۲۵ تیر - ۱۶ جولای؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۵ تیر برابر با ۱۶ جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۶۲۲ - مبدأ تقويم هجري قمري

عمرخليفه دوم، هجرت پيامبر اسلام (ص) از مكه به مدينه را مبدأ تقويم قمري اسلامي اعلام كرد. قبلا سال شكست «ابرهه حبشي» در حمله به مكه كه در آن از فيل هم استفاده كرده بود به نام «سال فيل» مبدا تقويم بود. به حساب تنظيم كنندگان تقويم ميلادي، ۱۶ جولاي سال ۶۲۲ آغاز تقويم قمري اسلامي است. سال قمري داراي ۳۵۴ روز و تقريبا ۱۱ روز كمتر از سال خورشيدي است. سال قمري اسلامي از اول محرم آ‎غاز مي شود. ايرانيان بعدا براي خود، تقويم هجري خورشيدي را تنظيم كردند. قديمي ترين نامه به دست آمده با تقويم قمري اسلامي بر پاپيروس نوشته شده و در موزه محفوظ است.

۹۳۱ - روزي که مرداويز، قهرمان ملي ايرانيان همدان را آزاد ساخت

شانزدهم جولای ۹۳۱ ميلادي «مرداويز» قهرمان ملي ايرانيان كه براي احياء استقلال، آزادی و حاکمیت ملی ايران كمر همت بسته بود شهر همدان را از عوامل خليفه عباسي پس گرفت و آنجا را به نام «مردم ايران» متصرف شد. همدان كه از آن به عنوان نخستين پايتخت ايران در هزاره اول پيش از ميلاد نام برده مي شود در سال ۶۴۲ ميلادي (سال شكست ارتش ايران در نهاوند از عرب)، سقوط كرده بود.

مردآويز که از شمال ايران بپاخاسته بود سپس مناطق مرکزی ازجمله كاشان و اصفهان را متصرف شد؛ اصفهان را پايتخت ايران اعلام كرد و نخستين جشن سده پس از اضمحلال امپراتوري ساسانيان را در بهمن ماه در سال ۹۳۳ ميلادي در آن شهر برگزار و تاکید کرد که مراسم «نوروز» و اعیاد ملی دیگر عينا مطابق عهد قديم برگزار شود و کسی جز به فارسی سخن نگوید.


ابوجعفر محمد ابن جرير طبري مورخ نامي ايران و صاحب تاريخ 16 جلدي طبري به سال 922 ميلادي درگذشت و موفق نشد شرح قهرماني هاي وطندوستانه هموطن خود، مرداويز، را برنگارد. در آن زمان در هر گوشه اي از ايران قهرماناني بپاخاسته بودند تا به وطن عظمت گذشته و استقلال بخشند و زبان پارسي را زنده نگهدارند كه درميان مازندراني ها و گيلاني ها (ديلمان) - اسفار (اسوار)، ماكان، مرداويز و پسران بويه بلند آوازه ترند.

1381 - جان بال حرف حق زد و به سخت ترين روش اعدام شد



پانزدهم جولاي 1381 يك كشيش انگليسي به نام «جان بال John Ball» كه در موعظه ها و خطبه هايش از لزوم برقراري عدالت در جامعه سخن به ميان مي آورد و مي گفت كه همه انسانها از يك پدر و مادر (آدم و حوا) به وجود آمده اند و جز دانش و درستي نبايد با شاخصي ديگر ميان آنان تفاوت گذارد و عمل دولتها بوده كه برابري مردم را برهم زده و ميان آنان جدايي افكنده و يوغ شمار كمي را بر گردن اكثريت نهاده است، منابع طبيعي از جمله آب و زمين متعلق به خدا است و نبايد به تملك فرد درآيد و اين افراد (مالكان) انسان هاي ديگر را كه با آنان بايد برابر باشند عملا برده خود قرارداده و استثمار مي كنند؛ در يك ميدان عمومي و با حضور ريچارد دوم پادشاه وقت انگلستان به سخت ترين روش (Hanged,Drawn and Quartered)، اعدام شد.


ريچارد دوم «كشيش جان بال» را متهم كرده بود كه با گفتن سخن از برابري انسانها، شورش خونين كشاورزان انگليسي را دامن زده است. پادشاه انگلستان قبلا "جان بال" را محروم الموعظه ساخته و مردم را از حضور در مجالس سخنراني او ممنوع كرده بود ولي گوش نكرده بودند.


روش اعدام "جان بال" به اين ترتيب بود که اورا روي يک چارچوب گذاردند و کشان - کشان به محل اعدام بردند، سپس طناب برگردنش بستند و گره را محکم کردند، آنگاه چند عضو بدنش را بريدند و جلوي چشمش به آتش افکندند و پس از آن چهار قطعه اش كرده و طناب دار را كه تنها سر و گردن و قسمت كمي از بدنش بر آن باقي مانده بود بالاکشيدند تا همگان ببينند و ....


1704 - افتادن «جبل طارق» به دست انگليسي ها

در اين روز در سال 1704 ميلادي منطقه جبل طارق (Gibraltar) كه بر تنگه تلاقي مديترانه و اقيانوس اطلس قراردارد و در عهد باستان به ستون هركول معروف بود به تصرف انگلستان درآمد.

اين تنگه 389ر14 تا 36 كيلومتر عرض دارد و در سال 711 ميلادي به تصرف «طارق ابن زياد» سردار يك سپاه اسلامي که قصد تصرف اسپانيا را داشت درآمد و از آن پس به اسم او ناميده مي شود.

اين منطقه كه ميان کشور مغرب (مراکش) و اسپانيا واقع شده است از اهميت استراتژيک برخوردار است، از 1704 به بعد چند بار مورد حمله نظامي اسپانيا و فرانسه قرار گرفت، اما همچنان در تصرف انگلستان باقي مانده است. چند جزيره کوچک در اين منطقه واقع شده است که بر سر مالکيت آنها ميان اسپانيا و مراکش اختلاف است.


1918 - اعدام گروهي تزار نيکلاي دوم، اعضاي خانواده و نوكرانش!

9 ماه پس از پيروزي انقلاب بلشويكي روسيه و 16 ماه پس از تفويض اختيارات، 16 جولاي 1918 نيكلاي دوم تزار مستعفي روسيه، همسر و فرزندانش كه در سيبري به حالت تبعيد به سر مي بردند اعدام شدند و با اعدام آنان به حکومت دودمان «رومانوف» بر روسيه پايان داده شد. تصميم اعدام كه از سوي كميته محلي انقلاب گرفته شده بود در مورد تزار، همسرش الكساندرا، پسرش (وليعهد سابق) الكسيس، چهار دختر تزار، نوكران و پزشک آنان انجام شد و همانجا دفن شدند. كميته محلي انقلاب بعدا اعلام كرد از آن بيم داشت كه به علت ادامه جنگ داخلي، مخالفان كمونيسم تزار مستعفي را بربايند و در برابر انقلاب قرار دهند.

نيكلاي دوم كه از سال 1894 بر روسيه حكومت كرده بود 16 مارس سال 1917 در پي شكست هاي پي در پي ارتش روسيه از آلمان در جبهه و از دست رفتن دو ميليون سرباز روس ـ تنها در يك نبرد، مورد انتقاد شديد قرارگرفته و تفويض اختيارات كرده بود. علاوه برتلفات جنگ، قحطي عمومي و گراني مايحتاج زندگاني هم مزيد بر علت شده بود. درپي کنار رفتن نيکلاي دوم، قدرت به يك دولت موقت ميانه رو سپرده شد كه شش ماه بعد، انقلاب بلشويكي اين دولت را هم ساقط كرد.

پس از فروپاشي شوروي، استخوانهاي نيكلاي دوم به سن پترز بورگ منتقل و در اينجا با تشريفات رسمي تدفين شده و بار ديگر قاب تصوير او در کاخ کرملين نصب شده و سران کنوني روسيه در کنار اين تصوير عکس مي گيرند!.


1941 - حمله ژاپن به «شبه جزيره هندوچين»

16 جولاي سال 1941، نيروهاي ژاپني تحت شعار آزاد كردن آسيا از دست غرب استمعارگر به شبه جزيره «هندوچين» حمله ور و در خاك ويتنام، تايلند و كامبوج پياده شدند. در آن زمان جز قسمتي از تايلند امروز كه اسما استقلال داشت مابقي «هندوچين» در تصرف انگلستان و فرانسه بود. شهر سايگون يازده روز بعد به دست نيروهاي ژاپن افتاد. تايلند نه تنها در برابر ژاپن خصومت نشان نداد بلکه عملا متحد آن دولت شد. ژاپني ها در تصرف برمه (ميانمار) که هندوچين انگلستان خوانده مي شد با مقاومت انگليسي ها و عمدتا نظاميان هندي وابسته به دولت لندن رو به رو شده بودند.


۱۹۴۵ - آمريكا نخستين بمب اتمي خودرا در صحراي نيو مكزيكو آزمايش كرد.

۱۹۲۷ - قيام «اوگوستو ساندينو» در نيكاراگوئه

«اوگوستو ساندينو Augusto Calderon Sandino» كه قيام خودرا از سال ۱۹۲۶ بر ضد حكومت راستگرايان نيكاراگوئه آغاز كرده بود از ۱۶ جولاي ۱۹۲۷ جنگ با تفنگداران دريايي آمريكا را كه از سوي اين دولت براي دفاع از منافع آمريكائيان و كمك به دولت راستگرايان به آن سرزمين فرستاده شده بودند آغاز كرد. در اين زد و خوردها به تفنگداران آمريكا تلفات نسبتا سنگين وارد آمد.

ساندينو به مبارزه مسلحانه خود تا ۱۹۳۴ ادامه داد كه در اين سال ژنرال ساموزا رئيس راستگراي دولت نيگاراگونه به نيرنگ متوسل شد و اورا به مذاكره و حل اختلاف از راه مسالمت دعوت كرد. ساندينو پذيرفت و با پاي خود به سوي دام شتافت و كشته شد.


پيروان افكار ساندينو دنباله كارش را گرفتند و در سال 1978 آن را شدت دادند كه منجر به فرار آخرين ساموزا از نيكاراگوئه و قتل او در تبعيد شد و حكومت به دست ساندينيست ها افتاد و .... اورتگا رئيس جمهوري کنوني نيکاراگوئه يک ساندينيست است.

1331 - استعفاي دكتر مصدق از نخست وزيري

دكتر محمد مصدق در روز 25 تير ماه 1331 ش، با شاه ملاقات كرد و ليست وزيران خود را تسليم محمدرضا پهلوي نمود. در اين ديدار، مصدق از شاه درخواست كرد تا پست وزارت جنگ هم با او باشد. زيرا مدعي بود كه نظاميان به حرف او اهميت نمي‏دهند و در كارها، كارشكني مي‏كنند و با اين وضعيت، دولت نمي‏تواند به فعاليت خود ادامه دهد. شاه با واگذاري وزارت جنگ به مصدق موافقت نكرد و مصدق به خانه بازگشت و بدون مشورت با احدي، استعفاي خود را براي شاه فرستاد. در نتيجه، شاه، قوام‏السلطنه را به نخست وزيري برگزيد و او نيز در اولين روز زمامداري خود با انتشار اعلاميه‏اي، برخورد قاطع دولت با مخالفانش را اعلام نمود. اقدامات قوام كه مورد حمايت همه جانبه شاه بود، مردم و علما را به صحنه كشاند و سرانجام اين وقايع، زمينه‏ساز حضور گسترده مردم در قيام تاريخي 30 تير 1331 و بازگشت مصدق به قدرت گرديد.


۱۹۸۷ - روزي که صدام حسين رئيس جمهور عراق شد

۱۶جولاي ۱۹۷۹ ژنرال حسن البکر از رياست جمهوري عراق کناره گيري کرد و معاون او صدام حسين تکريتي و در آن سال ۴۲ ساله برجايش نشست. البکر از ۱۷ جولاي ۱۹۶۸ تا آن روز بر عراق حکومت کرده بود. البکر (بعثي) برجاي عبدالرحمن عارف (هوادار ناسيوناليسم عربي) نشسته بود.

درست يک سال پيش از کناره گيري البکر، صدام حسين ۱۶ جولاي ۱۹۷۸به مناسبت هفته سالروزهاي بركناري سلطنت و نيز روي كار آمدن حزب بعث در عراق در مصاحبه اي گفته بود كه شوروي تا كمونيست شدن و آمريكا تا كاپيتاليست كردن همه جهان، از تلاش و نيز رقابت با يكديگر دست برنخواهند داشت و دولتهاي عربي حتي اگر يكي از اين دو قدرت از سر راه ديگري كنار برود نبابد جانب هيچكدام را بگيرند؛ ما اعراب بايد ايدئولوژي اسلامي خودمان را دنبال كنيم كه قدمتي بيش از ۱۳ قرن دارد و با آن بزرگ شده ايم و بكوشيم كه رشته هاي وحدت مان سست و پاره نشود كه اگر اين وحدت را از دست بدهيم نه از اتحاديه عرب رمقي باقي خواهد ماند و نه از استقلال و غرور عربي مان.


زادروزها

۱۸۷۲ - زادروز روئال آمونسن، کاشف نروژی قطب جنوب
۱۸۹۶ - زادروز تریگوه لی سیاستمدار نروژی ، اولین دبیرکل سازمان ملل متحد از ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۲


۱۹۱۱ - زادروز جینجر راجرز هنرپیشه و نمایشنامه‌نویس آمریکایی
۱۹۳۶ - زادروز یاسوئو فوکودا رهبر حزب لیبرال دموکرات ژاپن و نود و یکمین نخست‌وزیر این کشور


۱۹۴۳ - زادروز رینالدو آرناس نمایش‌نامه‌نویس، نویسنده و شاعر کوبایی
۱۹۵۹ - زادروز گرت بیل فوتبالیست ولزی لالیگا و باشگاه رئال مادرید و تیم ملی ولز


۱۹۶۸ - زادروز لری سنگر فیلسوف اهل ایالات متحده ، از بنیانگذاران ویکی‌پدیا
۱۲۱۰ - زادروز ناصرالدین شاه، چهارمین شاه از دودمان قاجار ایران


۱۳۱۲ - زادروز داوود رشیدی، هنرپیشه‌ی ایرانی
۱۳۳۳ - زادروز حسین سحرخیز، بازیگر و کارگردان ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون


درگذشت‌ها

۱۵۵۷ - درگذشت آن کلیو چهارمین همسر هنری هشتم پادشاه انگلستان
۱۹۶۰ - درگذشت آلبرت کسلرینگ فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم ، رئیس ستاد کل لوفت‌وافه


۱۹۸۵ - درگذشت هاینریش بل نویسنده آلمانی ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۷۲
۱۹۸۹ - درگذشت هربرت فون کارایان رهبر ارکستر اتریشی ارکستر فیلارمونیک برلین به مدت ۳۵ سال


۱۹۳۸ - تیرباران آوتیس سلطان‌زاده تئوریسین مارکسیست و از رهبران حزب کمونیست ایران به دستور استالین.
۱۹۹۴ - درگذشت جولیان شوینگر فیزیکدان آمریکایی ، برنده جایزه نوبل فیزیک


2011 - قتل روح الله داداشی، قوی ترین مرد ایران
۲۰۱۲ - درگذشت جان لرد آهنگ‌ساز ونوازنده کیبورد


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون