روزگار خوش هومن پس از متارکه با آزاده صمدی؟

برترین‌ها: هومن سیدی از جمله هنرمندانی است که امسال با دست پر در جشنواره فیلم ونیز ۲۰۲۲ شرکت می‌کند. او به همراه کارگردان و بازیگران فیلم بی‌رویا، که تنها در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شده بود، در فتوکال این فیلم حاضر شد. هومن سیدی تهیه کنندگی این فیلم را بر عهده داشته است.

سازمان سینمایی از این فیلم به عنوان فیلم بدون مشکل یاد کرده بود که در جشنواره ونیز حضور دارد و وزارت ارشاد هم پروانه نمایش برای این حضور را صادر کرده است. این فیلم در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر با نامزدی در سه بخش عملکرد نسبتا موفقی را داشت و طناز طباطبایی برای بازی در این فیلم موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد.

اما آخرین ساخته هومن سیدی نیز یکی از کنجکاوی‌برانگیزترین فیلم‌های سینمای ایران در این روزهاست که با اعلام رسمی جشنواره ونیز اولین نمایش آن امروز خواهد بود. «جنگ جهانی سوم» در کنار آثار دیگری از سینمای ایران در جشنواره ونیز امسال حضور دارد و در بخش رقابتی افق‌ها به رقابت با دیگر آثار می‌پردازد.

این فیلم که پروانه نمایش نیز دریافت کرده به کارگردانی و تهیه‌کنندگی هومن سیدی تولید شده و بر اساس شنیده‌ها روایتی ملتهب و اجتماعی از تحولات جامعه امروز ایران را روایت می‌کند. محسن تنابنده، ندا جبرئیلی، مهسا حجازی، نوید نصرتی، مرتضی خانجانی، لطف‌الله سیفی و حاتم مشمولی از جمله بازیگرانی هستند که در «جنگ جهانی سوم» به ایفای نقش پرداخته‌اند.

زندگی هنری هومن سیدی

هومن سیدی زاده ۸ آذر ۱۳۵۹ در رشت است. پس از پایان دبیرستان و دریافت دیپلم گرافیک کار خود را با حضور در کلاس‌های انجمن سینمای جوان رشت و ساخت چند فیلم کوتاه آغاز کرد. سپس به تهران آمد و در کلاس‌های بازیگری کارنامه به مدیریت پرویز پرستویی شرکت کرد. او فرزند دوم خانواده است و ۲ برادر (حامد و هامون) و یک خواهر (هیلدا) دارد. سیدی در سال ۱۳۸۵ با آزاده صمدی ازدواج کرد و در سال ۱۳۹۲ از او جدا شد.

در اوایل دهه‌هشتاد در فیلم یک تکه نان کمال تبریزی برای اولین بار جلوی دوربین رفت و با رضا کیانیان همبازی شد و مدتی بعد از آن در فیلم چهارشنبه سوری اصغر فرهادی نقش کوتاهی را ایفا کرد. اما آنچه که باعث شهرت او شد بازی در فیلم پابرهنه در بهشت اثر جواد توکلی بود که او را کاندیدای جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشن‌ خانه‌ سینما کرد. او پیش از کارگردانی، در فیلم‌های معروف و پرفروشی چون خط ویژه، پل‌ خواب، کمدی‌انسانی و مصادره بازی و جوایز متعددی را کسب‌ کرده‌ است.

سیدی در مسند یک کارگردان، اولین فیلم بلند خود را در سال ۸۹ با نام آفریقا کارگردانی کرد و از همان ابتدا نشان‌ داد که به تصویرکشیدن خشونت، بزهکاری‌ و ناهنجاری‌های موجود در جامعه علاقه دارد. در فیلم بعدیش سیزده این خشونت را به سمت بزهکاری‌ها و مشکلات و چالش‌های نوجوانانه برد و در اعترافات ذهن خطرناک‌ من این خشونت و بزهکاری را در قالبی انتراعی به تصویر کشید. در خشم‌و‌هیاهو به یکی از پرسروصداترین پرونده‌های جنایی پرداخت و در آخرین اثر خود، مغزهای کوچک زنگ‌زده نشان داد که به یک کارگردان بالغ و پخته تبدیل شده که با جهان‌بینی خاص خود آثاری را خلق می‌کند که می‌تواند حتی در عرصه‌های جهانی هم حرفی برای گفتن داشته‌باشد.

نگاهی به سینمای هومن سیدی

هومن سیدی تا کنون در مقام کارگردان ۶ فیلم ساخته است که برآیند کارهایش به مرور به مذاق مخاطبان خوش آمده. باید توانایی سیدی در پردازش عواطف شر، ترسیم احساسات متناقض و نمایش کاراکترهایی خبیث با خوی اهریمنی را جدی گرفت. اما چرا آثار او بجز «مغزهای کوچک زنگ زده» نمی‌توانند از این جزئیات متمایز به یک کلیت منسجم و ساختارمند برسند؟ یا چرا آثار سیدی در امکانات اولیه درام‌شان دست و پا می‌زنند و ناتوان از گسترش منطقی داستان، ظرفیت‌های بالقوه آنها را تلف می‌کنند؟ ایراد به این سه مسئله بازمی‌گردد: میزانسن، فیلمنامه و پس‌زمینه. میزانسن‌های او وقتی نقطه عطف دراماتیکی در کار نیست (بیشتر وقت‌ها) بخاطر عدم ارتباط صحیح با نیاز دراماتیک صحنه، جنبه‌ای تزئینی و کارکردی انتزاعی پیدا می‌کنند و بواسطه فضاهای خالی افراطی موجود در هر قاب باعث ملال و دلزدگی تماشاگر می‌شوند. تکثیر ویدئو آرت در درام سینمایی که باعث فاصله گرفتن تماشاگر از اثر می‌شود. از سوی دیگر فرجام دراماتیک کاراکترها با وجود مهابت عاطفیِ تراژیک‌شان، بخاطر اتخاذ پیش‌پاافتاده‌ترین مسیرها/انتخاب‌های دراماتیک درست عمل نمی‌کنند و تاثیر لازم را نمی‌گذارند. بهترین مثال برای توضیح این موضوع سرنوشت خواهر و برادر در قورباغه است.

سریال قورباغه

سریال «قورباغه»‌ ثمره اولین حضور هومن سیدی در جایگاه کارگردان در شبکه نمایش خانگی است. نوید محمدزاده، صابر ابر، فرشته حسینی و سحر دولتشاهی از بازیگران اصلی این سریال بودند. سیدی در سینما هم فیلم‌هایش همیشه از نظر تکنیکی بیشتر مورد توجه بوده‌اند و در «قورباغه» هم سعی کرده از به‌روزترین امکانات فیلمسازی بهره‌مند شود. تصویرها و پلان‌های «قورباغه» هرکدام از نظر بصری بسیار ویژه‌تر از باقی سریال‌های شبکه نمایش هستند. البته این مساله در طراحی صحنه و تصویربرداری سریال بیشتر مشهود است.

کار پیمان شادمانفر پشت دوربین این سریال خصوصا تاثیر به‌سزایی در کیفیت نهایی سریال داشته. تصاویر «قورباغه» سینمایی از کار درآمده‌اند و این قضیه مرهون وسواس و ریزه‌کاری‌های شادمانفر پشت دوربین است. ضمن اینکه استفاده از تکنیک‌هایی مانند به عقب برگشتن تصاویر از سینمای روز هالیوود به عاریه گرفته شده‌اند و همه این‌ها باعث شده تکنیک ساخت «قورباغه» با آنچه تماشاگر پیش‌تر در شبکه نمایش خانگی تجربه کرده، متفاوت باشد.

آفریقا

آفریقا اولین ساخته هومن‌ سیدی داستان زندگی سه جوان است که به طوراتفاقی و به‌ اجبار مافوقشان درگیر یک ماجرای مخوف گروگان‌گیری می‌شوند درحالی‌که هیچ‌کدامشان این‌کاره نیستند و تنها خرده‌فروشان موادمخدرهستند که ناخواسته درگیر این ماجرای جنایی شده‌اند. آفریقا با یک تعقیب‌ و گریز خیابانی آغاز می‌شود و در ادامه شخصیت‌هایی خاکستری، ناامید و متعلق به طبقه فرودست جامعه را نشان می‌دهد که در گرداب سرشکستگی گرفتار شده و راه فراری از این گرداب نمی‌یابند.

شهاب‌حسینی، جوادعزتی، امیرجدیدی و آزاده‌ صمدی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. امیرجدیدی که برای اولین‌بار در آفریقا جلوی دوربین رفته‌ است. شهاب‌حسینی در این فیلم در نقشی متفاوت با تمام نقش‌های قبلی‌اش ایفای نقش کرده و نشان‌داده‌است که می‌تواند حتی با گفتن ده کلمه در فیلم از پس نقش یک خلافکار خرده‌پا هم همچون دیگر نقش‌هایش بربیاید. آزاده‌ صمدی هم یکی از بازی‌های خوب خود را ارائه ‌داده و درنهایت جوادعزتی با همان لحن کمدی و طنزگونه همیشگی خود سعی‌کرده اندکی از سیاهی و تاریکی موضوع فیلم بکاهد اما موضوعی که فیلم بدان پرداخته آنقدر تلخ و قابل‌تامل است که این لحظه‌های طنز هم نتوانسته از تلخی آن بکاهد. هومن‌سیدی در اولین تجربه سینمایی خود پیامدهای فقر و اعتیاد را در فضایی تاریک و ناراحت‌کننده به تصویر‌کشیده و با پایانی شوک‌برانگیز و غیرقابل‌باور مخاطب را در بهت و حیرت فرو می‌برد.

سیزده

سیزده، دومین فیلم بلند هومن‌ سیدی روایتی از دردسرهای یک نوجوان تازه به بلوغ‌ رسیده سیزده‌ساله است که والدینش با یکدیگر اختلافات شدیدی دارند و در آستانه جدایی هستند. بمانی (یسنا میرطهماسب) همان پسر نوجوان سیزده‌ساله‌ای است که در دوره‌ای که با طوفان‌ها و فشارهای دوره نوجوانی و بلوغ دست‌ و پنجه نرم می‌کند و بیش‌ از هر زمان دیگری به توجه، محبت و آموزش خانواده نیاز دارد، محبت مادر و حمایت پدر خود را از دست می‌دهد و این ناکامی سرآغازی می‌شود برای شروع مشکلات روانی و ناهنجاری‌های اجتماعی که سرتاسر زندگی او را تحت‌الشعاع قرار داده و علتی جز عقده‌های حل‌نشده دوران کودکی و نوجوانی ندارد. بمانی، همان‌طور که از نامش پیداست انگار محکوم به ماندن است و هیچ حق انتخابی برایش وجود ندارد. او در عمق استخر تنهایی و بی‌کسی خود فرورفته و به شیوه نامناسب به کشف ناشناخته‌های دنیای درون خود می‌پردازد.

سیزده، فیلمی است پربازیگر که بازیگران به‌نام و سرشناسی چون امیرجعفری، ریما‌ رامین‌فر، نوید محمدزاده، آزاده صمدی، امیرجدیدی، ویشکا آسایش و مهران‌ احمدی در آن به ایفای‌ نقش پرداخته‌اند. هومن‌ سیدی در این اثر زندگی پرجنب‌وجوش و پرالتهاب نوجوانی در آستانه بلوغ را با همه چالش‌ها و مشکلات مربوط به آن به تصویرکشیده و از دید روانشناسی و آسیب‌شناسی‌ اجتماعی این دوره پرفراز و فرود زندگی و خلا عاطفی فرزندان در خانواده‌های پرتنش را مورد بررسی قرارداده‌است.

اعترافات‌ ذهن‌ خطرناک‌ من

اعترافات ذهن خطرناک من، سومین اثر و یکی از فیلم های هومن‌ سیدی است که علاوه‌ بر کارگردانی و نویسندگی در آن به ایفای نقش هم پرداخته‌. در این فیلم، فرهاد (سیامک صفری) شخصیت اصلی داستان، درگیر برزخی شده‌ است که نه از گذشته‌اش چیزی می‌داند و نه اطرافیانش را به خاطر می‌آورد و نه حتی از زنده‌بودن خود مطمئن است. این شخصیت هذیان‌گو با توهمات ذهنی آاشفته در مسیر داستان به تدریج درگیر افرادی می‌شود که خود را همسر، فرزند و دوست او معرفی می‌کنند اما به تدریج متوجه این مسئله می‌شود که همه این افراد دروغ می‌گویند و قصد شومی را در سر دارند که زندگی او را به نابودی می‌کشد.

سیامک‌صفری، نگارجواهریان، عباس‌ غزالی، هومن‌ سیدی، رویا نونهالی، بابک‌ حمیدیان و میتراحجار از بازیگرانی هستند که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. هومن‌سیدی در فضاسازی این اثر به گونه‌ای عمل کرده ‌است که بیننده را به اعماق ذهن آشفته فرهاد می‌برد، جایی که اصالت و واقعیت،حافظه و توهم در حالت بینابینی قرار گرفته و تعلیقی جذاب و مرموز را برای مخاطب به ارمغان می‌آورد.

خشم و هیاهو

خشم‌ و‌ هیاهو، به کارگردانی و نویسندگی هومن‌ سیدی داستان جنایی و پیچیده و درعین حال عاطفی از زندگی یک خواننده را روایت می‌کند. هومن‌ سیدی در درام معمایی – جنایی خشم و هیاهو که اقتباسی است از رمان خشم و هیاهو اثر ویلیام‌ کاتبرت‌ فاکنر، موضوع خیانت و مثلث‌های عشقی را که این روزها بازار داغی در سینمای ایران دارد، به تصویر می‌کشد.

خشم و هیاهو روایتی است از زندگی یک خواننده (نوید‌ محمدزاده) که مسیر زندگی‌اش پس از آشنا شدن او با دختری جوان با بازی طناز طباطبایی به کلی تغییر می‌کند و دچار پیچیدگی‌های زیادی می‌شود.داستان از جایی آغاز می‌شود که همسر این خواننده مشهور از رابطه پنهانی و نامشروع همسرش با دختری جوان باخبر می‌شود و اتفاقاتی که در این بین می‌افتد درنهایت قتلی را رقم می‌زند که مقدمه‌ای است برای باز شدن یک پرونده پلیسی و پر از حدس‌ و گمان. نویدمحمدزاده، طنازطباطبایی، رعنا آزادی‌ور و بهنازجعفری در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند که هرکدام سهم خود را در جنایی‌تر کردن و دیدنی‌تر کردن فیلم به خوبی پرداخته‌اند.

مغزهای کوچک زنگ‌زده

مغزهای کوچک زنگ‌ زده به کارگردانی و نویسندگی هومن‌سیدی، استعداد نوظهور سینمای ‌ایران اثری است در سبک درام گانگستری و اجتماعی که موقعیت‌های درگیرکننده و رعب‌آور را در قالب صحنه‌های اکشن به سیاه‌ترین و باورپذیرترین شکل ممکن به تصویرکشیده‌ است.

داستان زندگی خانواده‌ای است که در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و معضلاتی همچون فقر، بزه، اعتیاد و خشونت زندگی تمام اعضای آن را تحت‌الشعاع قرار داده و به سمت نابودی‌ کشانده ‌است و بار مصیبتی تمام‌نشدنی را بر این خانواده تحمیل‌ کرده که برای بقا و زنده‌ماندن ناچار به تحملش هستند. مصیبت چوپان‌ بودن و حفاظت از گله‌ گوسفندانی که چشم‌ بسته به دنبال چوپان خود حرکت می‌کنند. هومن‌ سیدی در مغزهای کوچک زنگ‌زده، دنیای مالیخولیایی جماعت حاشیه‌نشین و خلافکار شهر را به شیوه درک‌پذیر و متقاعدکننده به تصویر کشیده و اثری متفاوت و بی‌نقص بدون مشکلات فیلمنامه را در کارنامه هنری خود جای‌داده‌ است که جوایز زیادی از جمله سیمرغ بهترین فیلنامه، بهترین صداگذاری، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و بهترین فیلم از نگاه هنر و تجربه را از سوی سی‌وششمین دوره جشنواره فیلم فجربرای او به ارمغان‌آورده ‌است.