واکنش ترسناک و دیرهنگام به فاجعه میانکاله!

تابناک: چند روز بعد از شروع پروژه گردآوری انبوه لاشه‌های پرندگان مهاجر در میانکاله، سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان به این فاجعه واکنش نشان داد!

تالاب میانکاله که بهشت پرندگان مهاجر در کشورمان خوانده می‌شود و هر ساله پذیرای خیل عظیمی از پرندگانی است که برای فرار از سرمای زمستان، راهی عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر می‌شوند و جنوب شرقی دریای خزر و این تالاب را برای زندگی برمی گزینند، چند روزی است به گورستان شمار زیادی از این مهاجران تبدیل شده است.

آن گونه که مسئولان خبر می‌دهند، تا کنون لاشه حدود شش هزار پرنده گردآوری و با نظارت کارشناسان بهداشتی دفن شده، اما هنوز لاشه‌های زیادی برای گردآوری روی زمین مانده و از آن مهم تر، روند مرگ و میر پرندگان نیز ادامه دارد؛ فاجعه‌ای تمام عیار که هنوز علت وقوعش مشخص نیست و گمانه زنی‌ها در خصوص آن ادامه دارد.

از شیوع بیماری‌های مسری مانند نیوکاسل یا آنفلوانزای حاد پرندگان و احتمال رشد نوعی باکتری که جلبک‌ها و پلانگتون ها، یعنی غذای پرندگان مهاجر را مسموم می‌کنند تا احتمال مسمومیت آب تالاب و یا حتی فاسد شدن ریشه گیاهان و تغذیه پرندگان مهاجر از آنها، دلایل احتمالی تبدیل بهشت پرندگان مهاجر به گورستانشان متنوع و وسیع هستند.

موضوعی که نگرانی بسیاری را به دنبال داشته، به ویژه از این رو که می‌دانیم در شرق آسیا، بیماری مهلکی شیوع یافته که جان بسیاری را گرفته و به رغم مشابهتش با بیماری‌های شایع شده در سال‌های اخیر در این منطقه، مهارش دشوارتر از قبل به نظر می‌رسد؛ بیماری که گفته می‌شود با خوردن برخی گونه‌های حیات وحش به انسان‌ها منتقل شده است.

نگرانی‌ها زمانی بیشتر می‌شود که به واکنش مسئولان به فاجعه در حال تکوین در میانکاله دقت کنیم. اینکه یک هفته از شروع مرگ و میر پرندگان مهاجر در این تالاب می‌گذرد و در این مدت، تنها گردآوری لاشه ها، آن هم با کندی در دستور کار قرار گرفته و مسئولان ترجیح داده اند به جای انجام تحقیقات وسیع برای مشخص شدن علت ماجرا، مسئولیت را متوجه دیگر نهاد‌ها بدانند!

مثل این اظهارنظر شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست که وقتی درباره احتمال استفاده از طعمه‌های آلوده برای صید پرندگان مورد پرسش قرار گرفته، گفته: «دستگاه مسئول اعلام این موضوع وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی است، محیط زیست تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند این مورد را تایید یا رد کند.»

سخنان عجیبی که نشان می‌دهد سازمان حفاظت محیط زیست کنار نشسته و چشم انتظار اقدام دیگران است؛ موضوعی که منتظمی در ادامه گفت و گویش با ایسنا نیز تلویحا تایید و به مردم توصیه کرده که به لاشه پرندگان نزدیک نشوند و در صورت مشاهده لاشه، فورا موضوع را به "اداره دامپزشکی منطقه" اطلاع دهند.

البته این مقام ارشد سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان یادآوری هم کرده که نگرانی نخستشان در این ماجرا، شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل بوده که بر اساس نمونه‌برداری‌های انجام شده، منتفی گشته است، اما از بیان این مهم صرف نظر کرده که این فرضیه نیز در دامپزشکی مطرح، بررسی و سرانجام رد شده است نه سازمان محیط زیست!

درست مانند فرضیه‌های دیگری که در دامپزشکی و برخی مراجع دیگر مطرح هستند و باید امیدوار باشیم بررسی شوند؛ مثل این فرضیه که ورود فاضلاب‌های مسموم یا انبوه سموم کشاورزی به تالاب موجب این کشتار وسیع شده است. گزاره‌هایی که ابعاد ماجرا را فراتر از مرگ چندین هزار پرنده می‌برند و از این روی باید در سازمان محیط زیست مورد بررسی و موشکافی دقیق تری قرار گرفته و با قاطعیت رد یا تایید شوند.

انتظاری که ظاهرا با سازمان فعلی محیط زیست کشورمان و متولیانش هیچ گونه تناسبی ندارد به ویژه اگر بدانیم تنها واکنش رسمی این سازمان به فاجعه میانکاله، اعلام شکار ممنوع در منطقه، آن هم بعد از چند روز از انتشار خبر مرگ پرندگان و همچنین جلوگیری از فعالیت بازار عرضه این پرندگان در فریدونکنار بوده است!

عجیب آنکه این ممنوعیت شکار «منطقه ای» اعمال شده بود و از دیروز، در پی بازدید معاون محیط زیست طبیعی این سازمان از میانکاله است که قرار شده در کل استان گلستان به اجرا درآید. اتفاقی که نشان می‌دهد نه تنها مرگ گونه‌های حیات وحش برای سازمان محیط زیست اهمیت چندانی ندارد، که سلامت و حتی جان شهروندان نیز برایشان آنقدر مهم نیست که برای مراقبت و حفاظت از آن، دستوراتی ساده مانند ممنوعیت صید و شکار و خرید و فروش پرندگان را به سرعت صادر نمایند!