مربیان در کمین صندلی کی روش!

هفته نامه همشهری تماشاگر: بعد از شکست مقابل عراق و حذف در مرحله یک چهارم نهایی جام ملت های اسیا، اتفاق بعدی برای فوتبال ایران در رده ملی دو دیدار دوستانه در فرودین ماه خواهدبود که ممکن است آخرین بازی های تیم ملی تحت هدایت کارلوس کی روش باشند. کی روش برای هدایت تیم ملی در سال های آینده هنوز به هیچ توافقی با فدراسیون فوتبال ایران نرسیده و احتمال دارد بازی های دوستانه مقابل شیلی و سوئد آخرین همکاری او با فوتبال ایران را رقم بزنند. اما اگر قرار بر رفتن کی روش باشد، چه کسی جای او را خواهدگرفت؟ یک مربی ایرانی یا یک خارجی دیگر؟ یک چهره جدید یا کسی که قبلا هم تجربه هدایت تیم ملی را داشته است؟ در این مطلب تمام گزینه های احتمالی برای جانشینی کی روش معرفی شده اند. البته تمام گزینه هایی که سابقه فعالیت در ایران را دارند. چهره های جدید که ممکن است از خارج وارد شوند در مطلب دیگری معرفی شده اند.

الف) چهره های جدید

۱- حسین فرکی

او یکی از جدی ترین گزینه ها برای نشستن روی صندلی کارلوس کی روش محسوب می شود. اگر قرار به انتخاب یک سرمربی ایرانی برای تیم ملی باشد، به احتمال فراوان اولین نامی که مسئولان فوتبال به آن فکر خواهندکرد کسی نیست جز حسین آقای فرکی که در ۴،۳ ساله اخیر روزهای خوبی را در فوتبال ایران سپری کرده و نتایج مناسبی در لیگ برتر گرفته است. فرکی در لیگ یازدهم، نفت تهران را برای اولین بار به جمع ۵ تیم برتر رساند تا سال های بالانشینی نفتی ها در فوتبال ایران آغاز شود. او سپس راهی اهواز شد و پس از کسب عنوان چهارمی و سهمیه آسیا برای فولاد، در دومین سال حضورش این تیم را به عنوان قهرمانی لیگ برتر رساند. درست از همان روزی که جام قهرمانی لیگ برتر بالای سر فرکی و شاگردانش قرا رگفت، بحث حضور او در تیم ملی هم داغ شد. به خصوص بعد از جام جهانی برزیل که احتمال جدایی کی روش از تیم ملی قوت گرفت و فرکی بیشتر از همیشه به نیمکت تیم ملی نزدیک شد. اما در نهایت قرارداد سرمربی پرتغالی برای جام ملت های آسیا هم تمدید شد و حضور فرکی روی نیمکت تیم ملی فعلا به تعویق افتاد. سرمربی حال حاضر سپاهان برای در اختیار گرفتن سکان هدایت تیم ملی، علاوه بر نتایج خوب سال های اخیرش در رقابت های باشگاهی سابقه چندین سال حضور در کنار تیم ملی و دستیاری سرمربیانی از قبیل منصور پورحیدری و برانکو ایوانکوویچ را هم در کارنامه اش دارد. این ها دلایلی است که او را بیش از تمامی گزینه ها به تیم ملی نزدیک می کند.

۲- یحیی گل محمدی

پدیده مربیگری فوتبال ایران در سه چهار سال اخیر و موفق ترین سرمربی جوان لیگ برتر، حالا دیگر آن قدر به نتایج مناسبش تداوم بخشیده که بتوان او را هم در میان گزینه های سرمربیگری در تیم ملی قرار داد. یحیی سال ۸۷ طی یک مقطع کوتاه در هفته های پایانی لیگ هفتم هدایت صبا (تیمی که در آن بازی می کرد) را به طور موقت برعهده گرفت. اما دوران مربیگری او به شکل رسمی بعد از آویختن کفش ها و با هدایت تیم تربیت یزد در لیگ دسته اول آغاز شد. او سال بعد هدایتنساجی قائمشهر را برعهده گرفت و مدتی هم دستیار علی دایی در تیم راه آهن بود. تا این که بالاخره در سال ۹۱ و در آغاز لیگ دوازدهم سرمربیگری در لیگ برتر برای یحیی گل محمدی با هدایت تیم صبای قم آغاز شد. او شروع خوبی با صبا داشت و نتایج خوبی در هفته های ابتدایی گرفت که پیروزی دو بر صفر در ورزشگاه آزادی مقابل پرسپولیس هم از جمله همین نتایج بود. اما هنوز نیم فصل به پایان نرسیده یحیی راهی پرسپولیس شد تا برای نجات این تیم بحران زده تلاش کند. روند رو به رشد پرسپولیس در نیم فصل دوم و حضور این تیم در فینال جام حذفی از جمله نتایج مثبت حضور یحیی روی نیمکت سرخپوشان بودند که البته این نتایج هم نتوانستند یحیی را در پرسپولیس ماندگار کنند. او فصل بعد به نفت تهران رفت و این تیم را به رتبه سوم لیگ و پلی آف لیگ قهرمانان آسیا رساند. در حال حاضر هم موفقیت های خیره کننده ذوب آهن بعد از یک شروع ضعیف در لیگ برتر به آمار خوب یحیی در زمینه مربیگیری تداوم بخشیده است. این مدافع سابق که ۷۴ بازی ملی در کارنامه اش دارد، چنان شروع امیدوارکننده و درخشانی در عرصه مربیگری داشت که همه مطمئن هستند روزی او را روی نیمکت تیم ملی هم خواهند دید. اگرچه شاید لازم باشد برای دیدن آن روز کمی بیشتر انتظار بکشیم. آن قدر که یحیی بتواند تجربه و میدان دیدگی را هم به دیگر خصوصیات مثبتش در مربیگری اضافه کند.

۳- علیرضا منصوریان

هفته قبل همراه با تیمش حریف قطری را شکست داد و به مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا رسید.نفت تهران با هدایت او هفته های متوالی است که در لیگ و جام حذفی و آسیا رنگ شکست را ندیده و با قدرت به پیش می رود. علاوه بر این موفقیت ها در عرصه باشگاهی، علی منصور سابقه سرمربیگری در تیم ملی امید و مربیگری در تیم ملی بزرگسالان را هم در کارنامه اش دارد. حتی در فاصله میان رفتن قطبی و آمدن کی روش در یک بازی ملی مقابل روسیه سرمربی تیم ملی بود که از قضا با برد یک بر صفر مقابل این حریف نتیجه خوبی هم به دست آورد. با پیروزی مقابل روسیه در تنها تجربه سرمربیگری تیم ملی، علیرضا منصوریان تنها مربی تاریخ تیم ملی است که رکورد صددرصد پیروزی را به جا گذاشته است! این آبی پوش سابق، همان قدر که برای جانشینی امیر قلعه نویی در استقلال یک آلترناتیو جدید محسوب می شود برای هدایت تیم ملی در آینده دور (یا نزدیک) هم شانس زیادی دارد. فقط کافی است روند موفقیت آمیزی که طی ماه های اخیر داشته را حفظ کند و هرگونه به دوران ناامیدکننده ای که در پاس همدان داشت باز نگردد.

۴- دراگان اسکوچیچ

وقتی به ایران آمد نفهمیدیم چه کسی آمده، ولی کم کم داریم می فهمیم! باز هم جای خوشحالی است که صبر نکردیم برود و بعد بهفمیم چه مربی بزرگی بوده است. پیش از ورود دراگان اسکوچیچ به ایران، پیش زمینه ذهنی که از مربیان گمنام صربستان و کرواسی داشتیم چندان مثبت و امیدوارکننده نبود. تنها کروات های موفق در فوتبال ایرانی در حد و حدود زلاتکو کرانچار بودند که پیش از حضور در کشورمان شایستگی خودشان را با پست هایی بزرگ در حد سرمربیگری تیم ملی کرواسی اثبات کرده بودند. اما در نقطه مقابل، از میودراگ یشیچ گرفته تا تومباکوویچ، آن قدر مربیان گمنام وارداتی از بلوک شرق به ایران آمده و با کارنامه ای ناموفق کشورمان را ترک کرده بودند که وقتی دراگان وارد انزلی شد فکر کردیم باز هم با یکی از همین ویچ های ناموفق طرف خواهیم بود. اما دراگان فقط چند هفته بعد از آغاز لیگ سیزده، ملوان را به اوج رساند و بخشی از بهترین نتایج خارجی این باشگاه را در لیگ برتر بر جای گذاشت. خوش تیپ ترین خارجی فوتبال ایران در سال های اخیر، پر از انرژی مثبت و شوق پیروزی است. آن قدر که حتی حذف و محرومیت نیمی از شاگردانش در لیگ اخیر هم نتوانست مانع از روند پیروزی هایش در فولاد باشد و تیم او با وجود تمامی مشکلات هنوز در میان مدعیان قهرمانی جای محکمی دارد. اگر فرض را بر رفتن کارلوس کی روش بعد از دو بازی دوستانه در ماه فروردین بگذاریم، و اگر مسئولان فدراسیون اصراری بر ایرانی بودن جانشین او نداشته باشند، یکی از محتمل ترین و بهترین گزینه ها همین آقای دوست داشتنی است؛ مستر اسکوچیچ.

۵- زلاتکو کرانچار

بله، قبول داریم، همان دلایلی که حضور کرانچار در تیم امید را غیرممکن کردند می توانند او را از لیست نامزدهای هدایت تیم ملی هم خط بزنند. اما با توجه به این که در فوتبال ایران هیچ چیزی غیرممکن یست و گذشت زمان و تغییر مدیران می تواند خیلی چیزها را عوض کند، پس اجازه بدهید حضور زلاتکو کرانچار روی نیمکت تمی ملی ایران را نیز غیرممکن ندانیم. آنچه زلاتکو کرانچار را از تیم ملی امید دور کرد اتهامات عجیبی بود که بسیار اغراق آمیز (اگر نگوییم غیرواقعی) به نظر می رسید و بعید نیست که مسئولان وزارت ورزش این اتهامات را صرفا برای پیروز شدن در جدال با فدراسیونی های طرفدرا کرانچار علم کرده باشند. وگرنه حواشی مربوط به سرمربی کروات اگر تا این حد پررنگ و نگران کننده بودند او چگونه می توانست با قهرمانی در لیگ و جام حذفی کارنامه ای تا این حد موفق را با سپاهان اصفهان بر جای بگذارد؟ بنا به این دلایل و گمانه ها، سرمربی تیم ملی کرواسی در جام جهانی ۲۰۰۶ را باید یکی از گزینه های احتمالی برای سرمربیگری تیم ملی ایران در جام جهانی ۱۰۱۸ دانست. کسی چه می داند، شاید با حضور او رضا چلنگر هم یک بار دیگر فرصت نشستن روی نیمکت تیم ملی و حضور در جام جهانی را به دست بیاورد.

ب) چهره های تکراری

۱- امیر قلعه نویی

با اولین قهرمانی اش در لیگ برتر سرمربی تیم ملی شد و با حذف در تنها تورنمنت مهم دوران ملی اش این دوران کوتاه را به پایان برد! اما قهرمان ۵ دوره لیگ برتر ایران شایستگی خودش را بسیار بیشتر از آن می داند که دوران سرمربیگری اش در تیم ملی به همان مقطع کوتاه محدود شود. بنابراین منتظر اولین فرصتی است که دوباره هدایت یوزپلنگ های سفید به او پیشنهاد شود. امیر قلعه نویی که از سال ۸۸ تا ۹۲ طی ۵ دوره۴ بار قهرمان لیگ ایران شده بود فصل گذشته تا رتبه پنجم جدول سقوط کرد و ضعیف ترین فصل فوتبالی اش را در دهه اخیر رقم زد. او در فصل جاری هم فراز و نشیب زیادی داشته اما با این وجود همچنان با امیدهای فراوانی در کورس قهرمانی است و می خواهد شایستگی های خودش و استقلال را یک بار دیگر اثبات کند. اگر قلعه نویی در این راه به موفقیت برسد یک بار دیگر با اعتماد به نفس به سمت نیمکت تیم ملی یورش خواهدبرد وگرنه بعد از دو فصل ناموفق باید تلاش بیشتری برای اعاده حیثیت از برند قلعه نویی به خرج بدهد. به هر حال، حضور دوباره امیر قلعه نویی در تیم ملی اتفاق بسیار محتملی است، به فرض که حالا نه، شاید وقتی دیگر.

۲- برانکو ایوانکوویچ

آخرین سرمربی خارجی تیم ملی پیش از کارلوس کی روش؛ او با صعودی قاطع و بی دردسر به جام جهانی کارنامه مثبتی را در این زمینه از خود بر جای گذشت، اما با نتایج نه چندان خوبی که در جام جهانی آلمان کسب کرد و به خصوص اتفاقات حشایه ای که پیرامون آن تیم و ستاره هایش رخ داد نتوانست چیزی به امتیازاتش در دوران هدایت تیم ملی ایران اضافه کند. او پیش از سرمربی شدن در تیم ملی ایران یک دستیار همیشگی برای میروسلاو بلاژویچ بود اما وقتی بلاژ از ایران رفت برانکو را همراه با لقبش «پروفسور» برای تیم ملی ما به یادگار گ ذاشت. برانکو از همان زمانی که جام جهانی آلمان را همراه با تیم ملی ایران به پایان برد دیگر سروکاری با فوتبال ایران نداشته و به دلیل مشکلات مالیاتی حتی به کشورمان سر هم نزده است. اما این روزها که بحث حضور دوباره او در فوتبال ایران و مربیگری اش در پرسپولیس مطرح شده شاید بتوان به تلاقی دوباره او و تیم ملی هم فکر کرد. فکر کردن که ایرادی ندارد، دارد؟

۳- علی دایی

همه آنچه درباره امیر قلعه نویی گفته شد در مورد علی دایی هم صدق می کند، حتی اگر افتخارات باشگاهی دایی یک چهارم افتخارات قلعه نویی هم نباشد! به هر حال او علی دایی است و برای این که خودش را در عرصه مربیگری مدعی و طلبکار بداند نیازی به کسب جام ها و موفقیت های زیاد احساس نمی کند. دایی بلافاصله بعد از کسب یک قهرمانی لیگ با سایپا، سرمربی تیم ملی شد اما نتیجه حضورش در این تیم فقط شکست بود و ناکامی در راه صعود به جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی، حذفی که البته به دست افشین قطبی مهر شد اما بخش زیادی از مقدماتش را علی دایی فراهم کرده بود. از آن زمان تاکنون، کارنامه علی دایی در مربیگری را حضوری متوسط در راه آهن به اضافه حضوری پر از فراز و نشیب در پرسپولیس تشکیل می دهد که در مقاطعی به شکستن رکورد شکست های متوالی در پرسپولیس انجامیده و در مقاطعی هم به دو قهرمانی جام حذفی و یک عنوان نایب قهرمانی در لیگ برتر. با تمام این احوالات، دایی که امروز پشت خط نشسته و در هیچ تیمی فعال نیست، انتظار فرصتی را می کشد تا دوباره با اثبات خودش در عالم مربیگری فوتبال، سکان هدایت محبوب ترین تیم ایران را به دست بیاورد. تیمی محبوب تر از راه آهن و پرسپولیس؛ تیم ملی ایران.

۴- افشین قطبی

چرا که نه؟! وقتی ۶ سال بعد از فرار شبانه اش از پرسپولیس دوباره به عنوان کاندیدای هدیات این تیم مطرح می شود، چرا ۴ سال پس از خاطرات تلخ قطر ۲۰۱۱ دوباره برای تیم ملی به فکر او نیفتند؟ بعد از حضوری سه ساله در جی لیگ، در روزهایی که افشین قطبی بدون تیم شده و زمزمه بازگشتن به ایران شنیده می شود، نام او را می توان به عنوان یکی از گزینه های احتمالی برای حضور تکراری وی روی نیمکت ایران یادداشت کرد. لااقل به عنوان یکی شوخی که می شود یادداشت کرد! به هرحال این جا ایران است، جایی که بعضی ها شوخی شوخی یادداشت می کنند، بعضی ها جدید جدی مربی می شوند.