مهمترین روحانی این روزها در مرکز آشوبهای یک کشور
روز گذشته، مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه در عراق و رهبر جریان صدر اعلام کرد که به طور دائم از سیاست کنارهگیری میکند.
برترینها: روز گذشته، مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه در عراق و رهبر جریان صدر اعلام کرد که به طور دائم از سیاست کنارهگیری میکند. بیانیه مقتدی صدر واکنشی به بازنشستگی آیتالله سید کاظم حائری بود که بسیاری از پیروان آقای صدر مقلد او هستند. آیتالله حائری روز یکشنبه اعلام کرد که از مرجعیت کنارهگیری میکند و از مقلدین خود خواست به جای مراجع شیعه عراقی در شهر نجف، از آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران پیروی کنند.
در واکنش به این اتفاق، صدها نفر از هواداران این روحانی پر نفوذ شیعه به فاصله کوتاهی پس از اعلام کنارهگیری او به کاخ ریاستجمهوری در میدان جمهوری بغداد و دیگر اماکن دولتی یورش بردند. این کاخ که ساختمان تشریفاتی حکومت و محل دیدار مقامات عراقی با رهبران کشورهای خارجی است، نخستین بار است که هدف حمله هواداران مقتدی صدر قرار میگیرد.
محسن حساممظاهری درباره استعفای خائری مینویسد: آقای حائری که از روحانیون سیاسی عراق به شمار میآید از حشد الشعبی با صفت «مقدس» یاد کرده و به نقد رفتارهای اخیر مقتدی صدر پرداخته است. به نظر میرسد فقراتی از بیانیه نیز تلویحاً تعریض به آیتالله سیستانی دارد.
درهرحال فارغ از انگیزهها و زمینهها و دلایل سیاسی این اقدام که در آینده روشن خواهد شد، نفس کنارهگیری داوطلبانهی یک مرجع تقلید بهسبب ناتوانی در انجام وظایفی که ناظر به این جایگاه است، اقدام شایستهای است که میتواند درصورت تبدیل به رویه و سنت، بر ادامهی حیات و حضور نهاد مرجعیت تأثیر مثبت بگذارد.
مقتدی صدر کیست؟
مقتدی صدر چهارمین پسر سید محمد صدر، از مراجع شیعه عراق در دهه ۱۹۹۰ میلادی است ، که به همراه دو پسرش، در دوران حکومت حزب بعث به ریاست صدام حسین، ترور و کشته شدند.
صدرها که در منطقه جبل عامل لبنان سکنی گزیده بودند، بعدها به نجف در عراق مهاجرت کرده و گروهی از آنها نیز راهی ایران شدند. سید محمدباقر صدر (از مراجع پیشین تقلید شیعیان عراق و پسر عموی پدر مقتدی صدر) نیز به دلیل مبارزه با صدام شکنجه و کشته شد. سید موسی صدر رهبر سابق شیعیان لبنان که بحثهایی درباره ناپدید شدنش توسط معمر قذافی وجود دارد نیز پسر عموی پدر مقتدی است.
درباره جریان صدر
آریابرزن محمدی عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این باره نوشت: فهم چیستی و چرایی جریان صدر بدون شناخت پایگاه اجتماعی و سیاسیش، شهرک صدر، ممکن نیست، این شهر عمدتا شیعه نشین حومه بغداد زمان عبدالکریم قاسم با نام شهر انقلاب (ثورة) ساخته شد، شیعیان از جنوب به آنجا آورده شدند، بسیاری از ساکنین در آن دوره به حزب کمونیست پیوستند، در جنگ تحمیلی بسیاری از ساکنینش به ارتش صدام خدمت کردند.
آنزمان نامش شهرک صدام بود، بنابراین از لحاظ جریان شناسی سیاسی این شهرک با باقی شیعیان عراق تفاوتهای بسیار دارند. فقر، بیکاری جوانان و کم سوادی از واقعیتهای شهرک است. میتوان گفت بدون پشتوانه این شهرک مار او را به شدمت
بنابراین کسانی که دغدغه روابط ایران و عراق را دارند باید بکوشند نخست مختصات اجتماعی-سیاسی این شهرک را با کار میدانی دقیق بشناسند، سپس محرومیت زدایی از این شهرک را جزو اولویت های برنامه ها قرار دهند و همزمان درآنجا کار فرهنگی انجام دهند، تا دست بیگانگان کوتاه شود.
فعالیت سیاسی
پس از حادثه ترور پدرش ۱۹۹۸ بدست صدام، مقتدای جوان مخفی شد و به زندگی پنهانی و زیرزمینی روی آورد. مقتدی که در حیات پدرش مسوولیتهای حوزوی و فرهنگی تشکیلات گسترده پدرش را انجام میداد، فعالیت خود را صرف بازیابی روابط با بخشی از طرفداران پدرش کرد که همچنان پیرو وی باقیمانده بودند. این گروه هسته اولیه تشکلی شد که ابتدا با عنوان «جماعت صدرثانی» به طرفداری از مقتدی صدر فعالیت میکردند.
پس از سقوط صدام در سال ۲۰۰۳، مقتدی صدر اگر چه جوان ۳۰ ساله بود اما توانست میلیونها نفر از طیفهای فقیر و محروم شهرهای شیعی عراق به ویژه «شهرک صدر» در حومه بغداد را به سوی خود جذب کند. مقتدی صدر با برخی اقدامات گسترده، موسسات خیریه و دفاتر دینی پدرش در شهرهای مختلف عراق را دوباره فعال ساخت و اشخاص مهم و تأثیرگذاری را که مقلد صدر پدر بودند، سازماندهی کرد و اطراف خود جمع نمود. سپس با تدوین مرامنامهای که در آن به لزوم تشکیل حکومتی براساس احکام اسلامی و اقامه حدود شرعی برای آینده عراق تأکید شده با داعیه رهبری عراق وارد صحنه سیاسی و اجتماعی این کشور شد. او ضمن مخالفت با تجزیه عراق و حفظ یکپارچگی کشور، بر اتحاد همه اقوام شیعه، سنی، کرد، ترکمان و حتی غیرمسلمان؛ تأکید دارد. تشکیلات جریان صدر با محبوبیت میلیونی بین شیعیان و گستردگی بسیار در مسایل اجتماعی، خدماتی، مذهبی، سیاسی، بینالملل، رسانهای و نظامیان قدرتمندش به مثابه یک دولت، پهلو به پهلوی دولت عراق میزند.
مقتدا صدر در تابستان سال ۲۰۰۳ با تشکیل گروه شبه نظامی «جیش المهدی» که تعدادشان در زمان اوج به ۶۰ هزار نفر میرسید مخصوصاً در چند سال اول بعد از صدام، در غیاب دولت مرکزی قدرتمند و حضور اشغالگران، از امنیت عمومی بیمارستانها، مدارس، خیابانها، منازل و اموال مردم محافظت میکردند و خدمات عمومی به شهروندان شیعی داده و با احیای مساجد و نمازجمعه با شرکت دهها هزار نفر برگزار میکردند. صدر در زمانیکه دیگر گروههای شیعه از جمله الدعوه و مجلس اعلای حکیم، با آمریکاییها همکاری میکردند به عنوان ناراضی قدرتمند بانفوذ شیعی سالها در برابر نیروهای خارجی ائتلاف آمریکایی اعتراضات فراوانی داشت و بارها در شهرک صدر بغداد، کوت، اماره، کربلا و کوفه جنگید.
عقاید روحانی جنجالی این روزها
مقتدی صدر روحانی شیعه بانفوذ که سیاست مستقل و ملیگرای عراقی دارد، نسبت به دخالتهای دیگر کشورها حتی دوست در عراق مخالف است و تأثیرگذاری آنها را در اختلافات و ناآرامیهای قومی گروههای مختلف عراقی را نمیپذیرد. وی در ۲۰۰۵ در آغاز شهرت طی سفر رسمی به ایران با اشاره به وظیفه جیشالمهدی در حمایت از اسلام گفته بود: اگر کشورهای اسلامی و همسایه از جمله ایران مورد حمله قرار گیرند، از آن کشورها حمایت میکنیم. او همیشه از مسجدالاقصی و ملت فلسطین در هر دو قسمت کرانه باختری و نوار غزه حمایت کردهاست. وی با منش ولایت فقیهی شیعی در مورد تحولات شیعیان منطقه مانند بحرین حوثیهای یمن. شرق عربستان، حرم زینبیه سوریه، نیجریه نیز اظهار نظر و حمایت کردهاست؛ وی روابط حسنه با حزبالله لبنان دارد او ضمن مبارزه با آمریکا در عراق، با دخالتهای سیاسی آمریکا در امور داخلی عراق مخالفت صریح داشتهاست. مقتدی صدر با ترکیه نیز در مورد تأثیر بر اقوام داخل عراق به رایزنی پرداخته و از برخی اقدامات ترکیه نیز انتقاد کردهاست. همچنین سفر وی به عربستان سعودی، بعد از انتقادات شدیدش به سیاستهای عربستان در یمن و عوامیه و بحرین، واکنشهای متفاوتی در پی داشت.
در انتخابات 2021 پارلمان عراق با اینکه تظاهرات و اعتراض جریان سکولار غربگرا موسوم به اکتبر بوجود آمده بود و دولت ائتلافیِ تقریبا مستقل ملی گرای عراق را وادار به استعفا کرده بود اما نتایج انتخابات زودهنگام با برتری جناح صدر همراه شد. کسب ۷۴ کرسی نماینده برای مقتدی صدر بعنوان برترین پرتعدادترین بلوک یک پیروزی بزرگ برای او محسوب میشود. او اعلام کرد بدلایل منش مستقل و ملی گرا و عراقی بودن خود ، پس با احزاب وابسته همکاری نخواهد کرد . حزب صدر در ائتلاف با تسنن حلبوسی و کورد بارزانی و چندین نماینده مستقل در صدد تشکیل فراکسیون بزرگتر در پارلمان(دو سوم) با هدف تعیین رئیس جمهور و نخست وزیر میباشد.
ارسال نظر