اطلاعات: بن‌سلمان علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در ایران ندارد
جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که با مشکلات تحریم و نبود سرمایه‌گذاری خارجی روبروست، مورد علاقه بن سلمان برای سرمایه‌گذاری نیست.
اطلاعات: دیدار رسمی ولیعهد سعودی از واشنگتن و دیدار با رئیس جمهوری ایالات متحده، نقطه عطفی در تاریخ پادشاهی عربستان است.
عربستان سعودی به عنوان ثروتمندترین کشور جهان اسلام، در طول جنبش‌های بهار عربی و خیزش برخی کشورهای مسلمان علیه حاکمان خود و بحرانهای سیاسی و اجتماعی ناشی از این تحولات در تونس، لیبی، سوریه و برخی دیگر که موجب مهاجرت اجباری، آوارگی و بیکاری میلیونها نفر شد (که هنوز هم تعدادی از مهاجران با اقامت پناهندگی در کشورهای اروپایی از تبعات منفی آن رنج می‌برند)، درهای خود را به سوی برادران مسلمان خود بست. در جریان بحران ظهور داعش در عراق و شامات نیز بی‌تفاوت ماند یا شاید هم به این جریانها در خفا کمکهایی کرده باشد.
پس از درگذشت ملک عبدالله، ملک سلمان در ژانویه ۲۰۱۵ رسما به عنوان پادشاه عربستان سعودی انتخاب شد. محمد بن سلمان فرزند ارشد ملک سلمان، سال ۲۰۱۷ به مقام ولیعهدی ارتقا یافت و سپس کنترل بر شرکت ملی نفت سعودی آرامکو را به دست آورد. محمد بن سلمان سال ۲۰۲۲ جانشین پدر و همزمان نخست وزیر عربستان سعودی شد.
بن سلمان از زمان انتخاب به عنوان ولیعهد، مجموعه‌ای از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی را به اجرا گذاشته است. کاهش نفوذ نهادهای مذهبی وهابی با محدود کردن اختیارات پلیس مذهبی، بهبود حقوق زنان، لغو ممنوعیت رانندگی زنان و تضعیف نظام قیمومیت مردانه در سال ۲۰۱۹ از جمله اقدامات چشمگیر و نوآورانه‌ای بود که جامعه سنتی-مذهبی عربستان را با شوک مواجه کرد.
سیاست خارجی عربستان سعودی بعد از روی کار آمدن بن سلمان دگرگون شد. وی طراح اصلی مداخله ائتلاف علیه جنگ داخلی یمن بود که طی سالهای جنگ، کشتار و ویرانی بسیاری در یمن به بار آورد و از تبعات این حملات کور، شهادت هزاران مسلمان یمنی است.
بن سلمان برای توسعه زیر ساختهای کشور و رهایی از اقتصاد وابسته به نفت، سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ را معرفی کرد. این سند شامل ۸۰ پروژه و برخی مگاپروژه است که هر کدام از ۳ تا ۲۰ میلیارد دلار هزینه دارد.
جاه طلبی‌های بن سلمان را باید در معرفی مگاپروژه «نئوم» جستجو کرد که شامل شهری برنامه ریزی شده در استان تبوک در شمال غربی عربستان است و قرار است تا سالهای آتی قابل سکونت باشد. برنامه ریزی شده است که پیشرفته‌ترین فناوری‌های جهان در این شهر بکار گرفته شود و مرکزی برای گردشگری بین المللی باشد.
همچنین مقرر شده بود که این مگاپروژه در سال ۲۰۲۵ تکمیل و فاز نخست آن به بهره برداری برسد، هر چند هنوز با دشواری‌هایی روبروست زیرا هزینه آن ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
بن سلمان کوشش دارد وابستگی عربستان به نفت را کاهش دهد و در زمینه اقتصاد غیرنفتی، از جمله در گردشگری و خدمات سرمایه‌گذاری کند.
ترامپ در دیدار از عربستان در ماه مه ۲۰۲۵ که نخستین سفر خارجی و رسمی او در دوره دوم ریاست جمهوری بود، از بن سلمان قول سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیاردی عربستان در ایالات متحده را گرفت؛ موضوعی که در دیدار اخیر بن سلمان از کاخ سفید هم مطرح شد.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که با مشکلات تحریم و نبود سرمایه‌گذاری خارجی روبروست، مورد علاقه بن سلمان برای سرمایه‌گذاری نیست.
به نوشته بلومبرگ، تلاش برای پایان وابستگی عربستان سعودی به نفت خام منجر به تغییرات اجتماعی و اقتصادی بزرگی در این کشور شده است. در بازار کار، میلیونها نفر دارای شغل رسمی شده‌اند، گردشگری با رشد چشمگیری روبه‌رو شده است وصنایع جدید از خودروهای برقی گرفته تا نیمه رساناها، در حال رشد هستند.
با این حال، متنوع‌سازی اقتصادی که به کانون چشم‌انداز ۲۰۳۰ بن‌سلمان تبدیل شده است، آهسته‌تر از آنچه سعودی‌ها انتظار داشتند در حال پیشروی است. وابستگی عربستان به درآمد نفتی در مقایسه با سال ۲۰۱۶ به‌طور گسترده‌ای در همان سطح باقی مانده و حتی از برخی جهات، عمیق‌تر شده است.
ایالات متحده با آنکه از منتقدین بن سلمان در ماجرای قتل جمال خاشقچی، از مخالفان حکومت عربستان در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ بود، ولی زمانی که برای جلب سرمایه خارجی از بن سلمان مظنون اصلی قتل خاشقچی، در کاخ سفید استقبال کرد، نشان داد که ماهیت سوداگرانه رئیس جمهوری آمریکا زمانی که پای منافع اقتصادی پیش می‌آید، از بن سلمان به عنوان یک شاهزاده استقبال به عمل می‌آورد تا بتواند به وعده‌ای که عربستان برای سرمایه‌گذاری در آمریکا داده است، دست یابد و آن را عملی سازد.
ولیعهد عربستان سعودی در این دیدار از سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در آمریکا خبر داد. او همچنین تایید کرد که حس مثبتی به پیوستن به «پیمان ابراهیم» و عادی‌سازی روابط با اسرائیل دارد.
ترامپ که پیشتر گفته بود با فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به عربستان سعودی موافقت کرده است، در جریان این دیدار در مقابل خبرنگاران تایید کرد که با محمد بن سلمان بر سر تضمین‌های امنیتی آمریکا به توافق رسیده و تایید کرد که مدل‌های جنگنده‌های «اف-۳۵» که قرار است در اختیار ریاض قرار گیرند با آن‌هایی که اسرائیل در اختیار دارد تفاوتی نخواهند داشت.
ترامپ خطاب به محمد بن سلمان گفت: «می‌دانم که اسرائیلی‌ها می‌خواهند شما جنگنده‌هایی با سطح پایین‌تر بگیرید اما فکر نمی‌کنم شما از این موضوع رضایت داشته باشید». او تاکید کرد که عربستان سعودی متحدی بسیار عالی برای آمریکاست و افزود: «هم عربستان و هم اسرائیل در سطحی هستند که باید بهترین نوع جنگنده‌ها را در اختیار داشته باشند».
در همین ارتباط، استقبال ترامپ از احمد الشرع رئیس جمهوری موقت سوریه (کسی که پیشتر آمریکا برای سر او جایزه تعیین کرده بود) در کاخ سفید وخارج کردن نام او از فهرست تروریسم و لغو تحریمهای سوریه و دیدار با او در عربستان در زمان سفر ترامپ به ریاض، نشان می‌دهد که ترامپ به سرمایه‌گذاری بیش از روابط انسانی و حقوق بشر اهمیت می‌دهد و این ماهیت اصلی ایالات متحده است.
کاخ سفید چند روز قبل اعلام کرد آمریکا و عربستان سعودی در جریان دیدار ترامپ و محمد بن سلمان در کاخ سفید به توافق‌هایی در زمینه‌های انرژی هسته‌ای غیرنظامی و همچنین دفاعی شامل فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به ریاض دست یافتند. ترامپ در جریان ضیافت شام نیز عربستان سعودی را «متحد اصلی غیر ناتو» اعلام کرد.
رئیس‌جمهوری آمریکا در جریان دیدار با ولیعهد سعودی در مقابل خبرنگاران بار دیگر ادعا کرد که ظرفیت هسته‌ای ایران در جریان حملات ماه ژوئن آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران کاملا نابود شده است و گفت که آمریکا با این حملات، ریاض را در موقعیت بسیار خوبی قرار داده است.
ترامپ با تاکید بر دوستی دیرینه‌اش با ولیعهد سعودی و این که این دو در مواجهه با مسائل مختلف همیشه در یک جبهه بوده‌اند، درباره این حملات گفت: «کار فوق‌العاده‌ای در نابود کردن تاسیسات هسته‌ای ایران انجام دادیم، هیچ‌کس دیگری نمی‌توانست این کار را انجام دهد و هیچ رئیس‌جمهوری چنین کاری نمی‌کرد».
ارسال نظر