اولین تصویر مستقیم از یک سیاره فراخورشیدی

تابناک: تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا موفق شده برای اولین‌بار تصویری مستقیم از یک سیاره مستقر در خارج از منظومه شمسی را ثبت کند.

سیاره مذکور که «TWA 7 b» نام دارد، در فاصله حدود 100 سال نوری از زمین واقع شده و دانشمندان تخمین می‌زنند که جرم آن مشابه سیاره زحل باشد. تا پیش‌ازاین، بیشتر سیارات فراخورشیدی با روش‌های غیرمستقیم کشف می‌شدند؛ چرا که نور بسیار کم آن‌ها و درخشش زیاد ستاره میزبان، مشاهده مستقیم را تقریباً غیرممکن می‌کرد.

با این حال، تلسکوپ جیمز وب موفق شده از این سیاره تازه‌کشف‌شده یک تصویر مستقیم ثبت کند. ناسا در شبکه اجتماعی ایکس از این پیشرفت به‌عنوان «نخستین مشاهده مستقیم یک سیاره فراخورشیدی» توسط این تلسکوپ یاد کرده است.

نکته قابل‌ذکر دیگر اینکه این سیاره کوچک‌ترین جرم آسمانی است که تاکنون با این روش تصویربرداری شده و اندازه آن 10 برابر کمتر از سیارات دیگری است که تاکنون به‌طور مستقیم دیده شده‌اند.

نسبت به زمین، این سیاره در مدار بسیار دورتری به دور ستاره میزبان خود می‌چرخد و یک بار گردش کامل آن ممکن است صدها سال طول بکشد. سیستم سیاره‌ای TWA 7 نیز بسیار جوان است و عمر آن حدود 6 میلیون سال برآورد می‌شود؛ بنابراین تصویری که اکنون منتشر شده، لحظه‌ای از مراحل ابتدایی شکل‌گیری یک منظومه را به ما نشان می‌دهد.

نحوه ثبت تصویر توسط جیمز وب

تیم تحقیقاتی به رهبری دکتر «آن-ماری لاگرانژ» برای ثبت این تصویر از قطعه‌ای ویژه در تلسکوپ استفاده کرده‌اند که عملکردی مشابه خورشیدگرفتگی مصنوعی دارد. این ویژگی نور ستاره میزبان را کاهش می‌دهد و امکان مشاهده دقیق‌تر اجرام اطراف آن را فراهم می‌کند.

نتیجه این ابتکار، ثبت تصویری واضح از یک منبع نورانی با حلقه‌ای از ذرات در اطراف آن بود که دانشمندان می‌گویند با احتمال بسیار بالا، به سیاره TWA 7 b تعلق دارد.

دانشمندان می‌گویند هرچند هنوز احتمال بسیار کمی وجود دارد که این منبع نوری مربوط به یک کهکشان در پس‌زمینه تصویر باشد، اما شواهد موجود به‌وضوح از کشف یک سیاره جدید خبر می‌دهند. از زمان کشف نخستین سیاره فراخورشیدی در سال 1992 تاکنون، نزدیک به 6 هزار مورد دیگر شناسایی شده‌اند، اما فقط تعداد بسیار اندکی از آن‌ها از طریق تصویربرداری مستقیم دیده شده‌اند.

کشف TWA 7 b تنها یکی از یافته‌های شگفت‌انگیز اخیر جیمز وب است. این تلسکوپ پیش از این نیز پدیده‌هایی مانند حلقه اینشتین و دورترین کهکشان شناسایی‌شده در تاریخ بشر را ثبت کرده بود.