۱۳۶۹۳۲۴ ۱۴ آبان ۱۴۰۲ ۱۱:۱۴

در این موزه باید «بو بکشید»؛ از زنجبیل تا مدفوع معطر!

مندی افتل (Mandy Aftel)، عطرساز آمریکایی، اخیرا موزه‌ای را راه‌اندازی کرده که بازدیدکنندگان را در دریایی از عجیب‌ترین و خاص‌ترین رایحه‌های طبیعی از سراسر جهان و حتی از دل تاریخ غوطه‌ور می‌کند.

فرادید: مندی افتل عطرساز آمریکایی در کتاب جدید خود با عنوان «موزۀ رایحه: کاوش در دنیای عجیب و شگفت‌انگیز عطر» می‌نویسد: رایحه‌ها یکی از ظریف‌ترین و خاص‌ترین جذابیت‌های زندگی هستند. «آنها حساسیت را بیدار می‌کنند، ذهن را فعال می‌کنند، تخیل را تحریک می‌کنند و حافظه را زنده می‌کنند».

این کاملا درست است؛ بوی شیرینی زنجبیلی می تواند شما را به خاطرۀ گردش در چندشنبه بازار برگرداند، و اسطوخودوس می تواند افکار یک روز تابستانی را به ذهن متبادر کند. در واقع، فقط ورق زدن کتاب افتل می‌تواند ما را به دنیای جادویی بویایی ببرد، با فصل‌هایی مانند «جعبه‌های گنج گیاه‌شناسی»، که به چگونگی به دست آوردن عطرهای ناب گیاهی اختصاص دارد و یا فصلی دربارۀ عطرهای دریایی که به قول خود افتل حال و هوایی «غیرزمینی» دارند.

در این قفسه موادی نگه‌داری می‌شوند که از دوران ماقبل تاریخ در مراسم آیینی و معنوی مدن‌های گوناگون به عنوان عطر مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند

اما دنیای افتل به صفحات کتابش محدود نمی‌شود. او خودش یک مجموعه واقعی از کنجکاوی در دنیای رایحه‌ها دارد که می‌توانید در حیاط خلوت او در برکلی کالیفرنیا از آن دیدن کنید.

در این خانه مجموعه‌ای از شگفتی‌ها در انتظار شماست. آرشیو عطرهای عجیب و غریب افتل در سال 2017 افتتاح شد و از آن زمان تاکنون جمعیت زیادی را به خود جذب کرده است، از عطرسازهای تجاری با شامه‌های تیز گرفته تا باغبان‌ها، آشپزها و دیگرانی که حتی نام استایراکس (رایحۀ شیرینی که از تنه درختان بیرون می‌آید) یا بورونیا (یک گل ظریف و گران قیمت) را نشنیده‌اند، اما این رایحه‌ها همیشه آنها را مجذوب خود کرده است. برخی از بازدیدکنندگان از اروپا و آسیا می‌آیند و برخی از بالای همین خیابانی که افتل در آن ساکن است.

سیوت تاکسیدرمی و ماده معطری که از بدن او به دست می‌آید

در این موزه بر خلاف سایر موزه‌ها شما باید چیزها را لمس کنید و ببویید؛ موزه‌ای با مجموعه‌ای جادویی از مصنوعات کمیاب از سراسر جهان. در امتداد یک دیوار، یک سیوت تاکسیدرمی (موجودی گربه‌مانند با جثه دراز و اندام کوتاه) به همراه اطلاعاتی قرار دارد که نقش این حیوان در عطرسازی باستانی را نشان می‌دهند؛ از جمله ترشح اجباری غدد پرینه آن، که نوعی رایحۀ «مدفوع-گل» تولید می‌کرد.

در نزدیکی دیواری دیگر، یک کابینت بلوط ببری متعلق به اواسط قرن نوزدهم، با درهای شیشه‌ای منحنی و کناره‌های شیشه‌ای، اشیایی را به نمایش می‌گذارد که در دوره‌های تاریخی مختلف برای نگه‌داری عطر ساخته شده بودند.

نمونه‌هایی از موادی که در قفسه‌های موزۀ افتل پیدا می‌کنید

این مجموعه‌ای است که حدود 30 سال گردآوری آن به طول انجامیده است؛ افتل در این مدت توانسته عطرهای چند صد ساله، دستورالعمل‌های قدیمی عطرسازی، کتاب‌های کمیاب دربارۀ عطر و روغن‌های کمیاب عطرسازان قدیمی را به شیوه‌های مختلف خریداری کند.

افتل چند دهه پیش شروع به ساخت عطرهای طبیعی کرد (او از هیچ چیز مصنوعی استفاده نمی‌کند)؛ او همانقدر که در جستجوی عطرهای کمیاب بود، به ساخت عطرهای مخصوص خودش هم علاقه داشت. افتل عطرهایش را از طریق وب سایت خود به فروش می‌رساند و تقریباً روزانه عطرها را به مکان‌هایی مانند انگلستان، ژاپن و جاهای دیگر ارسال می‌کند.

قفسه‌ای از ابزارهای قدیمی نگه‌داری و ساخت عطر

در موزۀ نسبتا کوچک افتل دنیایی حقیقتا جادویی از احساسات و خاطرات نهان شده است؛ هر رایحه‌ای حال و هوای خاص خودش را به بازدیدکنندگان می‌بخشد و آن‌ها در اقیانوسی از امواج گوناگون عطرها غوطه‌ور می‌شوند. از عطرهای آشناتر مثل گریپ‌فروت و بابونه گرفته تا عطرهایی باستانی و کمتر آشنا مثل عطر آفریقایی بوشمن یا عطر گالنگال که مصریان باستان آن را با مخلوطی از گیاهان معطر می‌ساختند و برای خوشبو کردن هوا می‌سوزاندند.