شست و شوی اموات بدون دخالت دست!

روزنامه هفت صبح: «دستگاه شستشوی مکانیزه اموات» این خبر جالب و هیجان انگیز چند سالی است که روی خروجی خبرگزاری ها قرار می گیرد و بعد از گذشت مدت زمانی دوباره داغ می شود. اجرا تقریبا از سال 87 آغاز شد. دستگاهی که در آن جسد را قرار می دهند و به جای اینکه مرده شوی، مرده را شستشو دهد، دستگاه این کار ار می کند.

استفاده از دستگاه به جای مرده شوی باعث شد در میان علما نظرات متفاوتی به وجود بیاید که آیا غسل میت بدون دخالت دست مشکل شرعی دارد یا خیر؟ دیروز مدیرعامل اتحادیه سازمان های آرامستان های کشور درباره سرنوشت شستشوی مکانیزه اموات در گفتگو با ایسنا گفت اولین دستگاه شستشوی اموات در آرامستان فردوس مشهد به طو رآزمایشی آغاز به کار کرد اما به دلیل مشکلات شرعی متوقف شد.


او توضیح داد: «مدتی استفاده از این دستگاه ها در آرامستان فردوس مشهد آزمایشی انجام شد که به دلیل مشکلات شرعی که داشت فعلا متوقف شده است. شستشوی اموات مسئله حساسی است و پیچیدگی های خاص خود را دارد؛ البته مراجع نسبت به شستشوی مکانیزه نظر مساعد دارند اما دستگاه فعلی مکانیزه ایراداتی دارد که مهندسان مشغول کار روی آن هستند که به محل حل مشکلات، این دستگاه ها به صورت انبوه در تمامی آرامستان ها به کار گرفته می شوند.»

دلیل شستشوی مکانیزه اموات

استفاده از دستگاه مکانیزه برای شستشوی اموات موضوعی است که تقریبا از سال ۸۷ به راه افتاده بود. چند دلیل برای استفاده از این دستگاه بیشتر مورد توجه قرار گرفت و باعث شد مزیت هایی که برای استفاده از این دستگاه برشمرده می شود، آرامستان ها به سمت استفاده از آن سوق پیدا کنند. اول اینکه در وقت صاحب عزا صرفه جوییی می کند. نکته دوم مصرف آب را هم کاهش می دهد. مزیت سوم هم از نظر بهداشتی است که این دستگاه می تواند بدون دخالت دست کار شستشوی اموات را انجام بدهد.

به نظر می رسد سال ۸۸ اولین دستگاه مکانیزه در آرامستان قزوین مورد استفاده قرار گرفت و از سال ۸۷ خبر استفاده از آن در خبرگزاری ها منتشر می شد. در این سال بود که غسالخانه معراج قزوین مجهز به دستگاه شستشوی اموات به صورت مکانیزه شد و برای اولین بار در ایران مورد استفاده قرار گرفت. همچنین سال ۸۹ بود که گفته شد این دستگاه در آرامستان بهشت رضا مشهد هم مورد استفاده قرار گرفت که بعد از مدتی استفاده از این دستگاه ها به دلیل مسائل شرعی متوقف شد.

علما چه می گویند؟

حکم شرعی استفاده از دستگاه های مکانیزه برای شستشو اموات چیست و چه حکمی دارد؟ این سوالی است که بیشتر از هر سوال دیگری مطرح می شود. در همین خصوص سال ۹۰ جمعی از مراجع عظام تقلید نظر فقهی خود را درباره حکم شرعی «غسل میت با دستگاه های مکانیزه و بدون دخالت دست انسان» پاسخ دادند که می توانید آنها را در ادامه بخوانید.


سوال: نظر حضرتعالی درباره حکم شرعی «غسل میت با دستگاه های مکانیزه آن هم بدون دخالت انسان» که اخیرا در برخی از غسالخانه ها رواج یافته است، چیست؟

* آیت الله مکارم شیرازی: در صورتی که تمام شرایط شرعیه مراعات شود و دستگاه به فرمان شخص مسلمانی کار کند، مانعی ندارد.

* آیت الله صافی گلپایگانی: در فرض سوال بنا بر احتیاط واجب، کفایت نمی کند.

* آیت الله نوری همدانی: کفایت از غسل میت نمی کند.

* آیت الله علوی گرگانی: اگر نیت و قصد قربت را مسلمان انجام دهد و سوییچ دستگاه را مسلمان بزند، اشکال ندارد.

* آیت الله حسینی زنجانی: غسل میت واجب کفایی است و قصد قربت در انجام آن لازم است. با اغذن ولی و با مراعات شرایط غسل مکانیزه انجام می شود و قصد قربت را مباشر دستگاه می کند؛ چه مباشر ولی باشد یا غیر ولی البته با اذن ولی.

* آیت الله موسوی اردبیلی: اگر به نحوی باشد که عرفا صدق کند که انسان میت را غسل داده اشکال ندارد.

تکلیف مرده شوی ها چه می شود؟

اگر دستگاه های شستشوی اموات به شکل انبوه به کار گرفته شود، تکلیف معیشت مرده شوی هایی که سال های سال به این کار مشغول بودند، چه می شود؟ قدرت الله قنبریان درخصوص وضعیت معیشتی کارکنان آرامستان های کشور نیز به ایسنا گفت: «از طریق مجلس شورای اسلامی و وزارت رفاه پیگیر هستیم که بتوانیم بحث مشاغل سخت و زیان آور را برای تمامی کارکنان آرامستان ها تعمیم دهیم. در حال حاضر نیز منتظر پاسخ هستیم که اگر این موضوع پذیرفته شود، گام موثری در ارتقاء شغلی همه کارکنان آرامستان ها برداشته می شود.»

مدیرعامل اتحادیه سازمان های آرامستان های کشور همچنین درخصوص کمبود ظرفیت آرامستان ها به ویژه در کلانشهرها گفت: «برای تهران در چندین منطقه از جمله غرب و منطقه صالح آباد زمین هایی در نظر گرفته شده است؛ البته هنوز به صورت نهایی انتخاب نشده است. در مشهد مقدس نیز علاوه بر بهشت رضا، بهشت رضوان نیز در حال آماده سازی است؛ در قم هم ۵۰۰ هکتار زمین خریداری شده است و در حال تعریض آرامستان این شهر هستند.

در کرج نیز بهشت علی (ع) در حال آماده سازی است و ان شاءالله در پایان سال ۹۴ این آرامستان افتتاح می شود. به دلیل جلوگیری از آلایندگی های مختلف مقرر شده تا همه آرامستان های کشور به بیرون از محدوده شهری منتقل شوند. در حقیقت باید ۱۰ الی ۱۵ کیلومتر خارج از محدوده شهری باشند که در ایجاد آرامستان های جدید، این موضوع مد نظر قرار می گیرد.»