اکنون که استفاده از شماره به بخشی جدایی‌ناپذیر از فوتبال تبدیل شده، تصور این واکنش‌ها به شماره‌گذاری پیراهن‌ها عجیب به نظر می‌رسد. اما شاید گویاترین نقل قول در این گزارش این باشد که «این نوآوری بسیار مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت». و یک مربی دیگر پشت این ایده بود: هربرت چاپمن.

آقای چاپمن، مربی آرسنال، گفت: «این ایده بسیار مفید است. همیشه تعدادی از تماشاگران بازیکنان را نمی‌شناسند، و شماره‌گذاری بازیکنان کمک بزرگی به آن‌ها می‌کند. با این حال در چشم یک تماشاگر معمولی، نوآوری ضروری نیست.»

این واکنش چاپمن باید بدون تردید ثابت کند که او کسی نبود که اولین بار ایده پیراهن شماره‌دار را داده بود، چراکه او از این ایده استقبال کرد. اگرچه فرآیندهای بعدی نامشخص است اما می‌توان فرض کرد که تصمیم آرسنال و چلسی برای پوشیدن پیراهن‌های شماره‌دار در ۲۵ آگوست ۱۹۲۸ مستقیما ناشی از تجربه چلسی در سال قبل بود. با این حال، در زمان بازی آزمایشی، مقامات چلسی هنوز مطمئن نبودند که آیا می‌خواهند این ایده را ادامه بدهند یا خیر.

مربی آن‌ها کالدرهد گفت: «ما مطمئن نیستیم که آیا ارزشش را دارد که آن را به شورای فدراسیون فوتبال بسپاریم یا خیر. البته ما نمی‌توانستیم این ایده را بدون اجازه فدراسیون فوتبال اجرایی کنیم.»

اما زمانی که چلسی برای بازی با سوانسی‌تاون در روز افتتاحیه فصل ۱۹۲۸-۱۹۲۹ به میدان رفت مجوز دریافت نکرده بود. آرسنال هم همین‌طور. آن‌ها ابتکار عمل را به عهده گرفته بودند. علی‌رغم حمایت رسانه‌ها و حامیان، پنج سال دیگر طول می‌کشد تا اتحادیه فوتبال پیراهن‌های شماره‌دار را به عنوان یک ایده ارزشمند در نظر بگیرد.

فینال جام حذفی ۱۹۳۳ بین اورتون و منچسترسیتی اولین مسابقه‌ای بود که هر دو تیم پیراهن‌های شماره‌دار به تن کردند. جالب این‌جاست که اورتون پیراهن‌های شماره ۱ تا ۱۱ را به تن داشت، در حالی که سیتی شماره ۱۲ تا ۲۲ را پوشید. دروازه‌بان آن‌ها «لن لنگفورد» شماره ۲۲ و مهاجم «اریک بروک» شماره ۱۲ را به تن داشتند.

همچنان مدتی طول کشید تا استفاده از پیراهن‌های شماره‌دار در بازی انگلیسی متداول شود. در دهه ۱۹۹۰، اتحادیه فوتبال انگلیس به سمت شماره‌های دائمی رفت؛ به این معنی که بازیکنان به جای پوشیدن شماره‌های ۱ تا ۱۱ در هر بازی، یک شماره معین برای کل فصل خواهند داشت.

در تصادفی عجیب، اولین مسابقه‌ای که با شماره‌های تیمی مشخص برگزار شد فینال جام لیگ ۱۹۹۳ بود که فینالیست‌هایش آرسنال و شفیلد ونزدی بودند؛ مثل سال ۱۹۲۸.

امروزه بازیکنان می‌توانند تا شماره ۹۹، هر شماره پیراهنی را که می‌خواهند بپوشند. اما علی‌رغم همه این تغییرات، بسیاری از انتخاب‌های سنتی اعداد هنوز از ترکیب اولیه ۲-۳-۵ که در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ رایج بود، نشأت می‌گیرد.

یک مقاله کوتاه در یک روزنامه که دیگر چاپ نمی‌شود، نشان داد که کدام باشگاه فوتبال انگلیس اولین بار از پیراهن شماره‌دار استفاده کرد، اما در مقیاس جهانی، چلسی نمی‌تواند مدعی این افتخار باشد.

این افتخار متعلق به «وسپر بویکس» آمریکاست!

در ۳۰ مارس ۱۹۲۴، تیم وسپر بویکس از سنت لوئیس میسوری، در فینال نشنال‌چلنج‌کاپ با تیم فال ریور از ماساچوست بازی کرد. فال ریور ۴-۲ پیروز شد، اما وسپربویکس با پوشیدن پیراهن‌های شماره‌دار، تکه‌ای از تاریخ فوتبال خود را ساخت. این اولین نمونه ثبت‌شده از شماره‌ها در یک مسابقه فوتبال انجمنی است و به طور باورنکردنی ویدیویی برای اثبات آن وجود دارد. این ایده به احتمال زیاد از سایر ورزش‌های آمریکا کپی شده است زیرا فوتبال آمریکایی، هاکی و بیسبال همگی قبل از این زمان از شماره‌ها استفاده می‌کردند.

اما از نظر فوتبال انگلیسی و در واقع فوتبال اروپایی، به نظر می‌رسد که چلسی در این مورد پیشتاز بود.