فریز کردن خال گوشتی چیست و چگونه انجام می شود؟

خال‌های گوشتی می‌توانند به عنوان یک «نشان زیبایی» منحصربه‌فرد، جذابیت و گیرایی چهره را دوچندان کنند یا بسته به اندازه و محل قرارگیری، از نظر تاثیر منفی بر زیبایی‌ مورد توجه قرار گیرند. در این متن قرار است روش فریز کردن خال گوشتی را بررسی کنیم.

خال گوشتی چیست؟

خال گوشتی، که از نظر پزشکی به آن نِووس (Nevus) گفته می‌شود، یک ضایعه شایع پوستی است که از تجمع خوش‌خیم سلول‌های تولیدکننده رنگدانه به نام ملانوسیت‌ها ایجاد می‌شود. این خال‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند و از نظر رنگ، شکل و اندازه بسیار متنوع هستند؛ از نقاط ریز و تخت قهوه‌ای گرفته تا برآمدگی‌های برجسته و تیره‌رنگ. اگرچه اغلب خال‌ها مادرزادی یا اکتسابی هستند و ماهیت خوش‌خیمی دارند، اما تغییرات ناگهانی در ظاهر آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت جدی‌تر باشد که نیازمند بررسی تخصصی است.

انواع خال گوشتی

خال‌های گوشتی بر اساس ویژگی‌های ظاهری و عمق قرارگیری در پوست به چندین دسته اصلی تقسیم می‌شوند. در ادامه مهم‌ترین انواع خال گوشتی آورده شده است:

خال‌های معمولی

این‌ها شایع‌ترین نوع خال‌ها هستند که معمولاً گرد یا بیضی شکل بوده، لبه‌های مشخص دارند و رنگ یکنواختی (از صورتی تا قهوه‌ای تیره) دارند. در بیشتر افراد، تعداد این خال‌ها بین ۱۰ تا ۴۰ عدد است و معمولاً در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می‌شوند.

خال‌های مرزی

این نوع خال‌ها در مرز بین اپیدرم (لایه بالایی پوست) و درم (لایه زیرین) قرار دارند. معمولاً تخت یا کمی برجسته هستند و رنگی یکنواخت دارند.

خال‌های مرکب

این خال‌ها از سلول‌های ملانوسیت در هر دو لایه مرزی و درم تشکیل شده‌اند. اغلب کمی برجسته هستند و ممکن است به مرور زمان، رنگ و ارتفاع بیشتری پیدا کنند.

خال‌های پوستی یا درمال

این خال‌ها به طور کامل در لایه عمیق‌تر پوست (درم) قرار دارند. معمولاً برجسته، نرم و شبیه به برآمدگی گوشتی هستند و اغلب رنگ روشن‌تری دارند یا کاملاً صورتی/همرنگ پوست به نظر می‌رسند.

خال‌های دیسپلاستیک یا آتیپیک

این خال‌ها از نظر ظاهری شبیه خال‌های معمولی نیستند و ممکن است بزرگ‌تر، دارای لبه‌های نامنظم، یا رنگ‌های متفاوت در یک خال باشند. این نوع خال‌ها مهم هستند زیرا پتانسیل تبدیل شدن به ملانوما (سرطان پوست) را دارند و نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارند.

خال‌های مادرزادی ملانوسیتیک

این خال‌ها از زمان تولد همراه فرد هستند. اندازه آن‌ها بسیار متغیر است؛ از خال‌های کوچک تا لکه‌های بسیار بزرگ که بخش قابل توجهی از پوست را می‌پوشانند. خال‌های مادرزادی بزرگ‌تر، ریسک بالاتری برای ایجاد تغییرات بدخیم در آینده دارند.

خال گوشتی چه عوارض، مشکلات و چالش هایی دارد؟

خال‌های گوشتی در اغلب موارد کاملاً بی‌خطر هستند و عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، در برخی شرایط می‌توانند باعث بروز عوارض، مشکلات یا چالش‌های زیر شوند:

کاهش اعتماد به نفس

بزرگ بودن، برجسته بودن یا قرار گرفتن خال در محلی بسیار مشهود (مانند مرکز صورت) می‌تواند باعث نارضایتی فرد از ظاهر خود و کاهش اعتماد به نفس شود.

تحریک و سایش فیزیکی

خال‌های برجسته (مانند خال‌های درمال) ممکن است دائماً با لباس، جواهرات، کمربند یا بند عینک ساییده شوند. این سایش مداوم می‌تواند باعث التهاب، درد، خونریزی جزئی و عفونت موضعی شود.

خارش

گاهی اوقات، به خصوص اگر خال ملتهب یا خشک شود، ممکن است دچار خارش شود.

باقی ماندن جای زخم در صورت برداشتن خال

هر روش جراحی برای برداشتن خال، به‌ویژه اگر خال بزرگ یا عمیق باشد، می‌تواند منجر به باقی ماندن اسکار شود که گاهی اوقات از خود خال بیشتر به چشم می‌آید.

بازگشت خال

در برخی روش‌ها و بسته به نوع خال، ممکن است سلول‌های خال به طور کامل حذف نشده و خال مجدداً رشد کند.

پتانسیل بدخیمی

جدی‌ترین نگرانی در مورد خال‌ها، احتمال تبدیل شدن آنها به ملانوما، که نوعی سرطان پوست است، خواهد بود. این خطر به ویژه در مورد خال‌های دیسپلاستیک و خال‌های مادرزادی بزرگ صدق می‌کند.

چه زمانی باید در مورد یک خال گوشتی، نگران بود؟

اگرچه ۹۹٪ خال‌ها بی‌خطرند، اما چالش اصلی در نظارت مداوم بر تغییرات آنها و مدیریت نگرانی‌های زیبایی است. برای تشخیص اینکه آیا یک خال در حال تبدیل شدن به حالت بدخیم است یا خیر، متخصصان از قانون ABCDE استفاده می‌کنند:

• A (Asymmetry - عدم تقارن): اگر دو نیمه خال با هم برابر نباشند.
• B (Border - لبه): اگر لبه‌ها نامنظم، دندانه‌دار یا محو باشند.
• C (Color - رنگ): اگر خال دارای تغییرات رنگی، چند رنگی (سیاه، قهوه‌ای، آبی، قرمز) باشد.
• D (Diameter - قطر): اگر قطر خال بزرگتر از ۶ میلی‌متر (تقریباً به اندازه پاک‌کن مداد) باشد.
• E (Evolving - تکامل): اگر خال در حال تغییر اندازه، شکل، رنگ باشد یا علائم جدیدی مانند خارش یا خونریزی پیدا کند.

چه روش هایی برای برداشتن خال گوشتی وجود دارد؟

برای برداشتن خال گوشتی روش‌های متعددی وجود دارد که انتخاب بهترین روش بستگی به اندازه، عمق، نوع خال (از نظر خوش‌خیمی یا بدخیمی مشکوک بودن)، محل قرارگیری و ترجیح بیمار و پزشک دارد.

برداشتن با جراحی و بخیه

این روش استاندارد طلایی است، به ویژه زمانی که پزشک نیاز به اطمینان کامل از برداشتن کامل ضایعه و ارسال نمونه برای آزمایش پاتولوژی (آسیب‌شناسی) داشته باشد.

نحوه انجام: پزشک ناحیه را بی‌حس می‌کند، سپس خال به طور کامل همراه با حاشیه کوچکی از بافت سالم اطراف برداشته می‌شود. زخم ایجاد شده با بخیه بسته می‌شود.

مزایا: احتمال عود بسیار کم است، و نمونه کاملی برای تشخیص دقیق وجود دارد.

معایب: جای زخم (اسکار) دائمی به جا می‌ماند که معمولاً خطی است.

برداشتن با تیغ

این روش برای خال‌های برجسته و گوشتی که کاملاً از سطح پوست بیرون زده‌اند و نیازی به عمق‌برداری ندارند، استفاده می‌شود.

نحوه انجام: با استفاده از یک تیغ جراحی استریل، خال هم‌سطح پوست تراشیده می‌شود. نیازی به بخیه نیست و زخم با پانسمان کوچک پوشانده می‌شود تا خودش بهبود یابد.

مزایا: کمترین میزان جای زخم را به جا می‌گذارد (معمولاً یک لکه صاف کوچک).

معایب: اگر ریشه خال عمیق باشد، ممکن است دوباره رشد کند.

برداشتن با لیزر

لیزر درمانی معمولاً برای خال‌های مسطح یا خال‌هایی که به دلایل زیبایی برداشته می‌شوند و نیازی به نمونه‌برداری نیست، کاربرد دارد.

نحوه انجام: از لیزرهای خاص (معمولاً لیزرهای CO2 یا اربیوم) برای تبخیر لایه‌های سطحی خال استفاده می‌شود.

مزایا: بدون خونریزی و بخیه، بهبودی سریع.

معایب: برای خال‌های عمیق یا مشکوک مناسب نیست؛ زیرا امکان ارسال نمونه به آزمایشگاه وجود ندارد و احتمال عود وجود دارد.

برداشتن با کوتریزاسیون یا الکتروسرجری

این روش از گرمای تولید شده توسط جریان الکتریکی برای سوزاندن و برداشتن خال استفاده می‌کند.

نحوه انجام: دستگاه الکتروکوتر (دستگاه تولیدکننده حرارت) برای از بین بردن بافت خال به کار می‌رود.

مزایا: سریع و مؤثر برای خال‌های کوچک و برجسته.

معایب: ممکن است بو و دود ایجاد کند، و مانند لیزر، برای نمونه‌برداری قابل اعتماد نیست.

کرایوتراپی (انجماد)

این روش برای از بین بردن بافت با انجماد سریع با استفاده از نیتروژن مایع استفاده می‌شود، اما کاربرد اصلی آن بیشتر برای زگیل‌ها است.

نحوه انجام: نیتروژن مایع روی خال اسپری می‌شود یا با سواب اعمال می‌گردد تا سلول‌های خال از بین بروند.

مزایا: سریع و بدون نیاز به بی‌حسی.

معایب: ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.

فریز کردن خال گوشتی چیست؟

کرایوتراپی یا فریز کردن خال گوشتی یکی از تکنیک‌های غیرتهاجمی برای حذف برخی ضایعات پوستی است. کرایوتراپی به معنای استفاده از سرمای شدید برای از بین بردن بافت‌های غیرطبیعی پوست است. در این روش، از ماده‌ای بسیار سرد، معمولاً نیتروژن مایع (که دمای آن حدود ۱۹۶- درجه سانتی‌گراد است)، برای آسیب رساندن و تخریب سلول‌های خال استفاده می‌شود.

فریز کردن خال گوشتی چگونه انجام می شود؟

این پروسیجر معمولاً در مطب یا کلینیک و در زمان کوتاهی انجام می‌شود. مراحل انجام کرایوتراپی خال گوشتی به صورت زیر است:

آماده‌سازی و بی‌حسی (اختیاری)

برای خال‌های کوچک و سطحی، معمولاً نیازی به بی‌حسی نیست. اگر خال بزرگ یا فرد نسبت به درد حساس باشد، ممکن است پزشک قبل از شروع، بی‌حسی موضعی تزریق کند، هرچند در بسیاری موارد تزریق بی‌حس‌کننده به خودی خود دردناک‌تر از خود فریز کردن است.

اعمال سرما

پزشک از یک ابزار مخصوص برای اعمال نیتروژن مایع به طور مستقیم روی خال استفاده می‌کند. این کار معمولاً به دو صورت انجام می‌شود:

• استفاده از اسپری: نیتروژن مایع به طور مستقیم از طریق یک نازل روی خال اسپری می‌شود.
• استفاده از سواب: یک سواب پنبه‌ای آغشته به نیتروژن مایع برای مدت زمان مشخصی روی خال نگه داشته می‌شود.

ایجاد تخریب بافتی

سرما باعث ایجاد کریستال‌های یخی در داخل و اطراف سلول‌های خال می‌شود. این کریستال‌ها به غشای سلولی آسیب می‌رسانند و باعث مرگ سلولی (نکروز) می‌شوند. ناحیه فریز شده بلافاصله قرمز و متورم شده و ممکن است احساس سوزش یا درد خفیفی داشته باشد.

پس از درمان

پس از فریز کردن، در محل خال یک تاول تشکیل می‌شود. این تاول در واقع ناحیه‌ای است که بافت زیرین آن آسیب دیده است. طی چند روز تا چند هفته، پوست زیرین بهبود می‌یابد و بافت مرده (خال) به صورت پوسته خشک شده از روی پوست می‌ریزد.

مزایا و معایب فریز کردن خال گوشتی (کرایوتراپی)

کرایوتراپی تنها برای خال‌های خوش‌خیم و سطحی که پزشک از سلامت آن‌ها اطمینان کامل دارد، توصیه می‌شود. اگر خال شما تغییر شکل داده، نامنظم است یا پزشک به آن مشکوک است، باید از روش جراحی با نمونه‌برداری استفاده شود تا خطر تبدیل شدن به ملانوما کاملاً رد گردد.

مزایا	معایب
سریع بودن پروسیجر معمولاً تنها چند ثانیه طول می‌کشد	نمی‌توان نمونه‌ای برای ارسال به آزمایشگاه (پاتولوژی) برای رد سرطان تهیه کرد
بدون نیاز به بخیه بهبودی سریع‌تر و ریسک عفونت کمتر در مقایسه با جراحی	خال‌های عمیق یا بزرگ ممکن است نیاز به چندین جلسه درمان داشته باشند
درد کم معمولاً درد فقط در حد سوزش کوتاه مدت است	در افرادی با رنگ پوست تیره، احتمال ایجاد لکه‌های روشن‌تر پس از درمان بیشتر است
هزینه کمتر معمولاً ارزان‌تر از برداشتن با جراحی یا لیزر است	تشکیل تاول پس از درمان ممکن است موقتاً آزاردهنده باشد

 

مراقبت های پس از فریز کردن خال گوشتی

مراقبت‌های پس از فریز کردن خال گوشتی برای اطمینان از بهبودی کامل و جلوگیری از عوارضی مانند عفونت یا ایجاد اسکار ناخواسته بسیار مهم هستند. در ادامه توصیه‌های مراقبتی پس از کرایوتراپی خال گوشتی آمده است:

مراقبت اولیه (۲۴ تا ۴۸ ساعت اول)

• تاول تشکیل شده را دستکاری نکنید و از ترکاندن یا فشردن تاولی که ایجاد شده است، خودداری کنید.
• محل درمان را تمیز و خشک نگه دارید. هرگونه آلودگی باید با احتیاط پاک شود.
• از مالش دادن یا سفت بستن لباس روی ناحیه درمان شده خودداری کنید.

شستشو و بهداشت

• پس از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت می‌توانید محل را به آرامی با آب و صابون ملایم بشویید.
• پوست را با حوله نمالید؛ به آرامی با یک پارچه تمیز یا گاز استریل روی ناحیه ضربه بزنید تا خشک شود.

مدیریت تاول و پوسته‌ریزی

• اگر تاول به طور اتفاقی پاره شد، محل آن را مانند یک زخم سطحی کوچک در نظر بگیرید.
• ناحیه را با آب و صابون ملایم تمیز کنید.
• در صورت نیاز، می‌توانید از یک پماد آنتی‌بیوتیک موضعی روی ناحیه استفاده کنید.
• روی آن را با یک چسب زخم کوچک یا گاز استریل بپوشانید و روزانه پانسمان را عوض کنید.
• اجازه دهید فرآیند پوسته‌ریزی به طور طبیعی طی شود و هرگز پوسته‌ها را نکنید.

محافظت در برابر نور خورشید (بسیار مهم)

• پوست جدید و در حال ترمیم زیرین به نور خورشید بسیار حساس است
• تا چند ماه پس از درمان، حتماً از کرم ضد آفتاب روی ناحیه استفاده کنید، حتی اگر هوا ابری باشد.

پیگیری با پزشک

• حتماً در تاریخی که پزشک برای شما تعیین کرده است برای معاینه مجدد مراجعه کنید.
• در صورت افزایش درد، ترشح چرک یا بوی نامطبوع از محل درمان، با پزشک تماس بگیرید.

سوالات متداول

از آنجایی که وجود خال گوشتی موضوعی رایج به شمار می‌رود و خیلی‌ها دارای این نوع خال هستند، سوالات مختلفی هم درباره آن وجود دارد که ما به چند مورد از آنها پاسخ داده‌ایم:

آیا احتمال بازگشت خال پس از فریز کردن خال گوشتی وجود دارد؟

بله، احتمال بازگشت (عود) وجود دارد، به‌ویژه اگر خال عمیق باشد و تمام سلول‌های آن با یک جلسه کرایوتراپی کاملاً تخریب نشده باشند.

فریز کردن خال گوشتی چقدر طول می‌کشد؟

بسیار کوتاه. خود فرآیند اعمال نیتروژن مایع (فریز کردن) معمولاً فقط بین ۵ تا ۳۰ ثانیه برای هر خال طول می‌کشد.

هزینه فریز کردن خال گوشتی چقدر است؟

هزینه ثابت نیست و به عوامل متعددی مانند تعداد خال‌ها، اندازه آن‌ها و غیره بستگی دارد. اما هزینه حدودی این کار تقریبا 500 هزار تا 1 میلیون تومان است.

جمع بندی

خال گوشتی یک ضایعه خوش‌خیم پوستی ناشی از تجمع سلول‌های رنگدانه است که معمولاً بی‌خطر است، اما هرگونه تغییر در آن باید بررسی شود. فریز کردن (کرایوتراپی) روشی سریع است که از نیتروژن مایع برای تخریب سلول‌های خال‌های سطحی استفاده می‌کند، اما برای خال‌های مشکوک یا عمیق توصیه نمی‌شود، زیرا نمونه‌ای برای تشخیص سرطان باقی نمی‌گذارد و احتمال عود آن وجود دارد.