بچه‌ها را از آفتاب نجات دهید

بهار و تابستان كه مي‌آيد، بازار ضد آفتاب‌ها و عينك‌هاي آفتابي داغ و داغ‌تر مي‌شود. همه براي رهايي از آثار سوء اشعه‌ ماورا بنفش خورشيدي سراغ ضدآفتاب‌هاي قوي و عينك‌هاي آفتابي مي‌روند تا هر طور شده از پوست و چشمان‌شان محافظت كنند، اما در اين بين پاي كودكان هم در ميان است. سوال اينجاست كه از پوست حساس كودكان و چشمان‌ آنها چطور بايد در برابر نور خورشيد مراقبت كرد؟ آيا استفاده از عينك يا ضد آفتاب براي كودكان هم قابل توصيه است؟ اصلا اگر قرار است بچه‌ها مثل بزرگ‌ترها ضد آفتاب بزنند يا از عينك‌هاي آفتابي استفاده كنند نبايد شرايط سني‌شان هم در نظر گرفته شود؟ و... اين‌ها همه پرسش‌هايي است كه با گرم شدن خورشيد تابستان و حتي بهار ذهن همه پدر و مادرها را به خود مشغول مي‌كند.در اين گزارش براي پيدا كردن جواب اين پرسش‌ها با دكتر هرمز شمس، جراح و متخصص چشم و استاد دانشگاه تهران و دكتر امير هوشنگ احساني، متخصص پوست و مو هم صحبت شديم. شما هم مي‌توانيد براي پيدا كردن جواب پرسش‌هاي‌تان با ما همراه باشيد.



عينك آفتابي براي كودكان نه تنها يك وسيله صرفا تزئيني نيست بلكه يك انتخاب كاملا ضروري است. حتي به مراتب ضروري‌تر از بزرگ‌ترها. چشم كودكان در مقايسه با بزرگ‌ترها خيلي بيشتر در معرض آسيب‌هاي ناشي از اشعه ماورا بنفش قرار دارد. چشم بزرگسالان تنها 10 درصد از اشعه ماورا بنفش خورشيد را به خود راه مي‌دهد، در حالي كه 75 درصد از اين اشعه به چشم كودكان وارد مي‌شود. از طرف ديگر كودكان معمولا نسبت بزرگترها زمان بيشتري را در معرض نور مستقيم آفتاب قرار دارند و به همين دليل مراقبت و حفاظت از چشم‌هاي آنها در برابر اشعه UV بسيار ضروري است.



چشم كودكان در مقابل نور آفتاب بسيار حساس‌تر از بزرگتر‌هاست. از آنجا كه قرنيه و عدسي چشم كودكان بسيار شفاف است، اشعه UV، بدون برگشت به داخل چشم آنها وارد مي‌شود. در حالي كه در افراد بزرگسال به دليل تيره شدن قرنيه و عدسي، ناخودآگاه بخش زيادي از اين اشعه را منعكس مي‌كند. بنابراين براي در امان ماندن از خطرات بازگشت اين اشعه به داخل چشم كودكان توصيه ما به همه پدر و مادرها اين است كه با استفاده از عينك‌هاي آفتابي و حتي سايه‌بان‌هايي كه به منظور جلوگيري از آفتاب طراحي شده اجازه ندهد اشعه UV به چشم كودكان آنها آسيب وارد كند. البته بهترين راه براي جلوگيري از اين عارضه استفاده از عينك‌هاي آفتابي مورد تاييد است. اين عينك‌ها اجازه نمي‌دهند نور خورشيد مستقيم به چشم كودك شما وارد شود. معمولا بين ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر، قرار گرفتن در برابر اشعه خورشيد بيشترين آسيب را به چشم وارد مي‌كند. بنابراين يادتان باشد هم خودتان و هم كودكان‌تان در اين فاصله زماني حتما از عينك آفتابي مناسب استفاده كنيد، چون در اين فاصله از روز حتي اگر در سايه هم باشيد باز هم چشم‌ شما در معرض خطر اشعه UV قرار دارد.



تاكيد براي مراقبت از چشم‌ها در برابر اشعه UV از اين روست كه قرار گرفتن در برابر اين نور باعث خشكي چشم، كاهش حس قرنيه و حتي آب مرواريد و بيماري ناخنك چشم مي‌شود. بنابراين مراقبت از چشمان كودكان براي جلوگيري از بروز اين بيماري‌ها در آينده بسيار ضروري است. اين مراقبت در فصول بهار و تابستان اهميت بيشتري پيدا مي‌كند، چون معمولا در اين فصول از آنجا كه پرتو خورشيد با زاويه كمتري مي‌تابد شدت اشعه UV دو برابر روزهاي معمول است. بنابراين در ساعات اوليه روز و معمولا بعدازظهر بايد بيشتر از هميشه مراقب چشم‌ها به خصوص چشم‌هاي حساس كودكان بود. توصيه مي‌شود در انتخاب عينك آفتابي براي كودكان از متخصصان چشم مشاوره بگيريد، چون استفاده از عينك‌هاي نامناسب همان‌قدر آثار سو به دنبال دارد كه قرار گرفتن در برابر پرتوهاي خورشيد. عينك‌هاي غير استاندارد مردمك چشم را بيش‌ از اندازه باز مي‌كنند بنابراين مقدار بيشتري از اشعه UV را به چشم كودك شما وارد مي‌كنند. پس احتياط در خريد عينك براي كودكان بسيار ضروري است.


پدر و مادرها بايد در خريد عينك براي كودكان به اين نكته توجه كنند كه تنها فرق عينك‌هاي آفتابي كودكان با بزرگسالان در رنگ و طرح و ابعاد آنها نيست. به خصوص اين‌كه استفاده از عينك‌هاي آفتابي غير استاندارد كه توانايي محافظت از چشم در برابر اشعه فرا بنفش را ندارند، به مراتب آسيب بيشتري به چشم وارد مي‌كنند.



پدر و مادرها بايد در خريد عينك براي كودكان به اين نكته توجه كنند كه تنها فرق عينك‌هاي آفتابي كودكان با بزرگسالان در رنگ و طرح و ابعاد آنها نيست. به خصوص اين‌كه استفاده از عينك‌هاي آفتابي غير استاندارد كه توانايي محافظت از چشم در برابر اشعه فرا بنفش را ندارند، به مراتب آسيب بيشتري به چشم وارد مي‌كنند. حساسيت چشم كودكان ايجاب مي‌كند كه دقت بيشتري در انتخاب عينك‌هاي آفتابي آنها به خرج بدهيم. بچه‌ها نيازهاي خاص خودشان را دارند. بنابراين بايد براي جلوگيري از مشكلات احتمالي در قدرت بينايي آنها، عينك آفتابي را انتخاب كنيم كه مطمئن باشيم در آن از عدسي تصحيح كننده مناسب با قدرت انعكاس بالاي اشعه UV استفاده شده است. توصيه من به همه پدر و مادرها اين است كه براي خريد عينك مناسب به مراكز مجاز كه از وزارت بهداشت مجوز دارند، مراجعه كنند. ضمن اين‌كه بعد از اطمينان از مناسب بودن شيشه عينك در نظر گرفتن فاكتورهايي مانند سبك و راحت بودن قاب عينك هم در يك انتخاب بدون نقص به آنها كمك مي‌كند. ضمن اين‌كه بايد دقت كنيد لنز عينك كودك شما حتما ضد ضربه باشد تا هنگام بازي و دويدن در اثر ضربه‌هاي احتمالي، آسيبي به چشم او وارد نكند. معمولا لنزهاي پلي‌كربنات انتخاب خوبي هستندچون هم قوي و بادوام‌اند هم ضد ضربه.



يكي از نگراني‌هاي پدر و مادرها ممانعت ضدآفتاب در برابر جذب ويتامين D نور خورشيد در پوست كودكان است. در حقيقت اين نگراني از آنجا ناشي مي‌شود كه بر اساس پيش‌فرض‌هاي ذهني اين افراد، استفاده از كرم ضد آفتاب در كودكان ساخت ويتامين D در آنها را متوقف مي‌كند، چون اجازه نمي‌دهد نور خورشيد مستقيما با پوست بچه‌ها در تماس باشد. اما اين يك باور كاملا مردود است چون ميزاني از اشعه ماورا بنفش كه باعث ساخت ويتامين D در پوست مي‌شود، آنچنان محدود است كه دفع آن از سطح پوست نمي‌تواند هيچ خللي در فرآيند جذب ويتامين D ايجاد كند. بنابراين بدون هيچ نگراني از ويتامين D مورد نياز كودك بايد سطح پوست او را با ضد آفتاب‌هاي مناسب بپوشانيد تا از عوارضي مثل سوختگي‌ها، تيره شدن رنگ پوست، پيري زودرس پوست و حتي سرطان‌هاي پوستي در بزرگسالي جلوگيري كنيد.



استفاده از ضد آفتاب براي كودكان ا ز 6 ماهگي به بعد كاملا ضروري است. اين تاكيد هم از اين روست كه بيشترين تماس و تاثير اشعه ماورا بنفش خورشيد مربوط به 18 سال اول زندگي است. يعني آثار و حتي عوارض قرار گرفتن در برابر تابش اشعه UV در اين دوران 70 تا 80 درصد بيشتر از دوره‌هاي ديگر سني است. به طوري كه خيلي از عوارض پوستي كه در بزرگ‌الي ديده مي‌شود، ريشه در مراقبت‌هاي پوستي نادرست در برابر اشعه خورشيد در دوران كودكي و نوجواني دارد. به طور كلي، استفاده از ضد آفتاب به خصوص در دوران كودكي و نوجواني بسيار ضروري‌تر از دوران ميانسالي است.



يادتان باشد براي انتخاب ضد آفتاب بچه‌ها حتما سراغ محصولات مخصوص کودکان برويد، چون اين محصولات جدا از فيزيكي بودن معمولا ملايم‌تر و مناسب‌تر هستند. در ضمن دقت كنيد كه روي اين ضد آفتاب‌ها برچسب‌های بدون مواد تحريک کننده (no -irritating ) بدون عطر و مواد خوشبو کننده( fragrance free) يا ضد حساسيت (hypoallergenic) قيد شده باشد. اما با وجود در نظر گرفتن اين موارد قبل از استفاده از ضد آفتاب روي پوست كودك حتما مقدار كمي از كرم را روي قسمت كوچكي از پوست دست كودك امتحان كنيد تا مطمئن شويد نسبت به آن كرم حساسيت ندارد. بعد از اين مرحله، نيم ساعت قبل از خروج از منزل قسمت‌هايي از پوست كودك مثل صورت، دست و پاهاي او را كه در معرض آفتاب قرار مي‌گيرند به خوبي با كرم بپوشانيد.



حساس بودن پوست كودكان ايجاب مي‌كند در انتخاب ضد آفتاب مناسب آنها دقت بيشتري به خرج دهيد. ضد آفتاب مناسب بچه‌ها ضد آفتاب‌هاي فيزيكي است. اين ضد آفتاب‌ها نور خورشيد را منعكس مي‌كنند و همين باعث مي‌شود تماس آنها با پوست هيچ واكنشي به دنبال نداشته باشد. اين در حالي است كه ضد آفتاب‌هاي شيميايي نور خورشيد را جذب مي‌كنند و همين ريسك واكنش‌پذيري آنها با پوست حساس كودكان را بالا مي‌برد. كرم‌هاي فيزيكي چربي‌ بسيار زيادي دارند و انواع قديمي‌ آنها مثل اكسيددوزنگ به دليل رنگ سفيدي كه دارند روي پوست كاملا به چشم مي‌آيند، اما ضد آفتاب‌هاي فيزيكي جديد اين مشكلات را ندارند و تحمل آنها بسيار راحت است. به طوري كه حتي به بزرگترها هم توصيه مي‌شود براي پيشگيري از حساسيت‌هاي احتمالي پوستي از اين ضد آفتاب‌ها استفاده كنند. جدا از تاكيد بر فيزيكي بودن ضد آفتاب‌هاي مخصوص كودكان بايد به اين نكته هم دقت كنيد كه ضد آفتاب انتخابي شما بايد تركيباتي داشته باشد كه ساختمان‌هاي سلولي نارس را محكم كند. ضمن اين‌كه نسبت به شست‌وشو مقاوم باشد تا حتي زماني كه بچه‌ها به دليل فعاليت زياد پوست خود را با آب مي‌شويند كرم اثر خود را از
دست ندهد.



معمولا بچه‌ها از 2 سالگي به خاطر آمادگي كه از نظر توانايي‌هاي جسمي پيدا مي‌كنند بيشتر از گذشته در فضاهاي باز و خارج از منزل حضور پيدا مي‌كنند. بنابراين از همين سن استفاده از عينك آفتابي براي آنها ضروري است، اما از آنجا كه معمولا اين بچه‌ها به دليل كنجكاوي زياد تحمل نگهداشتن عينك روي چشم را ندارند، بهتر است براي حفاظت از چشم آنها از كلاه‌هاي لبه‌دار يا سايه‌بان‌هاي آفتاب‌گير استفاده كنيد. اما از 3 سالگي بايد كودكان را براي استفاده از عينك‌هاي آفتابي استاندارد آموزش بدهيد به طوري كه ياد بگيرند بدون روي چشم داشتن عينك‌هاي آفتابي از منزل خارج نشوند.