نبود VAR از فوتبال ایران قربانی می‌گیرد

روزنامه وطن‌ امروز: عدالت مهم‌ترین خواسته هر فردی در هر حوزه‌ای است و این به صورت کامل و حقیقی محقق نمی‌شود مگر با حضور یک قاضی منصف که آگاهی زیادی نسبت به دیگران دارد. در حوزه فوتبال این قاضی ابتدا داور مسابقه بود اما حالا چند سال است تکنولوژی عصای دست آنان شده است. نه اینکه عامل انسانی به صورت فیزیکی حذف شده باشد (البته در آینده این اتفاق دور از ذهن نخواهد بود) اما در صحنه‌های حساس و مبهم، این تکنولوژی داور ویدئویی است که به کمک منطق و شعور انسانی می‌آید تا عدالت را به صورت تمام و کمال اجرا کند.

اگر این قاضی بی‌نقص وجود داشته باشد آیا مربیان و بازیکنان می‌توانند کم‌کاری خود را پشت اشتباهات داوری پنهان کنند و تنها عامل ناکامی خود را فلان تصمیم اشتباه داور بدانند؟ قطعا خیر! بنابراین از جام‌جهانی ۲۰۱۸ به صورت رسمی و با وجود مخالفت‌های بسیار زیاد نهاد تصمیم‌گیر در حوزه فوتبال، سرانجام تکنولوژی به فوتبال اضافه شد تا حتی‌المقدور حق به حقدار برسد.

سوال این است: چرا در فوتبال ایران بعد از گذشت ۴ سال از ورود تکنولوژی، هنوز هیچ اتفاقی در این حوزه رخ نداده و پرسش دیگر اینکه چه زمانی از وعده‌های تو خالی به عملگرایی می‌رسیم؟

بگذارید از همین داربی شنبه‌شب شروع کنیم؛ مسابقه‌ای که اگر از بخش کوچکی از نیمه دومش چشم‌پوشی کنیم، می‌شود عنوان کرد یک نبرد کاملا محتاطانه را از سوی ۲ تیم نظاره کردیم. اما یک اتفاق بسیار مهم در دقایق پایانی این پیکار رخ داد؛ برخورد بسیار سریع و آنی مدافع قرمزپوش با مهاجم آبی‌ها. موعود بنیادی‌فر به عنوان قاضی بازی که در فاصله حدود ۱۰ متری یا کمتر از این صحنه حضور داشت، این برخورد را عادی دانست اما برخلاف نظر او، اکثر کارشناسان داوری اعتقاد به پنالتی به نفع استقلال داشتند.

اینکه آن پنالتی گل می‌شد یا نه و یا اینکه در دقایق باقی‌مانده آیا پرسپولیس توان جبران آن را داشت یا خیر هم مشخص نیست اما فرهاد مجیدی که تیمش در طول ۹۰ دقیقه هیچ شباهتی به یک مجموعه جسور که به دنبال برد است، نداشت، درست یا غلط تنها به همان تک صحنه بسنده کرد و مدعی شد حق تیمش خورده شده است. آیا او درست می‌گوید؟ بله!. بدون‌شک اگر داور پنالتی می‌گرفت استقلال شانس بیشتری برای برد داشت. در همین تک صحنه حساس و سرنوشت‌ساز که می‌توانست نتیجه را تغییر دهد، جای خالی کمک‌داور ویدئویی را بخوبی احساس کردیم.

مخاطبان حرفه‌ای فوتبال جای خود، حتی افراد فعال در حوزه رسانه که حرفه‌شان پیگیری اخبار و اتفاقات فوتبال است هم حقیقتا نمی‌دانند چرا هنوز VAR وارد فوتبال ما نشده و مهم‌تر از آن چه زمانی این طلسم می‌شکند؟

شهاب عزیزی‌خادم، رئیس فدراسیون فوتبال قبل از بازی حساس تیم‌ ملی فوتبال ایران و کره‌جنوبی که مهرماه در تهران برگزار شد، صریحا عنوان کرد در این بازی از کمک‌داور ویدئویی بهره می‌بریم. بازی اما بدون وار (به صورت آنلاین) انجام شد و ما بیشتر از کره‌ای‌ها بابت این فقدان ضرر کردیم.

بعد از آن مسابقه بود که رسانه‌ها خبر مهمی را مخابره کردند؛ شرکت به ظاهر هنگ‌کنگی توانایی پیاده‌سازی وار در فوتبال ایران را ندارد و از سوی دیگر مالکیت این شرکت رگ و ریشه‌ای در رژیم غاصب صهیونیستی دارد. در این باره نمایندگان مجلس، قول بررسی موضوع را دادند و حالا باید پرسید بعد از این همه مدت چرا کار فوتبال ما به آنجا رسیده که نمی‌تواند از یک کانال درست و بی‌اشکال، مشکل کمک‌داور ویدئویی را یکبار برای همیشه حل کند؟

نه‌تنها داربی که در اکثر مسابقات لیگ بیست‌و‌یکم فوتبال، اشتباهات زیادی در حوزه داوری رخ داده و تیمی نیست که تا امروز بیانیه‌ای را علیه این موضوع صادر نکرده باشد. چون آنها احساس می‌کنند همین اشتباهات تنها عامل ناکامی‌شان است، با همه توان روی این موضوع بزرگنمایی می‌کنند و چون به‌گونه‌ای در آن صحنه‌های رخ داده حق با آنهاست، بیننده تصور می‌کند واقعا مشکل همین اشتباه داور است و بس! برای حل این معضل هیچ راهی برای ما نمی‌ماند، جز همان کاری که پیش از این سایر لیگ‌های معتبر فوتبال جهان سراغش رفتند؛ استفاده از مواهب تکنولوژی و به صفر رساندن اشتباهات انسانی در امر قضاوت.

شاید ذکر چند مثال کافی باشد تا نشان دهیم چگونه حضور کمک‌داور ویدئویی می‌تواند برای همیشه معترضان را آرام کند. درست در همان روزی که داربی ما برگزار شد، ۲ تیم‌ ملی فوتبال قطر و عمان مقابل هم صف‌آرایی کردند. قطری‌ها در دقایق پایانی توپی را به تیرک افقی دروازه عمان زدند که با وجود حضور بیش از ۲۰ دوربین تلویزیونی باز هم نمی‌شد متوجه عبور توپ از خط دروازه شد اما داور مسابقه به کمک تکنولوژی پیشرفته، میانه میدان را به علامت گل شدن آن توپ نشان داد.

کارشناسان عمانی اما همچنان اعتقاد داشتند شاید وار هم دچار اشتباه شده است. تا اینکه تلویزیون قطر یک تصویر ۳ بعدی را که هوش مصنوعی از روی خط دروازه گرفته بود نشان داد و حیرت‌آور آن بود که برخلاف چشم انسان که براحتی فریب می‌خورد، این تکنولوژی نشان داد تمام توپ به صورت میلیمتری از خط دروازه عبور کرده است.

کارشناسان معترض عمانی که صحنه بازسازی شده توسط هوش مصنوعی را دیدند، سرانجام قبول کردند بله! تیم‌ ملی آنها گل صحیحی را دریافت کرده است. همان لحظه در لالیگای اسپانیا گلی که به ظاهر صحیح بود را کمک‌داور ویدئویی به نفع بارسا و به ضرر بتیس آفساید اعلام کرد و این بار هم تکنولوژی بود که با خط‌کشی میلیمتری نشان داد زانوی بازیکن رئال بتیس چند سانتیمتر جلوتر از خط آفساید بود.

مربی و بازیکن ایرانی به همراه میلیون‌ها نفر هر شب از تلویزیون در حال تماشا و رصد این تکنولوژی عدالت‌محور هستند و باید به آنها حق داد وقتی فوتبال خودمان را دنبال می‌کنند، ناگهان به ذوق‌شان می‌خورد و احساس می‌کنند گویا سال‌ها از فوتبال روز جهان دور افتاده‌ایم.

پشت دیوار تحریم‌ها پنهان شدن و تکرار این جمله که به واسطه تحریم‌ها هیچ شرکتی حاضر به همکاری با ایران نیست، ساده‌ترین کار است. در درستی این موضوع که متاسفانه سیاست خصمانه علیه کشورمان حتی به حوزه ورزش بسط پیدا کرده، هیچ بحثی نیست اما آیا عزیزی‌خادم این را نمی‌دانست که باید در چنین فضای سختی، سکان هدایت فدراسیون فوتبال ما را در دست بگیرد؟

بدون‌شک با دیپلماسی صحیح و روش‌های متعدد می‌شد خیلی پیش‌تر از اینها با هر کانالی که امکانش وجود داشت، کمک‌داور ویدئویی را وارد فوتبال ایران کرد. نه کشور فقیری در حوزه منابع مالی و انسانی هستیم و نه وارد کردن تکنولوژی وار موضوعی پیچیده‌تر از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای است. از این رو باید سیاست وقت‌کشی و نمی‌گذارند و بودجه نداریم و این دست بهانه‌ها را کنار بگذاریم و با بسیج واقعی این مشکل را حل کنیم.

روز‌به‌روز به صف تیم‌های معترض اضافه می‌شود، مربیان همه ضعف‌های خود را به فلان تصمیم اشتباه گره می‌زنند و در این فضا این داوری ما است که سقوط آزاد را تجربه می‌کند.