عراقچی: آمریکا آمادگی یک توافق عادلانه را ندارد

ایمنا: وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با شبکه راشاتودی با اشاره به زیاده‌خواهی آمریکا و رد ایده‌های ایران توسط غرب گفت: آن‌ها آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند.

سید عباس عراقچی در سفر به مسکو با شبکه «راشاتودی» مصاحبه کرد و در این گفت‌وگو درباره ادامه مذاکرات با آمریکا اظهار کرد: این بستگی دارد به اینکه آیا آن‌ها به این نتیجه برسند که مذاکره با دیکته کردن تفاوت دارد یا نه. ما برای یک توافق عادلانه و متوازن که از طریق مذاکره حاصل شود آماده‌ایم، اما برای پذیرش دیکته آماده نیستیم.

وی همچنین در خصوص وضعیت صنعت هسته‌ای ایران گفت: واقعیت این است که تأسیسات ما آسیب دیده‌اند؛ آن هم به‌طور جدی. اما واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن این است که فناوری ما همچنان پابرجاست، و فناوری را نمی‌توان بمباران کرد.

متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:

مجری: شما در مسکو حضور دارید؛ کشوری که در وزارت امور خارجه‌اش هم سازوکارهای دیپلماسی سنتی وجود دارد و هم یک کارگروه ویژه برای تعامل با دولت ترامپ، به‌ویژه از طریق فرستاده ویژه ریاست‌جمهوری، استیو ویتکاف. من می‌دانم که این کانال برای ایران نیز باز بوده است. آیا این مسیر را مؤثرتر یا امیدوارکننده‌تر از دیپلماسی نهادی سنتی از طریق وزارت خارجه آمریکا می‌دانید؟

عراقچی: واقعیت این است که من با استیو ویتکاف در تماس بوده‌ام؛ البته نه در این روزها، زیرا چند ماهی است که تصمیم گرفتیم این تماس‌ها را متوقف کنیم. من با او درباره برنامه هسته‌ای ایران مذاکره می‌کردم. ما پنج دور مذاکره داشتیم و حتی دور ششم را برای ۱۵ ژوئن تعیین کرده بودیم، اما دو روز پیش از آن، اسرائیلی‌ها به ما حمله کردند. این حمله بدون هیچ‌گونه تحریک قبلی و غیرقانونی بود و سپس ایالات متحده نیز به آن پیوست.

این واقعاً بسیار عجیب بود که چگونه در میانه مذاکرات تصمیم گرفتند به ما حمله کنند. این موضوع برای ما یک تجربه بسیار بسیار تلخ بود؛ و در واقع پیش از آن نیز تجربه تلخ دیگری داشتیم، زمانی که آمریکا تصمیم گرفت بدون هیچ دلیل موجهی از توافق سال ۲۰۱۵ که با نام برجام شناخته می‌شود خارج شود.

در حقیقت تنها دلیل این بود که یک رئیس‌جمهور آمریکا دستاوردهای دولت پیشین را نمی‌پسندید. پس از این جنگ دوازده‌روزه، من همچنان با استیو ویتکاف در تماس بودم و دیدگاه‌هایمان را ردوبدل می‌کردیم. آن‌ها بر ازسرگیری مذاکرات اصرار داشتند، اما به نظر من این اصرار با رویکردی کاملاً نادرست همراه بود.

مجری: می‌توانم درباره همین رویکرد از شما سوال کنم؟ چون شنیده‌ام که پس از حملات ژوئن به تأسیسات هسته‌ای ایران گفته‌اید که ایران به تهدید و فشار پاسخ مثبتی نمی‌دهد، اما به احترام و کرامت پاسخ می‌دهد. آیا فکر می‌کنید دولت فعلی آمریکا هنوز قادر است چنین رویکردی را ارائه دهد؟

عراقچی: این بستگی دارد به اینکه آیا آن‌ها به این نتیجه برسند که مذاکره با دیکته کردن تفاوت دارد یا نه. ما برای یک توافق عادلانه و متوازن که از طریق مذاکره حاصل شود آماده‌ایم، اما برای پذیرش دیکته آماده نیستیم. اگر آن‌ها با یک ایده عادلانه و متوازن برای یک راه‌حل مذاکره‌شده، مبتنی بر منافع متقابل هر دو طرف، به سراغ ما بیایند، آن‌گاه ما آن را بررسی خواهیم کرد. در واقع، همان‌طور که می‌دانید، حتی در همین سال ۲۰۲۵ نیز تجربه‌های تلخی داشته‌ایم، چه برسد به سال‌های قبل. ما مذاکره کردیم، اما در همان زمان به ما حمله شد. بار دیگر، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل وارد مذاکره شدیم تا برای مسئله موسوم به «اسنپ‌بک» راه‌حلی پیدا کنیم. ما ایده‌های خوبی ارائه دادیم، اما همه آن‌ها رد شد. پس از آن به این نتیجه رسیدیم که دیگر کافی است. آن‌ها آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند. بنابراین باید صبر کنیم تا زمانی که به آن نقطه برسند و آن‌گاه بتوانیم گفتگو کنیم.

مجری: در مورد زمان صحبت کردید. شش ماه از حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در نطنز و فردو می‌گذرد و میزان خسارات همچنان موضوع بحث و گمانه‌زنی است. برای مثال، پنتاگون در ارزیابی خود اعلام کرده که برنامه هسته‌ای ایران بین یک تا دو سال عقب افتاده است. آیا این ارزیابی از نظر شما معتبر است؟

عراقچی: واقعیت این است که تأسیسات ما آسیب دیده‌اند؛ آن هم به‌طور جدی. اما واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن این است که فناوری ما همچنان پابرجاست، و فناوری را نمی‌توان بمباران کرد. عزم و اراده ما نیز همچنان وجود دارد. ما حق کاملاً مشروعی برای استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی، داریم و می‌خواهیم از این حق استفاده کنیم. این فناوری را خودمان توسعه داده‌ایم. دانشمندان ما برای آن فداکاری کرده‌اند. مردم ما فداکاری کرده‌اند؛ آن‌ها از تحریم‌ها و اکنون از یک جنگ بسیار ویرانگر رنج برده‌اند. بنابراین ما نمی‌توانیم از حقوق خود صرف‌نظر کنیم.

اما در عین حال، ما آماده‌ایم اطمینان کامل بدهیم که برنامه ما صلح‌آمیز است و برای همیشه صلح‌آمیز باقی خواهد ماند. دقیقاً همین کاری است که در سال ۲۰۱۵ انجام دادیم. در آن زمان، ما پذیرفتیم که در ازای رفع تحریم‌ها، اعتمادسازی درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه خود انجام دهیم. این روند موفق بود. آمریکا، سه کشور اروپایی، روسیه و چین با زبان احترام با ما وارد تعامل شدند. آن‌ها خواستار یک توافق عادلانه شدند؛ اعتمادسازی در برابر رفع تحریم‌ها، و ما نیز پاسخ مثبت دادیم. نتیجه فوق‌العاده بود. ما به توافق دست یافتیم و تمام جهان آن را به‌عنوان یک دستاورد دیپلماسی جشن گرفت. بنابراین ما این تجربه را داریم و تجربه دیگری هم داریم؛ تجربه عملیات نظامی. این تجربه نتوانست به اهداف خود دست یابد، اما آن تجربه دیپلماسی، تجربه‌ای موفق بود. پس ما دو گزینه پیش رو داریم. انتخاب با ایالات متحده است.

مجری: اکنون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار دسترسی به تأسیسات آسیب‌دیده شده است، در حالی که ایران اصرار دارد که پس از حملات اسرائیل و آمریکا به زیرساخت‌ها، شیوه‌های بازرسی باید مورد بازنگری قرار گیرد. چه نوع تغییراتی را در رویکرد آژانس می‌خواهید ببینید؟ آیا صرف محکومیت این حملات کافی است یا انتظار دارید آژانس در نحوه عملکرد خود تجدیدنظر کند؟

عراقچی:به نظر من بسیار تأسف‌بار است که آژانس و مدیرکل آن نتوانستند تجاوز و حمله به یک تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز که تحت نظارت و پادمان آژانس بوده است را محکوم کنند. این موضوع به یک سابقه بسیار بد در تاریخ آژانس تبدیل شد. اما موضوع بازرسی از تأسیسات مورد حمله قرارگرفته مسئله‌ای متفاوت است. ما همچنان عضو متعهد پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) هستیم و آماده همکاری با آژانس می‌باشیم.اما ما یک سوال ساده از آژانس داریم: لطفاً به ما بگویید یک تأسیسات هسته‌ای که مورد حمله قرار گرفته است چگونه باید بازرسی شود؟ و پاسخی برای این سوال وجود ندارد، چرا که هیچ سابقه‌ای در این زمینه وجود ندارد.

بنابراین ما توافق کردیم و آژانس نیز پذیرفت که لازم است برای یافتن یک شیوه و چارچوب مشخص، درباره نحوه بازرسی این تأسیسات مذاکره کنیم. این موضوع اکنون روی میز است و باید با آژانس بنشینیم و در این‌باره گفت‌وگو کنیم.