وضعیت ادبیات در سالی که گذشت

خبرگزاری ایسنا: مجتبی ویسی می‌گوید: امسال ادبیات و کتاب تغییر محسوسی نداشته است که بتوان آن را از سال‌های قبل متمایز کرد.

این‌ مترجم و شاعر درباره وضعیت ادبیات در سال جاری اظهار کرد: ادبیات به لحاظ کیفی تغییر نداشته است، تغییری آن‌چنان محسوس که بتوان ادبیات امسال را از سال گذشته متمایز کرد.

او درباره وضعیت انتشار کتاب نیز گفت: انتشار کتاب به لحاظ کمۤی بیشتر بوده و نسبت به گذشته وضعیت بهتر شده است؛ اما بازار کتاب نیز مانند ادبیات تغییر آن‌چنانی به خود ندیده است یا من تفاوت چندانی در نشر کتاب احساس نمی‌کنم.

او با بیان این‌که آمار کتاب در حوزه‌های مختلف بالا رفته است گفت: تنوع کتاب‌ها در بازار کتاب چشم‌گیر است که به دلیل تعدد شاعران، مترجمان و نویسندگان است که باعث شده آمار کتاب در حوزه‌های مختلف بالا برود. تنوع کتاب‌ها باعث می‌شود آثار بهتر و بیشتری به چاپ برسد و این نکته مثبت و خوشحال‌کننده‌ای است.

ویسی یادآور شد: به دلیل پیشرفت تکنولوژی، گرایش خوانندگان از کتاب دور شده و به سمت ابزار تکنولوژیک و فضای مجازی رفته است. افراد بر حسب شرایط این فضا به سمت خواندن متن‌های پراکنده، تکه تکه، اطلاعات از هرجا و آن‌چه من «خوانش رسانه‌ای» می‌نامم رفته‌اند. این مسئله روز به روز گسترش می‌یابد و افراد کمتر مانند گذشته به سمت کتاب می‌روند. البته عده‌ قلیلی کتاب‌خوان حرفه‌ای و دقیق وجود دارد.

این مترجم خاطرنشان کرد: این رویکرد جهانی است و غرب برای فروش ابزار تکنولوژیک خود به این مسئله دامن می‌زند. به هرحال افراد در این فضا از متنی به متن دیگر و از موضوعی به موضوع دیگر می‌روند و مجالی برای تمرکز باقی نمی‌ماند. وجه غالب کتاب این است که خواننده را به سمت کتاب و تحلیل سوق می‌دهد و فرد را از پراکنده‌خوانی دور می‌کند. البته انسان‌های معاصر، انسان‌های عجیببی هستند و به دنبال چیزهای گذرا و موقت‌اند. در این وضعیت کتاب جایگاه خود را از دست داده است.

او درباره راه‌حل‌های برون‌رفت از این وضعیت و بازگرداندن جایگاه کتاب اظهار کرد: به نظرم باید نهادهایی تشکیل دهند و به بعد فرهنگی توجه بیشتری کنند؛ نهادهایی که توجه به هنر و کتاب را تقویت کنند. تئوری دیگری که می‌تواند وجود داشته باشد این است که در سطح کلان محوریت از اقتصاد گرفته شود و وجه فرهنگی جهان به قدری قدرت یابد که کتاب و هنر جایگاه شاخصی پیدا کند تا انسان بهتری ساخته شود، انسانی که اسیر اقتصاد و مسائل روزمره نباشد. در این وضعیت کتاب می‌تواند جایگاه باارزشی پیدا کند.

این شاعر افزود: کسانی که کتاب‌خوان هستند می‌توانند کتاب‌خوانی را بین اطرافیان و کسانی که با آن‌ها در ارتباط هستند رواج دهند و آن‌ها را به این سمت سوق دهند.

او همچنین درباره بهترین و بدترین خبرهایی که در طول سال ۹۵ در حوزه ادبیات و کتاب شنیده است گفت: این‌که تنوع کتاب، تعداد مترجمان، نویسندگان و شاعران بیشتر شده است و تنوع در آثار افزایش یافته خبر خوبی است. خبر بد هم از میان رفتن و فقدان نویسندگان و مترجمان به صورت کلی است.

ویسی اظهار کرد: آرزو می‌کنم وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی بهتر از این شود و نگرش انسان‌ها نسبت به هنر تغییر کند و جایگاه هنرمندان، نویسندگان، مترجمان و شاعران بهتر شود.

او از کتاب‌هایی که خوانده و از نظرش خوب بوده‌اند به این موارد اشاره کرد: مجموعه شعر «راوی دوم‌شخص» از شمس آقاجانی، مجموعه داستان «جغرافیای اموات» از محسن فرجی، در بخش آثار ترجمه کتاب «آنچه می‌ماند» از فردریش هلدرلین با ترجمه محمود حدادی و «اعتراف به زندگی» از پابلو نرودا با ترجمه احمد پوری.