آغاز سال تحصیلی با طعم شبکه های اجتماعی

هفته نامه عصر ارتباط - میثم لطفی: اگر فرزند شما یکی از ۷۳ درصد نوجوانان جهان است که گوشی هوشمند دارند، باید از ابزارهایی که او روی گوشی خود مورد استفاده قرار می دهد آگاهی کامل داشته باشید. رفتارهای این گروه سنی بسیار حائز اهمیت است و از هم اکنون که تنها چند روز تا زمان بازگشایی مدارس باقی مانده، میزان حضور فرزندتان در گوشی های هوشمند و شبکه های اجتماعی می تواند بر کیفیت تحصیلی آنها تاثیر مستقیم برجا بگذارد.

بیشتر خانواده هایی که فرزندشان در دوره متوسطه یا دبیرستان تحصیل می کند با شبکه های اجتماعی درگیر هستند و اثر آن را روی فرزند خود به خوبی می بینند. باید اعتراف کرد که برای نوجوانان و جوانان، گوشی هوشمند به اضافه ابزارهای موبایلی مساوی با شبکه های اجتماعی است و به عبارت دیگر، فضاهای ارتباطی تعاملی محبوب ترین و پرکاربردترین ابزار کاربردی در موبایل جوانان محسوب می شوند.

باید اعتراف کرد بسیاری از شبکه های رسانه ای بی ضرر هستند و حتی در برخی موارد مفید واقع می شوند، ولی با این وجود برخی از این ابزارهای اجتماعی هیچ مزیتی به همراه نمی آورند و می توانند مشکلاتی را در فرایند تحصیلی آنها به وجود آورند. کامنت های نامناسب، ارتباط با افراد ناشناس، محتوای نادرست، تصاویر مجرمانه، شایعه پراکنی و... بخشی از معایبی هستند که دانش آموزان هنگام حضور در شبکه های اجتماعی با آن مواجه می شوند. از این بدتر، برخی ابزارهای اجتماعی موقعیت جغرافیایی کار را هم مشخص می کنند و همین مساله موجب می شود در مدرسه یا خارج از آن مشکلات جدید برای افراد به وجود آید.


ابزارهای کنترلی

دانش آموزان در یکی از حساس ترین گروه های سنی بسر می برند و هر اندازه که والدین آنها دقت داشته باشند یا مدرسه مناسبی برای ادامه تحصیل آنها درنظر گرفته شود، باز هم حضور در شبکه های اجتماعی می تواند تاثیرات مخرب خود را بر جای بگذارد. کارشناسان بر این باورند که استفاده از ابزارهای کنترلی و گفت و گو با فرزندان بهترین روشی است که می تواند آنها را در مقابل خطرات احتمالی در شبکه های اجتماعی ایمن کند. به هر حال، کارشناسان سه ابزار کاربردی معرفی کرده اند که دانش آموزان به کمک آنها می توانند ضمن حضور در شبکه های اجتماعی، مزایای تحصیلی را هم در اختیار بگیرند تا اختلالی در روند آموزشی آنها ایجاد نشود.

ابزار Yik Yak: این ابزار که خدمات خود را متنی بر موقعیت جغرافیایی کاربر ارایه می دهد، این امکان را فراهم می کند تا هر آنچه را می خواهید به صورت ناشناس و بدون مشخصات خود به اشتراک بگذارید. به طور خلاصه باید گفت پست هایی در قالب توییت حاوی متن و تصویر می تواند به صورت ناشناس می تواند برای دانش آموزان مشکلاتی را به همراه آورد. ولی در بخش تنظیمات این شبکه اجتماعی می توانید اطلاعات جغرافیایی را تغییر دهید تا ارتباط فرزند شما با اطرافیان محدود شود. این ابزار قابلیت ویژه برای ارتباطات اجتماعی دانش آموزان و دانشجویان دارد تا محافظت کامل را از آنها انجام دهد.


ابزار Ask.FM: این یک ابزار اجتماعی پرسش و پاسخ است که به دانش آموزان امکان می دهد پرسش های تحصیلی خود را به آسانی مطرح کنند و پاسخ های مورد نظر را از دیگر کاربران بگیرند. البته برخی پرسش ها می تواند با پاسخ های مناسب برای دانش آموز همراه باشد و بازخوردهای نادرست را به او برساند. برای حل این مشکل، شرکت توسعه ابزار Ask.FM یک مرکز امنیتی ویژه را برای تامین امنیت دانش آموزان ارایه کرده است که به کمک آن می توان جلوی انتشار هرگونه اطلاعات نامناسب، ارتباطات نادرست و... را گرفت و در صورت بروز مشکلات مربوطه، موقعیت کاربر مختلف را به راحتی پیگیری کرد. این ابزار براساس قوانین قضایی و دولتی فعالیت می کند تا دانش آموزان بتوانند ایمنی کامل داشته باشند.


ابزار Snapchat: این شبکه اجتماعی تمامی خدمات خود را به صورت رایگان ارایه می دهند و حتی برخی کارشناسان معتقدند برای برقراری ارتباطات هدفمند و ایمن، ابزاری را بهتر از آن نمی توانید پیدا کنید. این شبکه اجتماعی به صورت پیش فرض جلوی انتشار محتوای نامناسب را می گیرد و به مناسبت بازگشایی مدارس قابلیت های ویژه برای دانش آموزان ارایه کرده تا بتوانند بخشی از فرایند تحصیلی خود را مبتنی بر اینترنت انجام دهند. در این قابلیت جدید دانش آموزان می توانند جروات و کتاب های خود را در گروه های دوستی منتشر کنند یا ابزارهای آموزش الکترونیکی را در اختیار بگیرند. این شبکه اجتماعی در قالب یک ابزار کمک آموزشی می تواند امکان انتشار عکس، ویدیو و متن مرتبط با دوره تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان را فراهم کند.


استراتژی تحصیلی

همزمان با بازگشایی مدارس، بازار فروش لوازم تحریر داغ تر می شود و والدین از چند هفته قبل سعی می کنند اجناس مورد نیاز فرزند خود را تهیه کنند. به دنبال گسترش فروشگاه های مجازی در چند سال اخیر، بخشی از خریدهای مرتبط با ابتدای سال تحصیلی در دنیای مجازی، انجام می شود و اگرچه این خریدها در نخستین روز بازگشایی مدارس به اوج خود می رسد، ولی تجربه نشان داده که از چند هفته قبل هم فروشگاه های مربوطه حضور گسترده مشتریان را پیش روی خود می بینند.

والدین برای اینکه بخواهند کالاهای مورد نیاز فرزندان خود را تهیه کنند، استراتژی های مختلف را در نظر می گیرند و شبکه های اجتماعی برای آنکه سود بیشتری از این بازار به دست آورند، استراتژی های بازاریابی متناسب را به کار می بندند. بررسی ها نشان داده که فروش پنج گروه از محصولات مرتبط با تحصیل نزدیک به بازگشایی مدارس روی شبکه های اجتماعی افزایش می یابد. لوازم تحریر و محصولات جانبی مرتبط، کتاب ها و فایل های صوتی و تصویری آموزشی، رایانه ها و انواع گوناگون دستگاه های الکترونیکی شخصی، تجهیزات اداری مخصوص مدارس و انواع گوناگون اسباب بازی ها و وسایل سرگرمی.

مرکز تحقیقاتی eMarketer پیش بینی کرده که ابتدای سال تحصیلی پیش رو که تنها چند روز تا آن باقی مانده است، ۱۴.۲ درصد از تمام این محصولات را که در سراسر جهان فروخته می شوند شبکه های اجتماعی به دست مردم می رسانند. پلتفرم های بازاریابی بزرگ از جمله فیس بوک، توییتر، پینترست و اینستاگرام استراتژی های گسترده مربوط به حوزه تجارت الکترونیکی را برای آغاز سال تحصیلی در اختیار گرفته اند تا بتوانند در این بازار پررونق حضور داشته باشند. اگر این روزها به شبکه اجتماعی پینترست مراجعه کنید، بیش از ۷۰ زیرمجموعه جدید مرتبط با آغاز سال تحصیلی و لوازم موردنیاز دانش آموزان را در آن مشاهده خواهید کرد.


شبکه اجتماعی توییتر پایان تابستان گذشته ۴۱.۵ میلیون پست با محتوای مربوط به آغاز سال تحصیلی در اختیار گرفت که پیش بینی می شود این رقم برای سال جاری رشد دوبرابری را تجربه کند. به هرحال باید توجه داشت که این شبکه های اجتماعی علاوه بر آنکه قابلیت های ارتباطی را در اختیار دانش آموزان می گذارند، انواع محصولات مورد نیاز آنها را با قیمت ارزان تر و به صورت گسترده و متنوع ارایه می دهند و در بسیاری از موارد حتی اگر دانش آموز به دنبال خرید چنین محصولاتی نباشد، آنها را به صورت خودکار پیشنهاد می دهند تا انگیزه کاربر برای خرید لوازم تحریر بیشتر شود.

اگر قرار باشد این مساله را به صورت مورد بررسی کنید، نتایج بررسی مرکز تحقیقاتی SheKnows جالب به نظر می رسد. این مرکز ژوئیه ۲۰۱۴ یعنی اواسط تابستان سال گذشته مطالعه ای را انجام داد و در پایان متوجه شد ۷۳درصد مادران آمریکایی تصمیمات خود را برای خرید لوازم تحریر و مایحتاج مورد نیاز دانش آموزان خود از طریق فیس بوک خریداری کرده اند و به عبارت دیگر، شبکه اجتماعی فیس بوک بزرگ ترین منبع تاثیرگذار بر تصمیم آنها بوده است.

دومین پلتفرم محبوب برای مادران آمریکای پینترست بوده است و ۳۲ درصد مادران آمریکایی هم اعلام کردند تصمیمات خود را برای اساس پیشنهادهای ارایه شده در این شبکه اجتماعی تغییر دادند.

البته باید توجه داشت دانش آموزان هم این پلتفرم های اجتماعی را برای خرید لوازم مورد نیازشان مورد استفاده قرار می دهند که البته نگاه آنها با مادرشان اندکی متفاوت بوده است. مرکز تحقیقاتی eMarketrt در یک بررسی مجزا به این نتیجه رسید ۸۸درصد دانش آموزان بین ۱۲ تا ۱۷ سال طی سال ۲۰۱۵ میلادی مشترک شبکه های اجتماعی هستند و سعی می کنند با همکلاسی ها و دوستان خود از این طریق در ارتباط باشند.

این درحالی است که مرکز SheKnows دریافته بود تنها ۳۹درصد دانش آموزان از طریق فیس بوک خریدهای مورد نیاز خود را برای تحصیل انجام می دهند. این گروه سنی بیشتر از والدین خود به اینستاگرام و یوتیوب توجه دارند و دو پلتفرم مذکور را برای انجام خریدهای تحصیلی مورد استفاده قرار می دهند.

دانش آموزان در پلتفرم های مجازی

تام بلیشاک، مدیر استراتژی های فیس بوک بر این باور است از هر ۱۰ دانش آموز که در نقاط مختلف جهان سال تحصیلی پیش رو را آغاز می کنند، هفت نفر با شبکه های اجتماعی درگیر هستند و به نوعی خدمات آنها را مورد استفاده قرار می دهند. او می گوید: «شبکه های اجتماعی نقش بسیار تاثیرگذاری در سیاست های تحصیلی امسال بر عهده دارند و آثار قابل ملاحظه ای را روی دانش آموزان بر جای می گذارند. نقش شبکه های اجتماعی و رسانه ای را در این سال تحصیلی باید متفاوت از نقش آنها در سال های قبل دانست. هر روز که می گذرد، حضور دانش آموزان در دنیای مجازی پررنگ تر می شود و آنها خود را با دیگر همسن و سالان در شبکه های اجتماعی قیاس می کنند. این مساله به صورت بالقوه آثار مثبت و منفی فراوان را بر جای می گذارد.»


تاثیرات شبکه ای اجتماعی بر روند تحصیلی، مساله جدیدی نیست. ولی اینکه دانش آموزان چه تاثیراتی از این فضاها می پذیرند در حال تغییر است. این روزها انواع پلتفرم های اجتماعی با سیاست های بازاریابی روی کار آمده اند و هر کدام سعی دارند تعداد بیشتری از دانش آموزان و دانشجویان را تحت پوشش خود قرار دهند.

این شبکه ها که ظاهر زیبا و قابلیت های کارآمد دارند، در بسیاری از موارد فقط سیاست های بازاریابی خود را مدنظر قرار می دهند و همین مساله موجب می شود مشکلات فراوان برای دانش آموزان به وجود آید.

مرکز تحقیقاتی Fluent در یک بررسی جدید دریافت ۸۱ درصد دانش آموزان و دانشجویان اعلام کرده اند که براساس توصیه دوستان خود در شبکه های اجتماعی تصمیم به خرید کالای جدید تحصیل می کنند یا اینکه روش های گوناگون برای در اختیار گرفتن ابزارهای کمک آموزشی را هم به واسطه همین توصیه ها مورد استفاده قرار می دهند. در حالی که والدین سعی می کنند بهترین لوازم تحریر و مناسب ترین مدرسه را برای فرزندان خود انتخاب کنند، باید به فکر انتخاب بهترین شبکه اجتماعی هم برای فرزندان خود باشند تا تلاش های آنها به نتیجه برسد.

بسیاری از کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که اگر شبکه های اجتماعی در روند تحصیل می تواند با آثار مدرسه و همکلاسی ها برابری کند و به عبارت دیگر اگر والدین با حضور فرزندان خود در شبکه های اجتماعی توجه نداشته باشند، نتایج ضعیف تحصیلی در فرزند خود را مشاهده خواهند کرد.

توجه داشته باشید که در این زمینه والدین می توانند روی یکدیگر تاثیر بگذارند، کودکان می توانند روی والدین خود تاثیر بگذارند، برندها می توانند نحوه تفکرات تحصیلی والدین و دانش آموزان را تغییر دهند و از همه مهم تر، شبکه های اجتماعی می توانند تمام آنها را دربر بگیرند و روی آنها تاثیر مستقیم بر جای بگذارند.