پیامدهای مرگ حافظ سعیدخان
کشته شدن حافظ سعیدخان فرمانده محلی دولت اسلامی شاخه خراسان در جریان حمله پهپاد آمریکایی در پاکستان از طرف وزارت دفاع آمریکا مورد تایید قرار گرفت. حافظ سعیدخان از فرماندهان اصلی گروه تحریک طالبان پاکستان بود که از این گروه جدا شد و به داعش پیوست.
روزنامه فرهیختگان: کشته شدن حافظ سعیدخان فرمانده محلی دولت اسلامی شاخه خراسان در جریان حمله پهپاد آمریکایی در پاکستان از طرف وزارت دفاع آمریکا مورد تایید قرار گرفت. حافظ سعیدخان از فرماندهان اصلی گروه تحریک طالبان پاکستان بود که از این گروه جدا شد و به داعش پیوست.
او یکی از رادیکال‌ترین افراد در مجموعه گروه‌های شبه نظامی تندرو در پاکستان و افغانستان بود و قتل وی می‌تواند داعش را در موقعیت جدید و آسیب‌پذیری قرار دهد. اولین پیامد قتل حافظ سعیدخان شایعاتی است که حکایت از برخورداری نوعی تماس بین طالبان افغانستان و داعش دارد. شایعاتی که اگر درست باشد می‌تواند افغانستان را با مسائل جدیدی روبه‌رو سازد. نزدیکی احتمالی طالبان و داعش در افغانستان حتی اگر موقتی و به صورت تاکتیکی باشد، قدرت طالبان را افزایش می‌دهد و در شرایطی که دولت وحدت ملی در کابل دچار مشکل و اختلاف نظر شده است فضای جدیدی در اختیار طالبان قرار خواهد داد. افزایش تحرکات و اعتمادبه‌نفس طالبان و طراحی موفق حملات و دستیابی به نقاط مهم ولایت هلمند که ۹۰درصد تریاک افغانستان در آن کشت می‌شود بی‌ارتباط با این‌گونه مسائل نیست.
با توجه به قتل حافظ سعیدخان به دست آمریکا که باز هم نشان‌دهنده ضعف قدرت مرکزی در افغانستان است از سوی دیگر حاکی از تضعیف گروه‌های رادیکال مرتبط با داعش در افغانستان است و خواسته دولت مرکزی کابل را برآورده می‌سازد. گروه‌هایی نظیر داعش از این تجربه برخوردارند که وقتی یکی از سران اصلی‌شان کشته می‌شود بلافاصله فرد دیگری را که از قبل پیش‌بینی کرده‌اند جایگزین می‌سازند. ساختار این گروه‌های تندرو ایجاب می‌کند که برای مدت طولانی خلأ قدرت در سطح فرماندهی به وجود نیاید. در مورد شعبه خراسان داعش هم به احتمال زیاد با مشکل خلأ قدرت روبه‌رو نخواهد شد، هرچند که قتل حافظ سعیدخان ضربه‌ای جدی بر داعش در افغانستان و پاکستان تصور می شود، اما اگر زمینه را برای مذاکره و همکاری بین طالبان و داعش هموار کرده باشد پیامدهای آن به مراتب فراتر از آن خواهد رفت که در ظاهر امر به نظر می‌رسد.
به‌ویژه اگر تماس و نزدیکی طالبان و داعش در افغانستان با هدایت بخش اطلاعاتی ارتش پاکستان (آی‌اس‌ای) صورت گرفته باشد باید در انتظار عملیاتی کردن پروژه‌های جدیدتری درافغانستان بود. تشدید جنگ در ولایت حساس هلمند، جایی که در امتداد مرزهای مشترک ایران و افغانستان است احتمالا اهداف راهبردی‌تری دارد. ولایت هلمند از مدت‌ها قبل مورد توجه طالبان بوده است و گفته می‌شود که قرار است طالبان پس از تسلط کامل بر آن شورای کویته را به داخل افغانستان منتقل کند.
البته باید توجه داشت که داعش با هدف استقرار خلافت اسلامی در خراسان با طالبان که یک گروه محلی است و هدف نهایی‌اش اسلامی کردن قدرت در افغانستان و بازگشت به قدرت است نمی‌تواند در یک جهت قرار گیرد. ولی اگر اراده‌ای وجود داشته باشد که داعش و طالبان را در افغانستان درکنار هم قرار دهد قابل تصور خواهد بود که نوعی تقسیم جغرافیایی حوزه عملیات نظامی نیز مورد توجه قرار گیرد تا از بروز اختلاف نظر بین طالبان و اعضای عملیاتی داعش که روزگاری خود از بدنه اصلی طالبان افغانستان یا طالبان پاکستان جدا شده و به داعش پیوسته‌اند جلوگیری شود.
اگر چنین تقسیم جغرافیایی درحوزه عملیاتی شکل بگیرد سازمان القاعده نیز باید در نظر گرفته شود و به‌گونه‌ای اختلافات داعش و القاعده کاهش پیدا کند. از این‌رو علی‌القاعده نباید دور از انتظار باشد که در افغانستان تحولاتی در پیش است که درنهایت به اتحاد تاکتیکی سه گروه مدعی یعنی خلافت خراسان داعش،خلافت شبه قاره هند القاعده و امارت اسلامی افغانستان منتهی می‌شود. چنین اتحاد تاکتیکی بدون حمایت یک قدرت موثر منطقه‌ای امکان‌پذیر نخواهد شد. لازمه چنین اتحادی تقسیم جغرافیایی عملیات است که می‌تواند در سه منطقه صورت گیرد. بدین معنا که حوزه شرق افغانستان به القاعده اختصاص یابد، جنوب افغانستان یا همان ولایت هلمند به طالبان و شمال افغانستان در امتداد مرزهای آسیای مرکزی به داعش واگذار شود.
البته این تقسیم حوزه جغرافیایی الزاما به این معناست که سایر گروه‌ها نباید حضور پیدا کنند. هماهنگی تاکتیکی بین نیروهای عملیاتی در همین مناطق صورت می‌گیرد. فقط موضع مسلط را یکی از جریان‌های رادیکال در اختیار می‌گیرد. در چنین نگاهی کشته شدن حافظ سعیدخان فرمانده اصلی داعش در افغانستان و پاکستان احتمالا نتیجه‌ای خلاف انتظار آمریکا خواهد داشت و موضع گروه‌های رادیکال را هماهنگ‌تر می‌کند.
او یکی از رادیکال‌ترین افراد در مجموعه گروه‌های شبه نظامی تندرو در پاکستان و افغانستان بود و قتل وی می‌تواند داعش را در موقعیت جدید و آسیب‌پذیری قرار دهد. اولین پیامد قتل حافظ سعیدخان شایعاتی است که حکایت از برخورداری نوعی تماس بین طالبان افغانستان و داعش دارد. شایعاتی که اگر درست باشد می‌تواند افغانستان را با مسائل جدیدی روبه‌رو سازد. نزدیکی احتمالی طالبان و داعش در افغانستان حتی اگر موقتی و به صورت تاکتیکی باشد، قدرت طالبان را افزایش می‌دهد و در شرایطی که دولت وحدت ملی در کابل دچار مشکل و اختلاف نظر شده است فضای جدیدی در اختیار طالبان قرار خواهد داد. افزایش تحرکات و اعتمادبه‌نفس طالبان و طراحی موفق حملات و دستیابی به نقاط مهم ولایت هلمند که ۹۰درصد تریاک افغانستان در آن کشت می‌شود بی‌ارتباط با این‌گونه مسائل نیست.
با توجه به قتل حافظ سعیدخان به دست آمریکا که باز هم نشان‌دهنده ضعف قدرت مرکزی در افغانستان است از سوی دیگر حاکی از تضعیف گروه‌های رادیکال مرتبط با داعش در افغانستان است و خواسته دولت مرکزی کابل را برآورده می‌سازد. گروه‌هایی نظیر داعش از این تجربه برخوردارند که وقتی یکی از سران اصلی‌شان کشته می‌شود بلافاصله فرد دیگری را که از قبل پیش‌بینی کرده‌اند جایگزین می‌سازند. ساختار این گروه‌های تندرو ایجاب می‌کند که برای مدت طولانی خلأ قدرت در سطح فرماندهی به وجود نیاید. در مورد شعبه خراسان داعش هم به احتمال زیاد با مشکل خلأ قدرت روبه‌رو نخواهد شد، هرچند که قتل حافظ سعیدخان ضربه‌ای جدی بر داعش در افغانستان و پاکستان تصور می شود، اما اگر زمینه را برای مذاکره و همکاری بین طالبان و داعش هموار کرده باشد پیامدهای آن به مراتب فراتر از آن خواهد رفت که در ظاهر امر به نظر می‌رسد.
به‌ویژه اگر تماس و نزدیکی طالبان و داعش در افغانستان با هدایت بخش اطلاعاتی ارتش پاکستان (آی‌اس‌ای) صورت گرفته باشد باید در انتظار عملیاتی کردن پروژه‌های جدیدتری درافغانستان بود. تشدید جنگ در ولایت حساس هلمند، جایی که در امتداد مرزهای مشترک ایران و افغانستان است احتمالا اهداف راهبردی‌تری دارد. ولایت هلمند از مدت‌ها قبل مورد توجه طالبان بوده است و گفته می‌شود که قرار است طالبان پس از تسلط کامل بر آن شورای کویته را به داخل افغانستان منتقل کند.
البته باید توجه داشت که داعش با هدف استقرار خلافت اسلامی در خراسان با طالبان که یک گروه محلی است و هدف نهایی‌اش اسلامی کردن قدرت در افغانستان و بازگشت به قدرت است نمی‌تواند در یک جهت قرار گیرد. ولی اگر اراده‌ای وجود داشته باشد که داعش و طالبان را در افغانستان درکنار هم قرار دهد قابل تصور خواهد بود که نوعی تقسیم جغرافیایی حوزه عملیات نظامی نیز مورد توجه قرار گیرد تا از بروز اختلاف نظر بین طالبان و اعضای عملیاتی داعش که روزگاری خود از بدنه اصلی طالبان افغانستان یا طالبان پاکستان جدا شده و به داعش پیوسته‌اند جلوگیری شود.
اگر چنین تقسیم جغرافیایی درحوزه عملیاتی شکل بگیرد سازمان القاعده نیز باید در نظر گرفته شود و به‌گونه‌ای اختلافات داعش و القاعده کاهش پیدا کند. از این‌رو علی‌القاعده نباید دور از انتظار باشد که در افغانستان تحولاتی در پیش است که درنهایت به اتحاد تاکتیکی سه گروه مدعی یعنی خلافت خراسان داعش،خلافت شبه قاره هند القاعده و امارت اسلامی افغانستان منتهی می‌شود. چنین اتحاد تاکتیکی بدون حمایت یک قدرت موثر منطقه‌ای امکان‌پذیر نخواهد شد. لازمه چنین اتحادی تقسیم جغرافیایی عملیات است که می‌تواند در سه منطقه صورت گیرد. بدین معنا که حوزه شرق افغانستان به القاعده اختصاص یابد، جنوب افغانستان یا همان ولایت هلمند به طالبان و شمال افغانستان در امتداد مرزهای آسیای مرکزی به داعش واگذار شود.
البته این تقسیم حوزه جغرافیایی الزاما به این معناست که سایر گروه‌ها نباید حضور پیدا کنند. هماهنگی تاکتیکی بین نیروهای عملیاتی در همین مناطق صورت می‌گیرد. فقط موضع مسلط را یکی از جریان‌های رادیکال در اختیار می‌گیرد. در چنین نگاهی کشته شدن حافظ سعیدخان فرمانده اصلی داعش در افغانستان و پاکستان احتمالا نتیجه‌ای خلاف انتظار آمریکا خواهد داشت و موضع گروه‌های رادیکال را هماهنگ‌تر می‌کند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر