کشاورزان ایرانی از سود واقعی زعفران محروم‌اند!
چالش قاچاق یکی از معضلات جدی صنعت زعفران است. بخش قابل‌توجهی از محصول کشور به نام افغانستان بسته‌بندی و به بازارهای جهانی عرضه می‌شود. خام‌فروشی گسترده و نبود بسته‌بندی و برند قدرتمند باعث شده سود واقعی نصیب تولیدکننده نشود. ایران در تولید زعفران در مقیاس جهانی تقریباً بلامنازع است؛ اما این تولید عظیم، هنوز تبدیل به فرصت اقتصادی واقعی و پایدار نشده است.
ایسنا: ایران امروز بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید می‌کند و نام شهرهایی چون قائن، تربت‌حیدریه، گناباد، فردوس و بیرجند در نقشه زعفران دنیا می‌درخشد. چالش قاچاق یکی از معضلات جدی صنعت زعفران است. بخش قابل‌توجهی از محصول کشور به نام افغانستان بسته‌بندی و به بازارهای جهانی عرضه می‌شود. خام‌فروشی گسترده و نبود بسته‌بندی و برند قدرتمند باعث شده سود واقعی نصیب تولیدکننده نشود. ایران در تولید زعفران در مقیاس جهانی تقریباً بلامنازع است؛ اما این تولید عظیم، هنوز تبدیل به فرصت اقتصادی واقعی و پایدار نشده است.
راه‌های نجات زعفران ایران از عقب‌ماندگی در بازارهای جهانی
جهت مقابله با چالش قاچاق و افزایش ارزش افزوده، دو راهکار میان‌مدت و بلندمدت «شناسنامه‌دار شدن زعفران» و «برندسازی ملی» مطرح هستند. شناسنامه‌دار کردن زعفران کمک شایانی به کاهش قاچاق آن می‌کند اما از زمانی که این طرح مطرح شده تاکنون چندان اقدام چشمگیری برای اجرایی شدن آن انجام نشده است. هر چند روندی رو به پیشرفت دارد، ولی هنوز به مرحله‌ای نرسیده که اثرات آن به‌صورت جامع در بازار مشهود باشد. در زمینه برند ملی نیز، ثبت برند ملی و جمعی زعفران یک «باید» قطعی برای موفقیت این محصول در بازارهای جهانی است. مقدمات ثبت برند در سازمان جهانی مالکیت فکری انجام شده است که این اقدام موجب تمایز محصول ایرانی از مشابه‌های تقلبی یا بسته‌بندی‌شده به نام کشورهای دیگر می‌شو k د. توان افزایش قیمت محصول و سهم ارزش افزوده را برای تولیدکنندگان داخلی فراهم می‌آورند. زمینه کنترل بهتری برای خروج قانونی محصول و حمایت از صادرکنندگان رسمی ایجاد می‌کنند و در نهایت هویت ملی و مزیت رقابتی ایران را در بازارهای جهانی تقویت می‌کنند.
اگر چه تولید ایران در سطح وسیع است، اما ساختارهایی مثل فرآوری، بسته‌بندی، بازاریابی بین‌المللی و سیاست‌گذاری صادرات همچنان ضعیف هستند. خام‌فروشی گسترده و نبود بسته‌بندی و برند قدرتمند باعث شده سود واقعی نصیب تولیدکننده نشود. در این زمینه، محمد میری دیسفانی -قائم‌مقام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی- گفته است که متوسط صادرات پایین‌تر از ارزش جهانی به دلیل خام‌فروشی یکی از مهم‌ترین مشکلات است و تنها راه نجات، توسعه زنجیره‌های ارزش، برندینگ و تولید محصولات جانبی است. بر این اساس، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند سیاست‌هایی همچون تعیین قیمت منطقه‌ای متناسب با هزینه‌ها و کیفیت، حمایت از صادرکنندگان واقعی، کاهش موانع بانکی، تشویق فرآوری داخل کشور، و نظارت شدید بر مسیر خروج محصول به‌صورت قانونی و همچنین، توسعه نشان تجاری ملی و صادرات فرآوری‌شده نه صرفاً خام، باید در اولویت قرار گیرد.
ایران در تولید زعفران در مقیاس جهانی تقریباً بلامنازع است؛ اما این تولید عظیم، هنوز تبدیل به فرصت اقتصادی واقعی و پایدار نشده است. تا زمانی که ساختار صادرات رسمی توان رقابت با مسیر قاچاق را نداشته باشد و برند ایرانی در بازار جهانی تثبیت نشود، سهم ایران از ارزش افزوده «طلای سرخ» همچنان کمتر از ظرفیت خواهد بود. اجرای سریع و مؤثر طرح‌های شناسنامه‌دار شدن و برند ملی می‌تواند نقطه عطفی برای تحول این صنعت مهم باشد.
ارسال نظر