بیمارستانی با ۴۰۰۰۰ جراحی در سال، اما با تراز مالی منفی!
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان با اشاره به ارائه پیشرفتهترین خدمات فوقتخصصی از جمله پیوندها و جراحیهای پیچیده در این مرکز، تأکید کرد که حوزه کودکان از نظر تعرفهها، نیروی انسانی و حمایتهای مالی همچنان مورد غفلت قرار گرفته و نیازمند توجه فوری نظام سلامت است.
ایسنا: رییس بیمارستان مرکز طبی کودکان تاکید میکند که با وجود ارائه پیشرفتهترین خدمات فوقتخصصی از پیوندها تا جراحیهای پیچیده در این مرکز درمانی، اما حوزه کودکان از نظر تعرفهها، نیروی انسانی و حمایتهای مالی همچنان در حاشیه مانده و نیازمند توجه فوری نظام سلامت است.
دکتر روحالله شیرزادی در گفتوگوی تفصیلی، با تشریح تاریخچه شکلگیری یکی از قدیمیترین مراکز فوقتخصصی درمان کودکان در کشور، از چالشهای جدی بیمارستانهای کودکان گفت؛ چالشهایی که از کمبود پرستار و تعطیلی بخشی از ظرفیت تختها تا ضرردهی مالی، تأخیر بیمهها، فرسودگی تجهیزات و اجرای نادرست طرح درمان رایگان کودکان زیر ۷ سال گسترده است.
گفتوگو با دکتر روحالله شیرزادی - رییس بیمارستان مرکز طبی کودکان را در زیر میخوانید:
بیمارستانی که از رؤیای دو پزشک در ونکوور آغاز شد
دکتر روحالله شیرزادی_رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان در گفتوگوی خود، درباره تاریخچه بیمارستان مرکز طبی کودکان اظهار کرد: سال ۱۳۴۲، دکتر حسن اهری به همراه دکتر محمد قریب در کنگرهای در ونکوور کانادا شرکت کردند. حضور در ونکوور و مشاهده بیمارستان کودکان این شهر سبب شکلگیری ایده احداث بیمارستان مدرن ویژه کودکان در شهر تهران میشود. هنگامی که به کشور بازمیگردند، بخشی از سرمایه خود را برای ساخت بیمارستان مدرن کودکان هزینه میکنند و از ظرفیت مجمع خیرین نیز بهره میگیرند.
وی ادامه داد: همچنین «جمعیت شیروخورشید» و هلالاحمر وقت به منظور ساخت بیمارستان مدرن کودکان به آنها کمک میکند و بیمارستان مرکز طبی کودکان با زیربنای حدود ۴۵هزار مترمربع در سال ۱۳۴۷ تاسیس میشود. توسعه بیمارستان با توجه به نیازهای کشور در دستور کار قرار میگیرد و ساختمانهای شماره دو و سه این مرکز درمانی در سال ۱۳۸۰ ساخته میشود. ساختمان شماره چهار یعنی کلینیکهای این مجموعه نیز با هدف پشتیبانی از این مرکز درمانی در سال ۱۳۹۷ ساخته میشود.
ارائه خدمات تخصصی و فوقتخصصی در مرکز طبی کودکان
او درباره چگونگی ارائه خدمات در بیمارستان مرکز طبی کودکان اظهار کرد: تمام خدمات تخصصی و فوقتخصصی مورد نیاز کشور مانند جراحیهای قلب پیشرفته کودکان، جراحیهای مغز پیشرفته کودکان، پیوند کلیه، پیوند مغز استخوان و پیوند کبد را ارائه میدهیم. متاسفانه، روند ارائه خدمات پیوند کبدی حدود دو ماه است که متوقف شده اما در آینده نزدیک از سر گرفته میشود.
شیرزادی با بیان اینکه ۱۲۰ پزشک در بیمارستان مرکز طبی کودکان خدمترسانی میکنند، تصریح کرد: ۳۰ نفر از پزشکانی که در این بیمارستان خدمات ارائه میدهند از اعضای هیاتهای بورد تخصصی و فوقتخصصی هستند که دستیاران تخصصی و فوقتخصصی تمام رشتههای کودکان را در این مرکز تربیت میکنند. سالانه، ۵۰ دستیار فوقتخصصی و ۱۰۰ دستیار تخصصی در این بیمارستان ارائه خدمت میکنند و دورههای آموزشی را پشت سر میگذارند. همچنین انترنها که مراحل آخر تحصیل پزشکی عمومی را سپری میکنند در یک بازه زمانی وارد مرکز طبی کودکان میشوند.
وی با بیان اینکه دانشگاه علومپزشکی تهران چهار بیمارستان کودکان دارد، توضیح داد: بیمارستانهای کودکان بهرامی، حکیم، مرکز طبی کودکان و بخش علیاصغر بیمارستان امام خمینی نیز به کودکان خدمات درمانی ارائه میدهند.
نسبت پرستار به تخت در بیمارستان مرکز طبی کودکان
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان درباره وضعیت نیروی پرستاری گفت: بیمارستان فوقتخصصی هستیم و به همین دلیل به بیماران مبتلا به بیماریهای سخت خدمات ارائه میدهیم. چنین شرایطی سبب میشود که گاهیاوقات امکان خدمترسانی برای خدمات سادهتر را نداشته باشیم. نیاز به تعداد پرستار، براساس بخشهای بیمارستانی و شرایط بیماران متفاوت است؛ به طور مثال، نسبت پرستار به تختهای بیمارستانی در بخش مراقبتهای ویژه ICU میبایست یک به ۱.۵ باشد؛ یعنی به ازای یک تا دو تخت بیمارستانی میبایست یک پرستار حضور داشته باشد.
این فوقتخصص بیماریهای ریه کودکان توضیح داد: اگرچه نسبت پرستار به هر تخت بیمارستانی در ICU میبایست یک به یک باشد اما شرایط در اورژانسها متفاوت است؛ به نحوی که نیاز اورژانس به پرستار پنج به یک است؛ یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی میبایست یک پرستار حضور داشته باشد و این نیاز در سایر بخشها نیز یک به ۱۰ است.
وضعیت تختهای بیمارستانی مرکز طبی کودکان
بیش از ۴۰۰۰۰ جراحی در سال
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان با بیان اینکه تلاش میکنیم نسبت پرستار به تخت بیمارستانی را رعایت کنیم، گفت: این احتمال وجود دارد که به دلیل کمبود پرستار نتوانیم از تمام ظرفیت تختهای بیمارستانی استفاده کنیم و به همین دلیل تمام تختها را زیر بار نمیبریم. اگر ظرفیت تعداد تختهای بیمارستان مرکز طبی کودکان ۴۰۰ تخت است اما از ۳۳۰ تا ۳۴۰ تخت استفاده میکنیم؛ به عبارت دیگر، تعدادی از تختها را به دلیل کمبود پرستار از چرخه ارائه خدمت خارج میکنیم. به طور مثال، ظرفیت تختهای بخش گوارش این بیمارستان ۲۷ تخت است اما فقط از ۲۲ تخت استفاده میکنیم. چرایی عدم استفاده از تمام ظرفیت بیمارستان این است که نمیخواهیم به دلیل کمبود نیروی پرستاری به بیماران آسیب وارد شود؛ چرا که میزان آسیبپذیری کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است. حدود ۱۲۰هزار پرونده بستری در این بیمارستان سالانه تشکیل میشود و تعداد عملهای جراحی این بیمارستان نیز حدود ۴۰ تا ۴۵ هزار عمل است. همچنین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار بیمار سالانه در بخش سرپایی خدمات دریافت میکنند.
سختی کار درمان کودکان
وی با بیان اینکه ارائه خدمات به کودکان بسیار دقیق و حساس است، توضیح داد: نه تنها شرایط فیزیکی کودکان با بیماران بزرگسال متفاوت است؛ بلکه دوزهای دارویی کودکان میبایست با دقت بسیار تجویز و مصرف شود. به طور مثال، تزریق سرم بیشتر از نیاز بیمار حتی به میزان ۵ یا ۱۰ سیسی در کودکانی که وزن پایینی دارند، میتواند سبب بهمریختن الکترولیتها و قند خون بیمار شود و این در حالی است که چنین شرایطی برای بیمار بزرگسال وجود ندارد.
شیرزادی ادامه داد: پرستارانی که در بیمارستانهای کودکان خدمات ارائه میدهند علاوه بر کار پرستاری میبایست مانند یک روانشناس در کنار کودک بیمار و خانوادههای آنها حضور داشته باشند. گاهیاوقات فقط با پدر و مادر یک کودک بیمار مواجه نیستیم بلکه با سایر بستگان آن کودک نیز مواجه هستیم. در مجموع، کنترل شرایط نسبت به بزرگسالان، کمی سختتر است.
تاثیر جنبههای مادی بر ماندگاری پرستاران در چرخه ارائه خدمت
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان درباره راهکارهای حل مشکل کمبود پرستار در کشور توضیح داد: بسیاری از پرسنلی که در سیستم ارائه خدمات باقی میمانند و ترک شغل نمیکنند، عاشق کار خود و اطفال هستند. اشتغال در بیمارستانهای کودکان به روحیه متفاوت نیاز دارد ولی به طور قطع، جنبههای مادی به ماندگاری علاقمندان به حوزه کودکان کمک میکند.
ضرورت بهبود تعرفههای پرستاری در حوزه کودکان
تعرفههای پرستاران مشمول ضریب شود
او با بیان اینکه تعرفههای پرستاری در حوزه کودکان میبایست بهبود یابد، تصریح کرد: سختی کار پرستاری کودکان و حساسیت بیشتر این حوزه نسبت به بزرگسالان مشهود است. در حال حاضر، کارانه پرستاران بر مبنای تعداد بیماران که به آنها خدمات ارائه میدهند، لحاظ میشود. به طور مثال، رگگرفتن از یک کودک بیمار نسبت به یک بیمار بزرگسال سختتر است و من بر این باور هستم که میبایست ضریب برای آن درنظر گرفته شود. نه تنها رگگرفتن از یک بیمار کودک نسبت به بیمار بزرگسال سختتر است، بلکه به زمان بیشتری نیاز دارد.
این پزشک با بیان اینکه تعرفههای پرستاری حوزه کودکان میبایست مشمول ضریب شود، توضیح داد: شرایط میبایست به نحوی باشد که میزان دریافتی یک پرستار حوزه کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر باشد تا به انگیزهای برای ماندگاری آنها تبدیل شود. پرستاران در قالب طرح وارد بیمارستان میشوند و اگر دریافتی مناسبی داشته باشند، سبب ماندگاری آنها در سیستم ارائه خدمت میشود.
احتمال ماندگاری پرستاران با افزایش دریافتی اضافهکار
او با بیان اینکه دریافتی اضافهکار پرستاران افزایش یافت، گفت: میزان دریافتی اضافهکار پرستاران با تصمیم وزیر بهداشت افزایش یافت و نسبت به گذشته به رقمی قابلقبولتر تبدیل شد و به اضافهکار پرستاران در بخش خصوصی نزدیک شد. افزایش اضافهکار پرستاران، گامی بزرگ بود که شاید بتواند به ماندگاری آنها در سیستم کمک کند.
نامه بیمارستانهای کودکان به وزارت بهداشت
این پزشک فوقتخصص ریه کودکان با بیان اینکه ۲۲ بیمارستان کودکان در کشور فعالیت میکنند، افزود: بیمارستان مرکز طبی کودکان، قطب اطفال محسوب میشود؛ به همین دلیل از تمام روسای بیمارستانهای کودکان سراسر کشور دعوت به عمل آوردیم تا در ارتباط با مطالبات و خواستههای این بیمارستانها در حوزه پزشکی، پرستاری و خدمترسانی از وزارت بهداشت تصمیمگیری کنیم. در این راستا، یک مجمع تشکیل شده که علاوه بر روسای بیمارستانهای کودکان، معاونتهای مختلف وزارت بهداشت و روسای دانشگاههای علومپزشکی نیز حضور دارند.
وی ادامه داد: نامههایی خطاب به وزارت بهداشت در ارتباط با مطالبات پرستاری و پزشکی نوشتهایم. هنگامی که سخن از مطالبات بیمارستانها به میان میآید، اینطور نباید تصور کرد که فقط کارانه پزشکان و پرستاران مدنظر است؛ چرا که بیش از ۵۰ درصد مطالبات بیمارستانها در ارائه خدمات به بیماران مانند هتلینگ و داروهای مربوطه میشود.
تاخیر بیمهها در پرداخت مطالبات طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان درباره طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال توضیح داد: این طرح درمانی در سال ۱۴۰۱ به دستور رئیس دولت سیزدهم اجرا شد. بخشی از مطالبات بیمارستانها از سازمانهای بیمهگر به دلیل طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال است که با تاخیر پرداخت میشود که میتواند منجر به بروز اختلال در روند ارائه خدمات شود. وزارت بهداشت در ارتباط با پرداخت مطالبات درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال وعدههایی داده است.
عدم ورود جدی بخش خصوصی در حوزه کودکان
وی با بیان اینکه بخش خصوصی به صورت جدی به حوزه کودکان وارد نشده، افزود: فقط یک بیمارستان خصوصی تخصصی کودکان در شهر تهران فعالیت میکند و سایر بیمارستانهای خصوصی نیز فقط چند تخت برای کودکان در نظر گرفتهاند. نتایج بررسیها نشان میدهد بیمارستانهای خصوصی، تختهای NICU فعال کردهاند؛ چرا که درآمد بیشتری دارد.
تراز منفی مالی بیمارستان مرکز طبی کودکان
شیرزادی با بیان اینکه تراز مالی بیمارستان مرکز طبی کودکان «منفی» است، تصریح کرد: بررسی تراز بیمارستانهای کودکان در بخش دولتی در مقایسه با بیمارستانهای بزرگسالان نشان میدهد که بیمارستانهای کودکان نسبت به بزرگسالان کمی بیشتر ضررده هستند. میزان ضرر مالی ماهیانه بیمارستان مرکز طبی کودکان به واسطه فعالیتهایی که انجام میدهد، حدود ۲ تا ۵ میلیارد تومان برآورد میشود که این موضوع ریشه در تعرفههای پایین دارد. میزان تعرفه در نظر گرفته شده با هزینههای جاری خدمات ارائه شده مانند هتلینگ و مواد مصرفی همخوانی ندارد و به همین دلیل ضررهای مالی متعددی بر بیمارستان تحمیل میشود و شاید بتوان گفت که در چنین شرایطی به اصلاح تعرفهها نیاز داریم.
بیمهها، افزایش تعرفهها را پوشش دهند
وی ادامه داد: شرایط میبایست به نحوی باشد که بیمهها هزینههای افزایش تعرفهها را پوشش دهند و این موضوع منجر به افزایش پرداخت از جیب مردم نشود و تصور نمیکنم که افزایش تعرفهها منجر به بار اضافی برای کشور شود. ما در جلساتی که با سازمان بیمه سلامت برگزار میکنیم و این سازمان بیمهگر در ارتباط با هزینههای ناشی از طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال شکایتی ندارد و به نحوی بیمارستانها را در این طرح همراهی میکنند.
او با بیان اینکه ۲۰ درصد جمعیت کشور کمتر از ۱۸ سال دارند، توضیح داد: با توجه به جمعیت کشور میتوان گفت که تعداد افراد کمتر از ۱۸ سال حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر است. این در حالی است که فقط ۲۲ بیمارستان کودکان در کشور فعالیت میکنند و شاید تعداد تختهای این مراکز درمانی حدود ۷ هزار تخت باشد. با توجه به اینکه تعداد تختهای بیمارستانهای کودکان چندان زیاد نیست، اصلاح تعرفههای پزشکی در حوزه کودکان نمیتواند بار سنگینی بر نظام سلامت کشور تحمیل کند.
تعرفههای پزشکی حوزه کودکان با سختی کار این رشته همخوانی ندارد
تعرفههای پزشکی از نرخ تورم عقب هستند
شیرزادی با بیان اینکه تعرفههای پزشکی در حوزه کودکان بسیار پایین است، توضیح داد: میزان تعرفههای پزشکی در بخش کودکان با سختی کار این حوزه منطبق نیست؛ تعرفههای پزشکی منطبق با نرخ تورم در سالهای گذشته افزایش نیافته و سبب عقب افتادن بیمارستانهای دولتی از میزان نرخ تورم شده که این موضوع بر عملکرد و خروجی اثر میگذارد.
او با بیان اینکه بیمارستانهای دولتی موظف هستند خدمات درمان را برای بیماران کمتر از ۷ سال به صورت رایگان ارائه دهند، گفت: پیش از اجرای طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال، خانوادهها فقط ۱۰ درصد تعرفه مصوب دولتی را پرداخت میکردند و پرداخت ۹۰ درصد باقیمانده بر عهده بیمهها بود. براساس مصوبه دولت سیزدهم، بیمارستانها اجازه ندارند که ۱۰ درصد تعرفههای مصوب را از خانوادهها دریافت کنند و این سهم جزو مطالبات بیمارستانهای کودکان از بیمهها محسوب میشود.
پرداخت مطالبات بیمارستانها زمانبر است
رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان با بیان اینکه پرداخت مطالبات بیمارستانها کمی زمانبر است، توضیح داد: اگرچه دریافت ۱۰ درصد تعرفهها از خانوادهها مبلغ ناچیزی بود اما این مبلغ را به صورت نقدی دریافت میکردیم. بیمارستانها میتوانستند این مبلغ را برای خرید تجهیزات به روزتر و ارائه خدمات بهتر به بیماران استفاده کنند. تاخیر در روند پرداخت مطالبات ممکن است روند امور بیمارستانی را خدشهدار کند.
درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال برای دهکهای پایین اجرا شود
شیرزادی با بیان اینکه طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال میبایست مورد بازنگری قرار گیرد، افزود: نامهای خطاب به مقام عالی وزارت در ارتباط با روند طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال نوشتیم و درخواست کردیم که این طرح برای برخی دهکهای خاص اجرا شود. همانطور که یارانه برای برخی دهکهای خاص در نظر گرفته میشود، طرح درمان رایگان برای برخی دهکها اجرا شود.
تعرفههای پزشکی حوزه کودکان در بخش دولتی بسیار پایین است و برخی افراد توانایی پرداخت آن را دارند؛ بنابراین بازنگری در چگونگی اجرای طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال میتواند بخشی از بار بر نظام سلامت را کاهش دهد.
او ادامه داد: حدود ۴ ماه از زمان نگارش نامه میگذرد اما بازنگری طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال به پیگیریهای بیشتر نیاز دارد. در حال حاضر، نظام سلامت کشور بر این باور است که طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال با سازوکار کنونی میبایست ادامه داشته باشد. روند کنونی طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال سبب افزایش ورودی به بیمارستانها شده و در نتیجه فرسودگی بیشتر تجهیزات میشود.
وضعیت مطالبات از سازمانهای بیمهگر
شیرزادی درباره میزان مطالبات بیمارستان مرکز طبی کودکان از سازمانهای بیمهگر گفت: بیمارستان مرکز طبی کودکان، به عنوان مجری اجرای پایلوت طرح «رسا» تامین اجتماعی بود. هدف از اجرای این طرح این است که بیمارستانها مطالبات خود را به صورت «برخط» از سازمانهای بیمهگر بخواهند و سازمانهای بیمهگر نیز ۷۰ تا ۸۰ درصد مطالبات را پرداخت کنند و ۲۰ درصد باقیمانده نیز پس از روند بررسی پروندهها پرداخت شود.
مطالبات خود را به صورت به روز تا خرداد ماه دریافت کردهایم و در این قسمت نسبت به سایر بیمارستانها جلو هستیم. با توجه به این شرایط، پاسخگوی مناسبی برای پاسخ به پرسش پرداخت مطالبات بیمهای نیستم اما روند پرداخت مطالبات سایر بیمارستانها خوب نیست.
ضرورت توجه به بیمارستانهای کودکان در راستای قانون جوانی جمعیت
او درباره خواستههای خود از سیاستگذاران گفت: کودکان، معصوم و آسیب پذیر هستند. خوشبختانه، اقدامات خوبی در حوزه سلامت طی سالهای گذشته برای کودکان انجام دادهاند. به طور مثال، میزان مرگ و میر کودکان کمتر از ۵ سال از شاخصهای مهم سلامت به حساب میآید و خوشبختانه میزان مرگ و میر کودکان کمتر از ۵ سال در کشور به شدت کاهش یافته است. جوانی جمعیت در کانون توجه قرار دارد و توجه به بیمارستانهای کودکان در این راستا یک ضرورت است.
نظام سلامت کشور میبایست به بیمارستانهای کودکان توجه بیشتری کند؛ چرا که فقط تعداد تولد نوزاد نباید در کانون توجه قرار گیرد بلکه حفظ و نگهداشت نوزادان متولد شده نیز میبایست در کانون توجه باشد. با توجه به شرایطی که بیمارستانهای کودکان دارند و همچنین موضوع تولد نوزادان مطرح است؛ بیمارستانهای کودکان میبایست در کانون توجه قرار گیرند. کودکان، آیندهسازان ایران هستند؛ کمک به بیمارستانهای کودکان به معنای داشتن جامعه سالم در آینده و کمک به آینده ایران است. من بر این باور هستم که در ارتباط با این موضوع میبایست حساستر باشیم.
اعتباربخشی بیمارستانها و فقدان سنجههای بیمارستان کودکان
شیرزادی درباره فقدان سنجههای ویژه بیمارستان کودکان در اعتباربخشی بیمارستانها اظهار کرد: بیمارستان مرکز طبی کودکان توانسته است رتبه برتر را در ششمین دوره اعتبار بخشی از آن خود کند. اعتباربخشی در حوزه «درمان» و «آموزش» به صورت مجزا انجام میشود و وزارت بهداشت در نظر داشت که اعتباربخشی این دو حوزه را با یکدیگر همسانسازی کند و سنجههای مرتبط با این موضوع تعریف کند اما تاکنون به سرانجام نرسیده است.
اگرچه تعریف سنجههای اختصاصی برای بیمارستانهای کودکان جزو اولویتهای این مراکز درمانی محسوب میشود. بیمارستان مرکز طبی کودکان، قطب علمی بیمارستانهای کودکان کشور است و برای تنظیم سنجه های اعتباربخشی بیمارستانهای کودکان اولویتبندی کردهایم و برای تحقق این موضوع کمک میکنیم.
ارسال نظر