پرسودترین "شب خوابی" تاریخ!

هفت صبح : اختلاف ۸۰ هزار تومانی قیمت سکه عرضه شده در بانک کارگشایی با قیمت آزاد آن، بازار این فرآورده را سکه کرده و حاشیه امنی را برای کسب سود بیشتر دلالان آن ایجاد کرده است به طوری که در هفته گذشته شاهد هجوم گسترده متقاضیان و تشکیل صفوف شبانه در مقابل شعب بانک کارگشایی برای به دست آوردن سود ۴۰۰ هزار تومانی آن هم در عرض چند ساعت بوده ایم.

از سوی دیگر مردم وقت را غنیمت شمرده و برای از دست ندادن فرصتی که بانک مرکزی برایشان فراهم کرده به سمت بانک ها سرازیر شده تا نقدینگی های خود را که به تصورشان بلااستفاده در بانک رها شده را به جریان انداخته و از این مسیر، سود بیشتری نصیب خود نمایند.

در این خصوص یکی از کارشناسان سیستم بانکی به می گوید درحالی که کارشناسان بانک جهانی قیمت جهانی انس طلا را در ماه های آتی ثابت برآورده می کنند. اجرای سیاست بانک مرکزی باعث شده تا قیمت سکه و طلا در کشور ما خلاف بازار جهانی عمل کرده و حباب قیمتی سکه و طلا در کشور ما خلاف بازار جهانی عمل کرده و حباب قیمتی را تجربه کند.

به طوری که هم اکنون در معاملات آتی بورس کالا کارشناسان قیمت سکه را برای تحویل تیرماه سال ۹۱، ۸۲۰ هزار تومان برآورد می کنند. وی می گوید: روند کنونی، بازار اقتصادی را با حباب مواجه کرده و در نتیجه آن فعالان بازار نمی توانند روی آینده این بازار حساب کنند. وی افزود: در شرایط کنونی حباب این بازار ترکیده است اما چون ما کشور ثروتمندی هستیم و به نوعی همه دست در جیب یکدیگر دارند و از پول همدیگر استفاده می کنند، ترکیدن حباب کاملا خودش را نشان نداده است.

این کارشناس بانکی گفت: در نتیجه بازار کاذبی که از طریق سکه و ارز ایجاد شده فعالیت های بانکی شدیدا کاهش پیدا کرده و متضرر اصلی آن بازرگانی و تولید است چون بانک ها پولی را که بابت تسهیلات به گروه های مختلف می پردازند از طریق جذب سرمایه های خرد به دست می آورند، سرمایه ای که اکنون مردم از بانک ها خارج کرده و با خرید سکه در گوشه خانه ها بلوکه می کنند.

وی هدف بانک مرکزی از اجرای این سیاست را کسب سود و کاهش کسری بودجه عنوان کرد و گفت: در حدود ۱۵ سال پیش قیمت طلا باافت قیمت قابل ملا حظه ای مواجه شد و قیمت آن به حدود ۱۳۰۰ دلار در هر انس کاهش پیدا کرد. در همان ایام قیمت جهاین نفت نیز روند صعودی چشمگیری را پشت سر گذاشت و کشور ما نیز که در این موقعیت سود ارزی مناسبی را به دست آورده بود و تصمیم گرفت تا از این طریق ذخایر طلای کشور را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.

وی گفت: براساس اطلاعاتی که بانک جهانی چندی پیش منتشر کرد این ذخایر طلا به همین صورت باقی مانده بود تا اینکه چند ماه گذشته و ظهور اولین تشکل حباب در بازار سکه بانک مرکزی ضمن استفاده از همان ذخایر طلای گذشته و عرضه سکه با قیمتی پایین تر از قیمت بازار آزاد آن توانست ضمن کسب سود چندمیلیارد دلاری قیمت این فرآورده را نیز در حد قیمت جهانی آن کاهش دهد.

ضمن آنکه به نظر می رسید در شرایط کنونی بانک مرکزی قصد دارد مجددا از همان سیاست قبلی تبعیت کرده تا ضمن کاهش قیمت سکه از این مفر کسری بودجه خود را که در پی پرداخت نقدی یارانه ها ایجاد شده تامین کند.

این کارشناس اقتصادی گفت: هرچند در دفعات گذشته سیاست بانک مرکزی برای ترکیدن حباب نتیجه داد و قیمت ها سیر نزولی را طی کرد اما در آن زمان تمام سرمایه گذارانی که در معاملات آتی بورس کالا اقدام به پیش خرید سکه کرده بودند متضرر شده و مبالغ هنگفتی از سرمایه خود را از دست دادند هرچند که هم اکنون در معاملات آتی بورس کالا قیمنت سکه تحویل تیرماه سال آینده رقمی بیش از ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده اما نگاهی گذرا به اظهارنظر کارشناسان بانک جهانی حکایت از آن دارد که تا سال آینده تغییرات زیادی متوجه قیمت جهانی طلا نیست و درصورت تداوم داشتن وضعیت فعلی سرمایه گذاران فعلی بورس کالا متضرران بعدی خواهند بود.

بانک ها، بزرگترین بازنده

قصه بازندگان نوسان نرخ دلار و سکه در بازار رسمی و آزاد یک زنجیره داستانی متصل به هم است که هر سوی ماجرا به یکدیگر وابسته هستند. بازندگان اصلی بازی تشکیل سه ضلع دادند و در راس آن بانک ها قرار گرفته اند و بیشترین ضرر را متحمل می شوند. بگذارید ماجرا را به دور از پیچیدگی های اقتصادی و آمار و ارقام خسته کننده شرح بدهیم:

تا پیش از آنکه نرخ ارز و سکه به این شدت دچار نوسان شود و هر لحظه یک قیمت را به خود بگیرد، عمده ترین راه عموم مردم برای سرمایه گذاری پول های مازاد خود بانک ها بود. بانک ها با سودهای نسبتا مناسب خود مردم را تشویق می کردند تا کم دردسرترین و مطمئن ترین راه را انتخاب کنند و سرمایه گذاری های سه ماهه تا پنج ساله را انتخاب کنند. دو عامل مهم اما باعث شد تا مردم سرمایه های خود را از بانک ها خارج کنند و پشتوانه مالی بانک ها به شدت ضعیف شود. عامل اول کاهش دستوری نرخ سودهای بانکی بود که سبب شد بسیاری از مردم ترجیح دهند سرمایه گذاری در حوزه های دیگر را امتحان کنند.

عامل دوم و مهم دیگر همین بالارفتن لحظه ای و بدون حساب و کتاب سکه و ارز بود که بسیاری از مردم را وسوسه کرد تا پول های خود را از بانک ها بیرون بکشند و در این حوزه سرمایه گذاری کنند. نتیجه اش را هم این روزها به وضوح مشاهده می کنیم، وقتی قیمت سکه در عرض یک شب جهش های وحشتناکی را انجام می دهد مردم دیگر به سودهای ۱۵ درصد و از این دست راضی نمی شوند و تمایل دارند از سرمایه های خود سودهای بیشتری دریافت کنند.

از طرف دیگر این روزها فروش سکه به قیمت دولتی توسط دولت، بسیاری از افراد حاضرند شب را پشت در بانک ها بخوابند و پنج سکه بخرند و سپس در بازار آزاد به فروش برساند. با این حساب با حباب ۸۰ هزهار تومانی که بین بازار رسمی و آزاد وجود دارد، خریداران سکه در طول یک صبح تا ظهر ۴۰۰ هزار تومان سود را نصیب خود می کنند. خودتان قضاوت کنید، آیا چنین سودهایی که در طول یک شب به دست می آید به صرفه تر از سودهای چندماهه بانک ها نیست؟!

تولیدکنندگان، قربانی بی صدا

در ضلع دیگر این قصه پرفراز و نشیب بخش تولید قرار گرفته و عنوان قربانی بی صدا را به خود اختصاص داده است. حتما می پرسید چرا بی صدا؟ دلیل هم ساده است، تولیدکنندگان کشور نه نقشی در بالارفتن سکه و ارز دارند و نه به دنبال خرید و فروش در این بازار هستند اما به صورت غیرمستقیم بیشترین ضرر را متحمل می شوند.

سرمایه گذاران به همان دلایل گفته شده در بالا ترجیح می دهند پول های خود را از بانک ها خارج کنند، از این رو بانک ها به عنوان بزرگترین منابع مالی تولید قدرت حمایتی شان به شدت افت می کند و توانایی حمایت از این بخش را از دست می دهند. از سوی دیگر سرمایه دارانی هم که به طور مستقیم در بخش تولید سرمایه گذاری می کردند، باوجود دست اندازهای بی حد و حساب در این بخش و ضریب ریسک بالا، ترجیح می دهند سرمایه های خود را در بازار سکه خرج کنند تا هم به سودهای کلان تری برسند و هم نسبت به برگشت اطمینان بیشتری داشته باشند و با زحمت بسیار کمتری به آن برسند.

اگر همین الان افراد سکه را از بانک کارگشایی در بدترین حالت ۶۰۰ هزار تومان بخرند و همان روز در بورس برای تحویل تیرماه ۸۰۰ هزار تومان بفروشند، ظرف ۶ ماه حدود ۳۰ درصد سود خواهند کرد.

فروشندگان اصلی سکه، قربانی دیگر

به طور معمول هر صنف و بازاری فعالان اصلی و رسمی خودش را دارد که با تخصص و تجربه شان فعالیت های خود را انجام می دهند. با روند فعلی بازار ارز و سکه اما پای افراد بسیاری به این بازار باز شده است که هیچ گونه تخصصی در این زمینه ندارند و باعث شده اند به اصطلاح دست در این بازار زیاد شود.

اگر قبلا به بانک کارگشایی سر می زدید، می دیدید که معماله گران آن ۵۰ تا ۷۰ نفر و عمدتا دلال یا نمایندگان صرافی ها هستند، یعنی بیشتر افرادی خریدار بودند که معاملات سکه شغلشان بود اما طی یکی، دو هفته اخیر افراد حقیقی و عامه مردم به معامه گران این بازار تبدیل شده اند.

طبق آمار برخی کارشناسان، چهارشنبه هفته گذشته بیش از سه هزار نفر برای خرید سکه به بانک کارگشایی آمده بودند. بدون تردید اینها شاغلان بازار طلا نیستند، بلکه کسانی هستند که پول ها را از حساب های بانکی خارج کرده و انتظار دارند در معاملات سکه بالای ۳۰ درصد سود کنند.

یکی از صرافی های معروف و قدیمی تهران هم خاطره جالبی را نقل می کند. او می گوید در روزهای پرتلاطم بازار سکه فردی یک ماکسیمای صفر کیلومتر را به جلوی صرافی آورده و گفته به اندازه ارزش این خودرو به او سکه بدهند! این فروشنده می گوید در طول روز از این دست افراد را بسیار زیاد مشاهده می کنند و خرده پاها به این بازار ورود پیدا کرده اند.

چه کسانی از نوسانات قیمت سکه و ارز سود می کنند؟

مطمئنا اولین کسانی که از نوسانات این چنینی قیمت سکه و ارز سود می برند کاسب های خرده پا هستند. افرادی که قطعا به طور جدی فعالان بازار طلا و سکه نیستند اما این روزها سود خوبی در این بازار پرتلاطم به جیب می زنند.

آمارها می گوید فقط در روز چهارشنبه بیش از سه هزار نفر برای خرید سکه به بانک کارگشایی رفته اند. اینها فعالان جدی بازار طلا نیستند، بلکه کسانی هستند که پول ها را از حساب های بانکی خارج کرده اند و به سمت بازار سکه هجوم آورده اند. آنها اگر همین الان سکه را از بانک کارگشایی در بدترین حالت ۶۰۰ هزار تومان بخرند و همان روز در بورس برای تحویل تیرماه ۸۰۰ هزار تومان بفروشند، ظرف شش ماه حدود ۳۰ درصد سود کرده اند. چنین سودی تضمین شده است، چون از بانک کارگشایی تا بورس کالا ۳۰ درصد سود تضمین شده وجود دارد.

به گفته کارشناسان، بالارفتن سود انتظاری مردم پدیده خطرناکی است و بانک مرکزی باید به هر قیمتی که شده این انتظار را پایین بیاورد، وگرنه اوراقی که دولت برای سرمایه گذاری ها منتشر می کند، روی دستش مانده و مردم نیز در بانک ها سپرده گذاری نخواهند کرد، در نتیجه قدرت وام دهی بانک ها کاهش یافته و تولید می خوابد.

به عقیده محسن علی حسینی، یکی از کارشناسان اقتصادی بانک مرکزی باید فروش سکه با ۸۰ هزار تومان اختلاف در شعب بانک ملی را که سبب ایجاد رانت و فساد شده متوقف و عرضه ها را با همین قیمت در بانک کارگشایی متمرکز کند. این روزها پدیده عجیبی در بازار سکه در حال وقوع است. برخی از مردم حاضرند شب را پشت در بانک ها بخوابند و پنج سکه بخرند و با حباب ۸۰ هزار تومانی از صبح تا ظهر ۴۰۰ هزار تومان سود کنند. اگر به حافظه تاریخی مان رجوع کنیم سال ۶۷ و اتفااقت آن زمان را به یاد می آوریم که شوک بزرگی به بازار سکه و طلا وارد شد.

بعد از پذیرفته شدن قطعنامه و پایان جنگ تحمیلی، مردم برای فروش سکه هجوم بردند و به یکباره قیمت سکه سقوط کرد، در آن مقطع استرس زیادی به فعالان بازار سکه و طلا وارد شد و کار خیلی ها به بیمارستان کشید! در کنار فعالان خرده پا با سرمایه های اندک، برخی از واردکننده های گردن کلفت هم از بالا و پایین بودن قیمت ارز در کشور سود می برند. واردکننده هایی که اجناس خود را با استفاده از ارز دولتی وارد کشور می کنند، درون کشور قیمتی برای اجناس خود می گذارند که قیمت ارز بازار آزاد در آن لحاظ شده و باتوجه به رقم بالاتر قیمت گذاری می کنند. درنتیجه سود قابل توجهی از این تفاوت قیمت به جیب می زنند.

باز نشر: مجله اینترنتی Bartarinha.ir