واژه «کم‌دان‌ها» برای برخی منتقدین افراطی

خبرگزاری ایسنا: روزنامه ابتکار به نقل از سیدمحمد صدر نوشت: من به کسانی که حساسیت رابطه با عربستان و هر کشور همسایه را نمی‌دانند می‌گویم "انسان کم دان" و ضرورتی ندارد که به نظرات "انسان های کم دان" توجه کرد چون فرهیختگان درهر موضوعی به نظرات متخصص مربوطه توجه می‌کنند.

ابتکار در ادامه می‌نویسد: سیاست خارجی یکی از مهم ترین اولویت های دولت روحانی این روزها با بهانه جویی های مختلف مورد حملات داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. دستگاه دیپلماسی کشورمان از یک طرف پرونده سنگین هسته ای را دنبال می‌کند و از طرف دیگر تلاش می‌کند منافع ایران را در مسائل منطقه ای و بین‌المللی حفظ کند. اما تلاش های ظریف برای پیشبرد اهداف کشور با نظرهای مختلفی در داخل کشور رو به رو است که بعضا وزیر خارجه را تحت فشار قرار می‌دهد. اما سید محمد صدر به عنوان یکی از دیپلمات های با سابقه کشور و همچین مشاور وزیر خارجه معتقد است که این فشارها جای نگرانی ندارد چون تأثیری بر تصمیم گیری نهایی نخواهد داشت.

بهبود رابطه با عربستان سعودی و آینده سیاسی دولت روحانی در صورت شکست یا توافق نهایی مذاکرات محور گفتگویی است که روزنامه ابتکار با سید محمد صدر انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.

در حال حاضر بحث گسترش روابط با عربستان مطرح است مسئله ای که بعضا با مخالفت های داخلی مواجه است و روحانی و ظریف باتوجه به صداهای مختلفی که در این باره شنیده می‌شود مورد انتقاد قرارمی گیرند. از طرفی فکر می‌کنید باوجود مرگ پادشاه عربستان روابط ما با این کشور بهبود پیدا می‌کند یا اگر بهبود پیداکند کمکی به حل مشکلات منطقه خواهدکرد؟

بهبود پیداکردن روابط ایران و عربستان قطعاً به حل مسائل منطقه کمک می‌کند. یعنی اگر روابط ایران و عربستان مثل زمان دولت اصلاحات شود قطعا کمکی به حل مشکلات منطقه خواهد کرد و این نکته را نه تنها ما حتی کشورهای دیگر هم توصیه می‌کنند که روابط ایران و عربستان بهبود یابد. اگر روابط دو کشور بهترشود طبیعتا درمورد بحران های منطقه باهم بحث خواهند کرد و به تفاهماتی می‌رسند و این مسئله به نفع منطقه است و حتما درجهت منافع هردو کشور و منطقه خواهدبود. منتها این به مقدمه نیازدارد. این مسائل سیاسی است حتی درمورد نفت هم همینطور است. اگر عربستان و ایران باهم تفاهم داشته باشند قطعا بر قیمت نفت نیز تأثیر می‌گذارد. زمان روی کارآمدن دولت اول آقای خاتمی که هنوز روابط ایران و عربستان خیلی خوب نبود؛ قیمت نفت بین بشکه ای ۷ تا ۸ دلار بود. به مرور زمان خوب شدن روابط آثار زیادی داشت که یکی از آن همین افزایش قیمت نفت بود. بنابراین رابطه بین دوکشور بسیار مهم و تأثیرگذار و به نفع دو کشور و حل بحران های منطقه است. اما باید در این زمینه اقدامات زیادی صورت گیرد. عربستان درمورد عراق، سوریه، لبنان، یمن و بحرین با ایران اختلاف نظردارد و طبیعتا وقتی روابط دو کشور بهبود یابد در همه این زمینه ها می‌تواند تأثیرگذار باشد و مشکلات منطقه را حل کند.

براین مبنا توصیه شما به دستگاه دیپلماسی کشور چیست؟

توصیه من بیشتر باید به عربستان باشد. چون دستگاه دیپلماسی و جمهوری اسلامی ایران انصافاً به صورت جدی به دنبال برقراری رابطه با عربستان بود. علتش هم این است که آقای روحانی در ابتدای کار ریاست جمهوری؛ یکی از کشورهایی را که به عنوان اولویت در سیاست خارجی دولت خود مطرح کرد، عربستان سعودی بود. متأسفانه عربستان سعودی آنطور که باید و شاید این پیام را نگرفت و من در مصاحبه دیگری هم گفتم که عربستان سعودی هنوز در حال و هوای دولت آقای احمدی نژاد است. چون برمبنای عملکرد هشت ساله احمدی نژاد رابطه این کشور با ایران کاهش پیداکرد و خوب نبود. اما با روی کار آمدن دولت روحانی تحولی درایران صورت گرفته است و استراتژی و اندیشه های دولت جدید با دولت قبل متفاوت است اما عربستان آنچنان که باید و شاید این تحول را درک نکرده است.

شاید آن ها فکر می‌کنند که تحولی رخ نداده چون ایران در هیچ کدام از مواضع بین‌المللی خود درمقابل عربستان کوتاه نیامده است.

اصلا بحث کوتاه آمدن نیست. تحول قطعا رخ داده است.

به هرحال آن ها یکسری پیام های دیگر را نیز از ایران دریافت می‌کنند.

به هرحال تصمیم‌گیر دولت است. پیام های دیگر همه غیررسمی است. هیچ کس در داخل، موضع گیری آقای جنتی در نمازجمعه را مورد تأیید قرارنداد. بلکه درخیلی از موارد تقبیح هم شد و اصلا این بحث مطرح شد که نه تنها این موضع برای تریبون نمازجمعه مناسب نیست بلکه یک روحانی نباید این گونه سخن بگوید. این را جدی می‌گویم، روحانی در شیعه دارای یک ویژگی هایی است که همین ویژگی ها باعث شده هزارسال مرجع و پناه مردم باشد. ما می‌گوییم روحانی یعنی کسی که با روح مردم سروکارداشته باشد. ولی وقتی یک نفر نسبت به مرگ یک شخص دیگر آن هم رهبر یک کشور اظهار خوشحالی کند این نه با اصل اسلام، نه با اصول انسانی، نه با اصول سیاسی و اخلاقی همخوانی ندارد. ما دستوراتی از قرآن و اسلام داریم که نباید حتی نسبت به کفار و سران آن ها بدگویی کرد چون آن ها هم به سران شما بدگویی خواهندکرد. متأسفانه در برخی موارد دستورات اسلام دراینجا زیرپا گذاشته می‌شود. بنابراین بحث آقای جنتی اصلا بحثی نیست که مورد تأیید دولت و حتی رهبری باشد. رهبری در سخنرانی خود که فکر می‌کنم در اجلاس وحدت بود عنوان کردند که استراتژی جمهوری اسلامی در سیاست خارجی برقراری ارتباط با کشورهای اسلامی است. که البته عربستان هم کشور اسلامی هست. وقتی کشوری می‌خواهد با کشور دیگری ارتباط برقرارکند، برای مرگ رهبر آن کشور اظهار خوشحالی می‌کند یا تبریک می‌گوید؟! ولی دولت در واقع در این جهت حرکت نمی‌کند و من امیدوارم آن رادیکالیزم حاکم بر سیاست خارجی عربستان با تغییراتی که در این دولت ایجاد شده تغییر پیداکند. کسی که با برقراری رابطه با عربستان که کشور همسایه مسلمان و دارای بیت الله و مسجد النبی است حتی بدون توجه به تأثیرگذاری این کشور در قیمت نفت، اقتصاد و امنیت منطقه، مخالف است دلیلی ندارد به نظرش توجه کرد. چرا؟ چون این گفته ها ضد نظریات امام است. امام پایه گذار وحدت اسلامی بود. امام دستوراتی داد که اختلاف شیعه و سنی که پایه گذار آن انگلیسی ها بودند را ازبین ببرد و پیام انقلاب همین است. درچنین شرایطی اگر کسی با این مسئله مخالفت کرد دلیلی ندارد که به نظراتش توجه کنیم.

بحث این است که امکان کارشکنی در سیاست های دولت وجود دارد یانه؟

نه. اصلا. زمانی که شما درمورد کارشکنی صحبت می‌کنی یعنی زمینه شکل گیری یک دیکتاتوری را فراهم کرده ای. چون هر دیکتاتوری می‌گوید مخالف من کارشکنی می‌کند، او ضد نظام است، بنابراین شرایطی فراهم می‌کند که همه مجبور شوند تمام دستورات کسی که در رأس قدرت را اطاعت کنند و حق مخالفت نداشته باشد. بنابراین مخالفین حق مخالفت دارند و دولت هم هر اقدامی را که در جهت منافع ملی ببیند، انجام می‌دهد. بنابراین همانطور که گفتم نباید به نظرات کسی که این قضیه را مطرح می‌کند، توجه کرد. چرا ما می‌گوییم انقلاب اسلامی؟ مگر اکثریت ایرانیان شیعه نبودند؟ مگر این انقلاب شیعی نبود؟ مگر رهبر این انقلاب یک مرجع تقلید شیعه نبود؟ چرا امام نگفت انقلاب شیعی ایران؟

حالا که بیش از سی سال از انقلاب گذشته است؛ آیا ممکن است عده ای از اندیشه اولیه انقلاب فاصله گرفته باشند؟

صد سال بگذرد. مبنای جمهوری اسلامی ایران، انقلاب اسلامی است. من خودم را انقلابی می‌دانم. و فکر می‌کنم باید شعارهای اصلی انقلاب را دنبال کنیم. آن گروهی که مخالف برقراری رابطه با عربستان است شعارهای اصلی انقلاب یا پیام وحدت امام را درک نکرده اند. من به کسانی که حساسیت رابطه با عربستان و هر کشور همسایه را نمی‌دانند می‌گویم "انسان کم دان" و ضرورتی ندارد که به نظرات "انسان های کم دان" توجه کرد چون فرهیختگان درهر موضوعی به نظرات متخصص مربوطه توجه می‌کنند.

می گویند با مرگ پادشاه قبلی و روی کارآمدن پادشاه جدید فرصتی برای برقرای روابط فراهم می‌شود. چون پادشاه جدید برای تثبیت جایگاه خود سیاست های خود را تعدیل می‌کند، باتوجه به مواردی که گفته شد، به نظرشما می‌توان گفت این شرایط فرصت برقراری رابطه را فراهم می‌کند؟

این شرایط قطعا فرصتی برای برقراری رابطه ایجاد می‌کند. چون پادشاه تغییر کرده و پادشاه جدید تعداد زیادی از مقامات این کشور را تغییر داده و خیلی از این تغییرات معنادار است. همچنین حضور دکتر ظریف در مراسم ترحیم ملک عبدالله اقدام خیلی خوبی بود. چون این یک مسئله انسانی است. به نظر من این اتفاق می‌تواند زمینه ساز برقراری روابط در آینده باشد. البته من امیدوارم تغییراتی در راهبردهای سیاست خارجی عربستان من جمله در رابطه با ایران نیز صورت گیرد.

دولت روحانی در این مدت روی سیاست خارجی و مذاکرات هسته ای بسیار سرمایه گذاری کرده است و این مذاکرات با تهدیدهایی از داخل و خارج مواجه است، فکر می‌کنید اگر مذاکرات شکست بخورد چه اتفاقی می‌افتد؟

بنده به هیچ وجه نگران فشارهای داخلی نیستم. چون اینها تأثیری در تصمیم گیری نهایی ندارد.

اما روحانی در کتاب خاطرات خود به این نگرانی ها اشاره می‌کند و فاکتورهایی وجود دارد که به نوعی نشان دهنده نگرانی وی از تأثیر فشارهای داخلی در ایران است.

ما طرفدار دموکراسی و آزادی هستیم. یکی از شعارهای آقای خاتمی " زنده باد مخالف من" بود.بنابراین من اعتقاد دارم مخالفان دولت آقای روحانی حتی همان دلواپسان هم باید آزاد باشند و حرفشان را بزنند. اصلا دموکراسی یعنی همین که کسی که مخالف است و در قدرت نیست بتواند حرفش را بزند. اما من نگران این نیستم چون فکر می‌کنم که این مخالفت ها تأثیری در تصمیم گیری‌ها ندارد. چون وزارت خارجه و دولت برمبنای منافع ملی عمل می‌کند و به هر برنامه ای که درجهت تأمین منافع ملی باشد، عمل می‌کند. بنابراین آن ها می‌توانند حرفشان را بزنند و وزارت خارجه هم می‌تواند عمل خود را انجام دهد.

این حرف شما یک معنای دیگری هم می‌دهد. یعنی اگر یک زمانی دولت دیگری سرکارباشد و مردم منتقد باشند این مسئله هیچ تأثیری در تصمیم گیری ها ندارد.

بله چنانچه مخالفت های مردم با فسادی که در دولت احمدی نژاد بود تأثیر عملی نداشت. الان می‌بینید که بخش قابل توجهی از سرمایه های ملی، مملکت غارت شده است. اگر تأثیر داشت که شاهد این گونه مسائل نبودیم. اما مخالفت ها بی تاثیر هم نیست منتها تاثیر خود را در انتخابات بعدی و در صندوق رای نشان می‌دهد که اینگونه شد. یک زمانی من تصمیم گیرنده هستم و شما مخالفی. شما مخالفت خود را ابراز می‌کنی و من هم تصمیم گیری می‌کنم. اما یک زمان شما مرا قانع می‌کنی که این تصمیم تو درجهت منافع ملی نیست، اینجا تأثیرگذاری وجود دارد.از این رو باید پرسید چرا یک مملکت باید چند حزب داشته باشد و آزادی احزاب چرا مطلوب است؟ چون یک یا دو حزب دولت تشکیل می‌دهند و چند حزب مخالف دیگر، دولت و قدرت را کنترل می‌کنند.

اگر مذاکرات به نتیجه برسد تا حدودی نتایج مشخص است اما اگر شکست بخورد چه می‌شود؟

اگر مذاکرات شکست بخورد بازهم شرایط مشخص است. تحریم ها افزایش می‌یابد و یکسری مشکلات ایجاد می‌شود.

شما فکر نمی‌کنید که دولت روحانی بیشتر تحت فشار قرار بگیرد؟

در اثر عملکرد احمدی نژاد ۱۰۰ میلیارد دلار پول بلوکه و تحریم ها به ایران تحمیل شد و همچنین موقعیت ایران در عرصه بین‌المللی نزول پیداکرد. دولت آقای روحانی وارث چنین شرایطی است. یکی از مسائلی که در شرایط کنونی به آن توجهی نمی‌شود این است که چه کسی این بلاها را به سر مملکت آورد؟ چه کسی باعث شد چهار قطعنامه تحریمی که تمام اقتصاد ما را بلوکه کرد تصویب شود؟ این تحریم ها در کنار آن مدیریت اقتصادی ضعیف و فسادهایی که حالا یکی یکی آشکار می‌شود باعث شد مملکت به اینجا برسد. باید به این نکته توجه کرد. زمانی که ما برای مذاکرات با طرف مقابل روبرو می‌شویم دست طرف مقابل پراست چون ۱۰۰ میلیارد دلار از پول ایران را بلوکه کرده است. به همین دلیل مذاکره دشوار است و تیم مذاکراه کننده واقعا کار سخت و طاقت فرسایی را دنبال می‌کند. اما هیچ کس به این نکته توجه نمی‌کند که چه کسی این تحریم ها را برای ایران به وجود آورد؟ آیا دولت آقای روحانی این تحریم ها را به وجود آورد؟ این از جمله ظلم هایی است که به این دولت می‌شود و کسی به آن توجه نمی‌کند.

ظریف در جایگاه حساسی قراردارد و او هرحرکتی که می‌کند برخی مخالفان دولت، رفتار او را به منزله امتیاز دادن تلقی می‌کنند. امتیازدادن چه معنایی می‌دهد؟ اصلا این امکان وجود دارد که او بتواند بدون توجه به دستورالعمل اصلی کاری انجام دهد و امتیازی بدهد؟

آنهایی که مدعی هستند ظریف امتیاز می‌دهد دقیقا بگویند او چه امتیازی می‌دهد؟ بنده می‌گویم هیچ امتیازی به این معنا که منافع جمهوری اسلامی ایران در خطر قرار بدهد داده نمی‌شود. چون تمام حق و حقوق ایران که استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است تأمین می‌شود و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. از طرفی به سمتی حرکت می‌کند که آن بلاهایی که در اثر سیاست های دولت احمدی نژاد از جمله تحریم و بد شدن موقعیت بین‌المللی ایران بر سر این مملکت آمد به مرور زمان از بین می‌رود. اصلا این سیاست های نابجا بود که ایران را به اینجا رساند و دولت فعلی را مجبور کرد که برای پس گرفتن سرمایه مملکت بر سر میز مذاکرات بنشیند و پاسخگوی مشکلاتی باشد که ایجاد کردند.