«هستم اگر می‌روم گر نروم نیستم»

خبرگزاری ایسنا: اول اردیبهشت‌ماه سال‌روز درگذشت علامه محمد اقبال لاهوری است؛ شاعر و متفکر پاکستانی که در ایران شهرت بسیار دارد.

اقبال لاهوری هجدهم آبان‌ماه سال ‌۱۲۵۶ در شهر سیالکوتِ پنجاب هند به دنیا آمد. نیاکان اقبال از برهمنان و پاندیت‌های عالی‌مقام کشمیر بودند که در عهد سلطنت شاه زین‌العابدین مسلمان شدند. اقبال پس از یادگیری قرآن و پشت سر گذاشتن تحصیلات راهنمایی و دبیرستان در کالج اسکاچ‌میشن رشته فلسفه را برای دوره فوق لیسانس خود در دانشگاه لاهور برگزید. او مدرک کارشناسی ارشد فلسفه را در سال ۱۸۹۹ میلادی از دانشگاه پنجاب دریافت کرد و سپس از دانشگاه مونیخ در رشته فلسفه درجه دکتری گرفت.

اقبال در سال ‌۱۹۲۶ به‌عنوان نماینده مسلمان‌ها به مجلس وارد شد و در صحنه‌های مبارزه‌های مردم هندوستان با انگلستان، حضور فعالی داشت. او از جمله اولین افرادی بود که ایده شکل‌گیری کشور پاکستان به صورت مستقل از هند را مطرح کرد. از این شاعر در پاکستان به عنوان «شاعر ملی» یاد می‌شود.

اقبال که شعرهای زیادی به فارسی و اردو دارد، یکی از سرشناس‌ترین شاعران پارسی‌گوی غیرایرانی است که شعرهای زیادی به زبان فارسی سروده و مورد پذیرش ایرانیان قرار گرفته است. علی شریعتی و مرتضی مطهری از او به نیکی یاد کرده‌اند.

یکی از شعرهای مشهور اقبال لاهوری:

ساحل افتاده گفت گرچه بسی زیستم / هیچ نه معلوم گشت آه که من کیستم

موج ز خود رفته‌ای تیز خرامید و گفت / هستم اگر می‌روم گر نروم نیستم

«اسرار خودی»، «رموز بی‌خودی»، «پیام مشرق»، «زبور عجم»، «گلشن راز جدید»، «بندگی‌نامه» و «جاویدنامه»، «تاریخ هند»، «بانگ درا»، «پس چه باید کرد ای اقوام شرق»، «مثنوی مسافر»، «بال جبرئیل»، «ضرب کلیم»، «ارمغان حجاز»، «یادداشت‌های پراکنده» و «تجدید بنای اندیشه دینی در اسلام» از جمله آثار اقبال لاهوری هستند.

اقبال لاهوری روز اول اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۷ در لاهور از دنیا رفت و پیکرش در جوار مسجد پادشاهی به خاک سپرده شد.