۲۱ آبان - ۱۲ نوامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۱ آبان هجری شمسی برابر با ۱۲ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۳۲۴ پيش از ميلاد - ماجرای قتل رُکسانا بانوی ایرانی اسکندر

۱۲ نوامبر سال ۳۲۴ پيش از ميلاد اسكندر مقدوني تصميم گرفت كه برجهانگشايي خود نقطه پايان بگذارد و به همراهانش توصيه كرد كه با دختران بزرگان ايران ازدواج كنند تا ايرانيان آنان را بيگانه ندانند و پس از او از منطقه بيرون نياندازند.

اندكي پس از اين اندرز، نود تن از افسران و مقامات ارشد اسکندر با دختران بزرگان ايران ازدواج كردند. اسكندر مقدوني، خود با رُکسانا دختر ساتراپ (استاندار) بلخ = بَکتريا (واقع در افغانستان و تاجيکستان امروز) ازدواج کرد. وی قبلا هم زن ایرانی داشت.

اسکندر که سال بعد (۳۲۳ پيش از ميلاد) در ۳۲ سالگي در شهر بابل (واقع در جنوب غربي عراق امروز) درگذشت حملات خودرا در سال ۳۳۳ پيش از ميلاد به قلمرو ايران آغاز كرده بود. وي در سال ۳۳۰ پيش از ميلاد تخت جمشيد ـ شاهكار معماري قرون قديم و مظهر تمدن و عظمت ايران باستان را ويران ساخت.


از نوشته هاي پلوتارك، ديودورس سيكلوس و اسناد ديگر چنين بر مي آيد كه رُكسانا (روكسانا ـ رُخسانا ـ رُخساره ـ روشنک = ستاره) زن ايراني اسكندر مقدوني و پسر 13 ساله او اسكندر چهارم در آخرين روز پاييز سال 310 پيش از ميلاد به دست كاساندروس [حکمران مقدونيه و چند شهر خودمختار يونان و يکي از چند جانشين اسکندر] مسموم و مقتول شدند.

كاساندروس كه تاريخ از او به نام مردي بسيار جاه طلب و خشن نام برده است آرزوي سلطه بر سراسر سرزمين هايي را داشت كه اسكندر مقدوني تصرف كرده بود. وي پيش از مسموم كردن رُكسانا، با از ميان برداشتن بسياري از رقيبان، عملا فرمانرواي همه يونان و مقدونيه شده بود كه اسكندر چهارم به عنوان جانشين پدرش اسما پادشاه آن مناطق بود. كاساندروس قبلا المپياس مادر اسكندر و حامي نوه اش ـ اسكندر چهارم را از ميان برداشته بود. كاساندروس به اين جهت چشم ديدن اسكندر چهارم را نداشت كه مورد حمايت حكام محلي ايرانزمين (همه سرزمين ايراني نشين و پارسي زبان و داراي فرهنگ مشترک) بود. كاساندروس به بهانه حراست از اسكندر چهارم، او و مادرش را از درباريان جدا كرده و منزوي ساخته بود و در همين انزوا آنان را مسموم كرده بود.


روكسانا دختر ساتراپ (استاندار) تخارستان و سغديانا بود (كه داريوش بزرگ در كتيبه بيستون از اين مناطق به عنوان ساتراپي هجدهم ايران نام برده است). اين ساتراپي شامل شهرهاي بلخ، سمرقند، خجند، بخارا و ... آخرين ايالت ايران بود كه به تصرف اسكندر درآمد و بيش از هر ايالت ديگر در برابر او ايستادگي كرد. [خجند از شهرهاي جمهوري تاجيکستان گهواره آرين تبارها شناخته شده است که از اينجا به جنوب ـ ايران، هندوستان شمالي و آسياي جنوبي ـ و غرب ـ اروپا؛ مناطق ژرمن نشين ـ مهاجرت کرده اند.].

در تابستان سال 2014 گورگاه رُکسانا (روشنک) در منطقه ای در شمال یونان (مقدونیهِ یونان) به دست آمده است.

1598 - روزي که اصفهان بار ديگر پايتخت ايران شد

12 نوامبر سال 1598 (21 آبان) شهر اصفهان يك بار ديگر پايتخت ايران شد. شاه عباس یکم تصميم به انتقال پايتخت از قزوين گرفته بود و كار اين انتقال هفت سال طول كشيده بود.


پيش از دوران سلطنت شاه عباس، اصفهان در سال 931 ميلادي به تصميم «مرداويز» قهرمان ملي ایرانیان كه سوداي احياء امپراتوري ايران با همه مراسم و آيين هاي باستاني اش را در سر داشت، پايتخت اعلام شده بود. وي نخستين مراسم «سده» پس از ساسانيان را در همين شهر برگزار كرده بود و سخن گفتن و نوشتن، جز به فارسي را ممنوع ساخته بود. طغرل سلجوقي که در جریان تعرّض مسلّحانه به ایران نهم آگوست 1052 (18 اَمُرداد 431) اصفهان را تصرف کرده بود این شهر را پایتخت خود اعلام کرده بود و اصفهان این عنوان را چند سال حفظ کرده بود. طغرل که یک سُنّی متعصّب بود از اصفهان عازم بغداد شد و به حکومت بوئیان شیعه بر این شهر پایان داد و قدرت را به سُنّی ها و رئیس شان خلیفه عباسی بازگردانید. در سال 1915 هجری (1294 میلادی ـ زمان سلطنت احمدشاه قاجار و دومین سال جنگ جهانی اول) هم تصميم گرفته شد كه پايتخت ایران از تهران به اصفهان که در مرکز ایران قرار دارد منتقل شود كه به علت ورود نیروهای خارجی متخاصم یکدیگر به ایران و تبدیل ایران به گوشه ای از میدان جنگ جهانی اول عملي نشد.

1927 - لئون تروتسکی، تئوریسین مارکسیست و بنیان‌گذار ارتش سرخ از حزب کمونیست شوروی اخراج و پس از تبعید به مکزیک، به دستور ژوزف استالین توسط یکی از مأموران اسپانیایی‌تبار کمیساریای خلق در امور داخلی به نام رامون مرکادر ترور شد.


1933 - روزي که حزب نازي پيروز شد و آراء مردم را در انتخابات آلمان درو کرد

در اين روز درسال 1933 اعلام شد كه درانتخابات همان هفته آلمان، حزب سوسياليست ملي كارگران (نازي) 92 در صد آراء را به دست آورده است و زمام امور اين كشور را به دست خواهد گرفت. هيتلر رهبر اين حزب بود.

تاريخنگاران اين پيروزي شگفت انگيز را كه نقطه عطفي در تاريخ اروپا در قرن 20 به شمار مي ايد نتيجه شعارهايي دانسته اند كه كه آلمانيها از دير باز تشنه شنيدن آن بودند. هيتلر در نطقهاي خود با سر دادن اين شعارها آنان را اميدوار، و به اصطلاح ذوق زده كرده بود. هيتلر مي دانست كه شعارها بايد مرهمي بر زخمهاي مردم باشند، بردلهايشان بنشيند و نظرشان را به گوينده شعار به عنوان نجات دهنده جلب كند.


آلمانيها در در قراردادهاي پايان جنگ جهاني اول(نشست هاي فاتحين جنگ در ورساي) تحقير شده بودند و غرامات و تعهدات سنگيني بر انها تحميل شده بود. اقتصاد آلمان فلج شده بود و «مارك» پول ملي آلمان تقريبا بي ارزش شده بود، نظم سابق كه آلماني ها به آن عادت كرده بودند وجود نداشت و احزاب و گروههاي سياسي بر سر و كول هم مي زدند و اميدي به بهبود اوضاع نمي رفت. در اين شرايط تنها با شعارهاي ناسيوناليسي و تحريك احساسات ملي و معرفي فردي به عنوان «منجي» مي توان همگان را جلب و پشت سر او متحد كرد كه هيتلر و حزب نازي موفق به اين كار شده بودند.

۱۹۴۲ - پايان نبرد العَلَمين در شمال افريقا و شكست آلمان از متفقين

در جريان جنگ جهاني دوم، هنگامي كه نيروهاي ايتاليايى در مستعمرات خود در شمال افريقا به سپاهيان انگليسي مستقر در كشور ليبي يورش بردند، هيتلر به كمك ايتاليا آمد و با تجهيز سپاهي مكانيزه، چنان عرصه را بر انگليسي‏ها تنگ كرد كه آنان مجبور شدند تا اعماق مصر عقب‏نشيني كنند. با اين حال چون انگليس در خاورميانه منافع و منابع بي‏شماري داشت دست به مقاومت گسترده‏اي زد و با ارتش آلمان و ايتاليا به شدت به مقابله پرداخت. در نهايت جنگ سرنوشت‏ساز العلمين بين نيروهاي آلمان و انگلستان در ۲۳ اكتبر ۱۹۴۲م به وقوع پيوست. در اين ميان، شكست آلماني‏ها در شوروي و تضعيف روحيه ارتش آلمان، هم‏چنين توجه بيشتر هيتلر به جنگ‏هاي داخل اروپا، وي را از تمركز بر نواحي شمال افريقا و حفظ اين منطقه بازداشت تا اين‏كه در اين نبرد، انگليسي‏ها توانستند با ضد حمله وسيعي كه تدارك ديده بودند، نيروهاي آلماني و ايتاليايى را از اين منطقه بيرون رانده و معادلات نظامي رابه نفع خود به پيش ببرند. اين جنگ در نهايت در دوازدهم نوامبر ۱۹۴۲م به پايان رسيد. شكست العلمين، براي آلمان بسيار گران تمام شد چرا كه پس از مدتي رژيم فاشيستي ايتاليا به رهبري موسوليني بر اثر نارضايتي داخلي فروپاشيد و آلمانْ، متحد اصلي خود در جنگ را از دست داد تا اين‏كه در سراشيبي سقوط و شكست قرار گرفت.


۱۹۷۹ - واکنش کارتر به گروگانگيري آمريکاييان

جيمي كارتر رئيس جمهوري وقت آمريكا در واكنش به گروگانگيري كارمندان سفارت آن كشور در تهران، ۱۲ نوامبر سال ۱۹۷۹ (آبان ۱۳۵۸) تصميم گرفت که خريد نفت از ايران را متوقف و دارايي هاي ايران در آمريكا را توقيف کند، ناوگان به خليج فارس بفرستد و ... و ۱۲ نوامبر ۲۰۱۳، سی و چهار سال از آن تصمیم و قطع خرید نفت از ایران و توقيف دارايي هاي این کشور در آمریکا که از روز بعد از آن به اجرا درآمده است گذشت. کارتر این تصمیم را هشت روز پس از تصرف سفارت آمریکا در تهران و به گروگان گرفته شدن کارکنان آمریکایی آن گرفت. در آن زمان، کمپانی های آمریکایی هر روز ۸۵۴ هزار بشکه نفت خام از ایران خریداری می کردند. [طبق برآوردهای سال ۲۰۱۲، با گسترش استخراج داخلی و استخراج از آف شُر و راههای دیگر، بزودی آمریکا از واردات نفت بی نیاز می شود.].

پرزیدنت کارتر در آن روز همچنین دستور داد که تا اطلاع ثانوی از صدور ویزای ورود به ایرانیان، بدون کسب مجوّز از وزارت امور خارجه خودداری شود و بررسی اخراج دانشجویان ایرانی که به فعالیت های مغایر شرایط ویزای تحصیلی خود بپردازند (تظاهرات به راه اندازند، فعالیت سیاسی ضد آمریکا داشته باشند و …) آغاز شود و ويزاي دانشجويان ايراني ـ بدون رسيدگي دقيق به ويژه در رفتارشان ـ تجديد نشود و .... چون گروگانهای آمریکایی به رغم اخطارهای واشنگتن ازجمله تهدید به اقدام نظامی و فرستادن ناوگان به خلیج فارس آزاد نشدند، پنج ماه بعد (در اپریل ۱۹۸۰)، پرزیدنت کارتر روابط سیاسی با ایران را قطع کرد که ادامه دارد. قطع روابط سیاسی، تحریم های اقتصادی را که اینک جهانی شده است به دنبال داشت. این تحریم ها به تدریج تشدید شده است. به ظنّ و باور برخی از بزرگان جمهوری اسلامی، واشنگتن ـ در اصل ـ با موجودیت نظام مذهبی به شکلی که در ایران برقرار شده است مخالفت دارد.


در نوامبر 1979 چاپ عکس گروگان هاي آمريکايي در رسانه هاي آمريکا مردم اين کشور را بر ضد ايران برانگيخته بود بگونه اي که در برابر خوابگاهها و منازل ايرانيان اجتماع مي کردند و شعار منفي مي دادند. این احساس منفی هنوز کم و بیش به چشم می خورد.

اوگوست رودن

سون یات سن

نیما یوشیج

گریس کلی

حسن روحانی

روح‌الله خالقی

ویلیام هولدن

جمشید لایق

هاراطون داویدیان