اکتشاف عجیب درباره انسان‌ها و نئاندرتال‌ها!

گروهی از باستان شناسان در دانشگاه لیدن(Leiden) در هلند شواهد شگفت انگیزی یافته‌اند که نشان می‌دهد انسان مدرن(هوموساپینس) زمانی با گونه‌های منقرض شده انسان‌های باستانی به نام نئاندرتال‌ها(هومو نئاندرتالنسیس) همزیستی داشته است و هر دو گونه ممکن است بیش از ۵۰۰۰ سال در برخی از مناطق فرانسه و اسپانیا با هم زندگی کرده باشند.

به گفته محققان، آنها در این مدت نه تنها همدیگر را ملاقات کرده‌اند، بلکه با هم آمیزش نیز داشته‌اند.

این یافته‌ها همچنین با بسیاری از مطالعات منتشر شده قبلی که وجود DNA نئاندرتال را در انسان‌های خردمند نشان می‌دهد، همسو هستند. اعتقاد بر این است که انسان خردمند و نئاندرتال بین ۱۴۰۰ تا ۲۹۰۰ سال پیش قبل از انقراض گونه‌های باستانی با هم زندگی می‌کرده‌اند.

مدارک به‌ دست‌ آمده از دی‌ان‌ای انسان خردمند نشان می‌دهد که این گونه حدود ۲۰۰ هزار سال پیش از آفریقا سرچشمه گرفته‌ است و حدود ۵۰ هزار سال پیش تغییرات بسیاری در رفتار او پدید آمده و در همان زمان، مهاجرت را آغاز کرده است. انسان خردمند با دیگر انسان‌تباران، بچه‌دار شده‌اند و این باعث شده که پس از انقراض سه گونه دیگر از انسان‌تباران، دی‌ان‌ای آنها همچنان در انسان خردمند، موجود باشد. انسان خردمند، حامل دی‌ان‌ای انسان‌تبار دنیسووا، انسان نئاندرتال و گونه‌ای دیگر است که هنوز شناسایی نشده است.

این انسان‌ها با مهاجرت تقریباً در تمامی نقاط جهان به جز نواحی غیرقابل سکونت(مانند جنوبگان) ساکن شده‌اند. اما از قرن بیستم میلادی وسعت سکونت انسان‌ها به جنوبگان(توسط پایگاه‌های دائمی)، دریاها(توسط سکوها) و مدار زمین(توسط ایستگاه فضایی بین‌المللی) افزایش یافته‌ است.

شواهد باستان شناسی از این همزیستی

بر اساس اطلاعات موزه تاریخ طبیعی، نئاندرتال‌ها برای اولین بار تقریباً ۴۰۰ هزار سال پیش ظاهر شدند. جالب اینجاست که آنها تقریباً در همان زمانی منقرض شده‌اند که انسان خردمند شروع به تبدیل شدن به گونه غالب میان انسان‌ها در حدود ۴۰ هزار سال پیش کرده است. بنابراین بسیار محتمل است که در یک مقطع زمانی، این دو گونه در مناطق یکسانی زندگی کرده باشند.

محققان در طول مطالعه خود دو مجموعه از مصنوعات را مورد بررسی قرار دادند. که از ۱۷ سایت باستان‌شناسی در شمال اسپانیا و فرانسه بازیابی شده بود. اصطلاح مصنوعات برای اشاره به اشیای باستانی ساخته شده توسط انسان در باستان شناسی استفاده می‌شود. تاریخ‌نگاری رادیوکربنی این آثار نشان داد که مجموعه اول شامل ۲۸ مصنوعات متعلق به نئاندرتال‌ها و مجموعه دوم شامل تعداد مساوی از اشیای ایجاد شده توسط انسان‌های خردمند است.

محققان به منظور تأیید بیشتر قدمت آنها و آن گونه انسانی که این مصنوعات به آن تعلق دارند، از دو تکنیک پیشرفته و به طور گسترده پذیرفته شده به نام مدل‌سازی بیزی(Bayesian modeling) و تخمین خطی نوری(OLE) استفاده کردند. اولی برای غلبه بر عدم دقت ذاتی تاریخ‌نگاری رادیوکربنی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، این مدل تخمین زده است که انسان‌های امروزی در شمال اسپانیا بین ۴۲ هزار و ۶۵۳ تا ۴۲ هزار ۲۶۹ سال پیش زندگی می‌کرده‌اند.

از سوی دیگر تخمین خطی نوری، تاریخ انقراض حیوانات را بر اساس آخرین حضور شناخته شده آنها در فسیل‌ها پیش‌بینی می‌کند و با این فرض عمل می‌کند که هرگز نمی‌توان اولین یا آخرین نمونه در یک گونه را پیدا یا تاریخ‌گذاری کرد. این روش از تاریخ‌های آخرین رویدادهای شناخته‌ شده استفاده می‌کند تا تخمین بزند که این گونه چه مدت پیش از انقراض نهایی ممکن است وجود داشته باشد.

داده‌های این دو روش نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها بین ۳۹ هزار و ۸۹۴ تا ۳۹ هزار و ۷۹۸ سال پیش منقرض شده‌اند و مصنوعات آنها در فرانسه و اسپانیا برای یک دوره زمانی بین ۵۴۴۹ تا ۴۴۷۰ سال پیش بوده است.

از آنجایی که انسان‌های خردمند نیز حدود ۴۲ هزار سال پیش در همان منطقه زندگی می‌کرده‌اند، محققان محاسبه کردند که هر دو گونه بین ۱۴۰۰ تا ۲۹۰۰ سال قبل از انقراض انسان‌های غارنشین همزمان با هم در اروپا زندگی کرده‌اند.

واکنش این دو گونه به یکدیگر چگونه بوده است؟

قبل از اینکه به رابطه‌ای که نئاندرتال‌ها و انسان‌های خردمند ممکن است با یکدیگر داشته باشند بپردازیم، درک این نکته مهم است که یافته‌های نویسندگان به زمان و مکان دقیقی که این دو گونه ممکن است با هم زندگی کرده باشند، اشاره نمی‌کند. علاوه بر این، نتایج پیش‌بینی ‌شده توسط مدل‌ها تنها به اندازه داده‌های وارد شده به آنها دقیق هستند.

به گفته محققان، نتایج فعلی بر اساس قوی‌ترین، به‌روزترین و با کیفیت‌ترین داده‌ها به دست آمده است. با این حال، زمانی که شواهد جدیدی از تاریخ‌نگاری رادیوکربنی نمونه‌های بیشتر بدست آید، این مدل‌ها باید اصلاح شوند.

جاکوویچ می‌گوید: در حال حاضر ما باید به خاطر داشته باشیم که اینجا عمق زمانی مطرح است و به احتمال زیاد هیچ سناریوی واحدی برای ماهیت روابط آنها در زمانی که آنها در هر منطقه خاصی همزیستی داشته‌اند، وجود ندارد. در برخی موارد، آنها(نئاندرتال‌ها و انسان‌های خردمند) احتمالاً با هم زندگی می‌کرده‌اند و کودکشان را بزرگ می‌کرده‌اند و در برخی دیگر از موارد احتمالا سعی می‌کرده‌اند از یکدیگر دوری کنند و در برخی موارد نیز احتمالاً با هم درگیری داشته‌اند.

وی افزود: من گمان می‌کنم که آنها احتمالاً بیشتر از آن چیزی که ما تصور می‌کنیم، همکاری داشته‌اند. ما اکنون می‌دانیم که آنها حداقل گه‌گاه ژن رد و بدل می‌کرده‌اند، زیرا اکثر انسان‌های امروزی دارای مقداری از دی‌ان‌ای نئاندرتال‌ها هستند.

ایگور جاکوویچ و تیمش به عنوان بخشی از پروژه "میراث نئاندرتال" در حال حاضر حفاری‌های جدیدی را در مکانی در مرکز فرانسه انجام می‌دهند که نمایش دهنده زندگی آخرین نئاندرتال‌ها در این منطقه است. آنها می‌خواهند شکاف‌های اطلاعاتی مربوط به ماهیت و فراوانی تعاملات بین نئاندرتال‌ها و انسان‌های خردمند را قبل از ناپدید شدنشان پر کنند.