ماجرای سرود «ای ایران» در اوایل انقلاب
حدود شش ماه پس از این انتقاد، هنوز پخش سرود «ای ایران» از رادیو تلویزیون ایران ممنوع بود؛ با این حال همچنان به عنوان سرودی ملی میهنی توسط برخی گروه‌های سیاسی به وفور استفاده می‌شد.
خبرآنلاین: از همان بعد از ظهر روز ۲۱ بهمن که خیابان جام جم، از ونک تا محمودیه، در قرق زنجیره جوانان انقلابی دست در دست کارمندان اعتصابی سازمان رادیو تلویزیون درآمد و تلویزیون بالاخره به دست انقلابیون فتح شد، طنین سرود «ای ایران، ای مرز پرگهر» سروده حسین گل‌گلاب و ساخته محمد خالقی (اجراشده با صدای بنان – دهه ۲۰) تمام فضای خیابان‌های آن منطقه را فرا گرفت. «ای ایران» صدای پیروزی مردم ایران در آن روز بود، سرودی که کمتر از دو ماه بعد از اوج به حضیض انقلابیون افتاد و پخشش از رادیو تلویزیون ممنوع شد؛ چراکه گفته می‌شد از آن پرستش خاک مستفاد می‌شود و این پرستش می‌تواند شبیه بت‌پرستی باشد!
مجله فردوسی در تاریخ سوم اردیبهشت ۱۳۵۸ در صفحه «ماوقع» در انتقاد به این تصمیم نوشت:
«اخیرا سرود ای ایران را از آرم رادیو و تلویزیون برداشته و انداخته‌اند تو انبار. شنیدیم ایراد به آن قسمتی از سرود است که می‌گوید: ای... جان من فدای خاک پاک میهنم و این‌که در راه تو، کی ارزشی دارد این جان ما که گویا توجیه به پرستش خاک شده است که گناه کبیره است، چیزی شبیه پرستش بت؟!
معلوم نیست اگر قرار باشد ایرانی فکر و ذکرش حفظ حدود و ثغور کشورش ایران نباشد و در موقع دفاع از سرزمینش جان برایش ارزشی نداشته باشد و آن را در راه میهن فدا نکند، پس دیگر جان مبارکش را می‌خواهد چکار کند؟»
سرود «ای ایران» مطلقا طاغوتی نیست
حدود شش ماه پس از این انتقاد، هنوز پخش سرود «ای ایران» از رادیو تلویزیون ایران ممنوع بود؛ با این حال همچنان به عنوان سرودی ملی میهنی توسط برخی گروه‌های سیاسی به وفور استفاده می‌شد، مجله «جوانان امروز» به تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۵۸ در مقدمه گزارشی که درباره چگونگی خلق این سرود نوشته بود درباره بازار داغ آن در دهمین ماه پیروزی انقلاب نوشت:
«سرود غرورانگیز و پراحساس ای ایران که مدت‌هاست دیگر از رادیو تلویزیون ایران پخش نمی‌شود، این روزها در محافل سیاسی و ملی جاذبه تازه‌ای پیدا کرده و نوار آن در بازار طالبان جدیدی یافته است.»
این گزارش در ادامه درباره چگونگی پیدایش این سرود روایت جالبی از بنان، نخستین خواننده آن آورد. بنان روایت کرده بود که:
«آهنگ سرود ای ایران را که از طنین غرورانگیز خاصی برخوردار است در سال ۱۳۲۰ مرحوم روح‌الله خالقی موسیقی‌شناس و آهنگساز برجسته معاصر ساخته است. استاد خالقی برای من تعریف کرد که:
- یک روز توی حیاط خانه‌ام قدم می‌زدم و داشتم آهنگ‌های خودم را زیر لب زمزمه می‌کردم که ناگهان به این فکر افتادم که در مایه‌های اصفهان و ماهور سرودهای ملی ساخته شده، اما در مایه شور چنین کاری نشده. همان روز تصمیم گرفتم در این مایه سرودی بسازم که به عنوان یک یادگار درخشان از من باقی بماند. در همان حال و ذوقی که داشتم آهنگ «ای ایران» را پرداختم و بلافاصله رفتم سراغ دوست فاضل و دانشمندم دکتر حسین گل گلاب استاد ممتاز دانشگاه تهران و از ایشان خواهش کردم شعری روی آهنگ من بسازد. استاد نیز با آن‌که هرگز ادعای شاعری و ترانه‌سرایی نداشته اما در کمال فروتنی پذیرفت و شعری به‌راستی انقلابی و پرشور روی آهنگ من ساخت. شعر و آهنگ را وقتی آماده کردیم دیدیم بهترین کسی که قدرت صدا و صلاحیت اجرای یک اثر ملی را دارد تو (بنان) هستی و دادیم تو خواندی!...
آن موقع من در اوج شهرت بودم و سرود ای ایران را با تمام احساس و قدرت و شور میهن‌پرستی‌ام خواندم و خوشبختانه با استقبال شورانگیز ملت ایران روبه‌رو شد...»
بنان افزود:
«گویا اخیرا تصمیم گرفته‌اند که این سرود میهنی را بازسازی کنند و استاد ذوالفنون نوازنده و آهنگساز مشهور این مسئولیت را به عهده گرفت و سرود را با کمی تغییر در هارمونی آن پیش من آورد که دوباره آن را اجرا کنم اما من عذر خواستم و گفتم متاسفانه حالا دیگر آن شادابی و طراوت و قدرت و صلابت در صدای من نیست. آن موقع می‌گفتند که کپیه اصلی سرود گم شده ولی بعدها در آرشیو رادیو پیدا شد. معهذا آن‌ها به سراغ گروه کر هنرستان موسیقی ملی رفتند و سرود را با تغییرات مختصری در هارمونی و اجرای تازه‌ای بازسازی کردند. حالا که کپیه سرود پیدا شده من امیدوارم رادیو و تلویزیون یک بار دیگر این سرود را پخش کنند تا من آن غرور و افتخاری را که روز اول از اجرای آن احساس کردم بار دیگر احساس کنم.»
مجله جوانان امروز در پایان گزارش خود از گروه‌های سیاسی که در آن روزها از سرود «ای ایران» استقبال کرده بودند نوشت و تاکید کرد که «این سرود مطلقا طاغوتی نیست»:
گفتنی است که این سرود، به علت این‌که هیچ نشانه به اصطلاح طاغوتی نداشته، چندان مورد توجه نبوده و مبارزین دوره طاغوت آن را در اجتماعات خود می‌خواندند و آن را یک سرود ملی و ایرانی می‌دانستند چون در هر عصر و دوره، مسئله ملیت ایرانی و خاک ایرانی مسئله‌ای جاودانی است، و بخصوص در حال حاضر که ما فاقد یک سرود ملی هستیم، این سرود به شکل یک سرود ملی درآمده و به دنبال پیروزی انقلاب برای نخستین بار جبهه ملی در یک اجتماع حزبی این سرود را احیا کرد و سپس حزب جمهوری خلق. مسلمان ایران هم در جلسات بحث و سخنرانی خود در آغاز و پایان جلساتس این سرود را پخش کرد که هنوز هم ادامه دارد و این سرود مطلقا طاغوتی نیست.
ارسال نظر