پوتین، قربانی دعوای بلاروس و اروپا
الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس، با راه‌انداختن جنگ مهاجرتی با اروپا، پای مسکو را به بحرانی ناخواسته کشانده است.
روزنامه همشهری: همزمان با بالا گرفتن جنگ مهاجرتی بین بلاروس و اتحادیه اروپا و ایجاد بحرانی تمام‌عیار در مرز با لهستان، الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس، زندگی را برای ولادیمیر پوتین همتای روس خود تنگ کرده و پای او را هم به این جنجال باز کرده است.
به گزارش نیویورک تایمز، او هفته پیش در اوج دعوا با اتحادیه اروپا، مسئله‌ای را پیش کشید که بسیاری را متعجب کرد؛ او تهدید کرد که جریان گاز به اروپا را قطع می کند. مشکل اما اینجا بود که اصلا این گاز متعلق به او نیست که بخواهد قطعش بکند.صحبت‌های او، چنان شوکه‌کننده و هزینه‌زا بود که روسیه که بیشتر گاز خود را از طریق بلاروس به اروپا صادر می‌کند، به این مسئله واکنش نشان داد و عملا به لوکاشنکو پیام فرستاد که دعوا را به این سمت نیاورد.
سخنگوی شخصی ولادیمیر پوتین در این‌باره، به خبرنگاران گفت: «روسیه کشوری بوده، هست و خواهد بود که به تمامی تعهداتش در تامین گاز مشتریان اروپایی پایبند خواهد بود.»
بلاروس، با ترغیب هزاران پناهجو برای عبور از مرز خود و ورود به لهستان، اتحادیه اروپا را در معرض موج جدیدی از ورود پناهجویان قرار داده. غربی‌ها مدعی هستند که این رفتار بلاروس، در واکنش به تحریم‌هایی است که علیه رهبر و دولت این کشور وضع شده است. نتیجه این شده که هزاران پناهجو، در سرمای سخت شرق اروپا، در مناطق مرزی بلاروس و لهستان گرفتار شده‌اند و نیروهای نظامی مستقر در مرز لهستان، از ورود پناهجویان جلوگیری می‌کنند. حالا لوکاشنکو، با کشیدن پای پوتین به این بحران، این گمان را تقویت کرده که از حمایت‌های پوتین به نفع خود سوءاستفاده کرده و برای رهبر همسایه شرقی خود هزینه‌تراشی می‌کند.
بلاروس تحت کنترل لوکاشنکو، تنها متحد تمام قد روسیه در اروپای شرقی است؛ جایی که روسیه از مدت‌ها پیش حیاط خلوت خود می‌پنداشت. پوتین سال گذشته، با حمایت از لوکاشنکو در موج اعتراض‌های مردمی بعد از انتخابات در بلاروس، نشان داد که تا کجا در حمایت از لوکاشنکو پیش خواهد رفت.با این حال، زیاده‌روی لوکاشنکو و کشیدن روسیه به بحرانی ناخواسته، صداهای اعتراض علیه رفتار رهبر اقتدارگرای بلاروس را، حتی در حزب خود پوتین، بالا برده است.
کنستانتین زاتولین، نماینده باسابقه مجلس روسیه در گفت‌وگویی درباره لوکاشنکو گفته است: « لوکاشنکو از نظر روانی می‌خواهد که پیروز باشد. او آرزو دارد که قلدر همیشه برنده باشد. اما بین این آرزو و سیاست‌های ما، تفاوتی وجود دارد که باید دیده شود.»لوکاشنکو در مسئله به زمین نشاندن یک هواپیمای مسافری غربی در مینسک که یکی از مخالفانش در‌آن بود هزینه زیادی برای روسیه ایجاد کرد و در آنجا هم روسیه مجبور شد از خود واکنش نشان دهد.
سرگئی ماکروف، یک تحلیلگر طرفدار کرملین گفته است: «مردم در مسکو از دست لوکاشنکو خسته و عاصی شده‌اند. او باهوش‌ترین مذاکره‌کنندگان است.»
این دیدگاه‌ها اما تنها نگاه در مسکو نیست و کرملین، با برگزاری مانورهای مشترک نظامی با بلاروس در یک هفته گذشته، نشان داده که در میدان، در کنار بلاروس است. روز جمعه، روسیه به نشانه همبستگی با بلاروس، نیروهای چترباز خود را برای تمرین مشترک، به نزدیکی مرز بلاروس با لهستان اعزام کرد. ۲نفر از این چتربازان، به گفته وزارت دفاع روسیه، به خاطر جراحاتی که در عملیات برداشته بودند، جان خود را از دست دادند. پیش از این هم روسیه در ۲مانور متفاوت در طول هفته، بمب‌افکن‌های هسته‌ای خود را برای گشت‌زنی در همین منطقه به بلاروس اعزام کرده بود.
ویکتو خرنین، وزیر دفاع بلاروس بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده کشور خودش و روسیه، اینطور ارزیابی کرده که همسایگان عضو اتحادیه اروپا، به خصوص لهستان، اقداماتی نظامی را در پیش گرفته‌اند که می‌تواند به شروع یک جنگ منتهی شود.اما حتی برخی منتقدین لوکاشنکو و پوتین هم باور دارند که روسیه، سرانجام پا پیش خواهد گذاشت و بلاروس را مجبور به عقب‌نشینی خواهد کرد. آرتیون شرایبام، استاد دانشگاه بلاروسی که در مرکز کارنگی فعالیت می‌کند گفته است: «من فکر می‌کنم که در این بحران به خصوص، دستور جمع کردن ماجرا، از مسکو صادر خواهد شد. تنش، روسیه را در موقعیت ناخوشایندی قرار خواهد داد.»
در بحران فعلی، هدف لوکاشنکو، ساده اما غیرمحتمل است؛ او می‌خواهد با اتحادیه اروپا مذاکره کند تا تحریم‌ها را بردارد. یک مقام ارشد اتحادیه اروپا همین جمعه گفته است که این اتحادیه، هیچ نشانه‌ای که بگوید پوتین بحران مهاجران را شروع کرده ندیده با این حال از او به خاطر اینکه از نفوذ خود برای خاموش کردن این بحران استفاده نکرده انتقاد کرده است.
برنامه فعلی مسکو این است که بگذارد اتحادیه اروپا خودش با لوکاشنکو درگیر شود. پوتین در یک هفته گذشته ۲بار با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان صحبت کرده است. سیاست مسکو این است که اروپایی‌ها باید مستقیما با بلاروس صحبت کنند.با این حال، مسکو از نزدیک بحران اخیر را دنبال می‌کند و به فکر راهی برای رفع آن است. هدف مسکو این است که بحران دامنش را نگیرد، و البته نفوذش را در بلاروس و شرق اروپا از دست ندهد.
روابط روسیه در سال‌های اخیر، با اوکراین همسایه جنوبی خود، نه تنها سرد شده که تا حد تقابل هم پیش رفته و حالا تکرار آن در بلاروس، می‌تواند عواقب تاریخی و سنگینی برای پوتین داشته باشد.مارکوف، تحلیلگر طرفدار کرملین در این باره گفته است: «پوتین کریمه را گرفت، که خیلی خوب است اما نباید فراموش کنیم که پوتین اوکراین را از دست داد. اگر او بلاروس را هم از دست بدهد، هرگز بخشیده نخواهد شد.»
همزمان با افزایش بحران پناهجویان، چند خط هواپیمایی گفته‌اند که پروازهایشان از خاورمیانه به بلاروس را محدود خواهند کرد؛ بیشتر پناهجویانی که با تشویق بلاروس به این کشور می‌روند و به امید پناهندگی در کشورهایی مثل آلمان عازم لهستان می‌شوند، از کشورهای خاورمیانه از جمله یمن، عراق، افغانستان هستند.
بیشترین آسیب را در این میان اما پناهجویان می‌بینند که سرمای سخت، در جنگل‌های مرزی لهستان و بلاروس، آنها را عاجز کرده است. گروه‌های امدادی گفته‌اند که این افراد، علاوه بر سرما، باید با خشونت‌های نظامیان و غیرنظامیان هم مقابله کنند.حتی وضع آنها در مینسک، پایتخت بلاروس هم خوب نیست. آنها در ابتدا مورد حمایت دولت بلاروس بودند اما حالا پول بسیاری از آنها تمام شده و مجبورند در خیابان‌ها بخوابند. دولت هم دیگر از آنها حمایت نمی‌کند. آنهایی هم که نتوانند از مرز عبور کنند، باید در کمپ‌هایی که توسط نیروهای بلاروس محافظت می‌شوند، در شرایط بسیار سختی زندگی کنند.
آلنا چخوویچ، فعال ساکن بلاروس درباره زندگی این پناهجویان گفته است: «واقعا ناراحت‌کننده است که در نهایت این شریط برایشان پیش آمده؛ آن هم فقط به خاطر اقدامات دولت بلاروس.»
ارسال نظر