جولان نااستادان بی‌تدبیر و هتاک در عرصه علم

توسعه ایرانی- طهمورث حسینی: رفتار ناشایست و الفاظ رکیک استفاده شده توسط غلامرضا جمشیدی‌ها، رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، به چند دانشجو، موجی از انتقادها را در فضای دانشگاهی و شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته است. 

چند روز پیش ویدئویی از رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در کانال تلگرامی شوراهای صنفی دانشجویان کشور منتشر شد که پس از انتقاد دانشجویان از ضبط کارت یک دانشجو، غلامرضا جمشیدی‌ها، دانشجویان و دانشکده علوم اجتماعی را با الفاظ رکیکی خطاب قرار داده است.

توجیه شرعی برای استفاده از الفاظ رکیک

پس از بالاگرفتن انتقادات از ادبیات سخیف رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران او تلاش کرد با تمسک به احساسات مذهبی برای رفتار خود دلیل‌تراشی کند. رئیس این دانشکده با تاکید بر اینکه آنچه که از حواشی روز گذشته منتشر شده تمام ماجرا نیست و روایت تقطیع شده است، گفت: «برخی دانشجویان حتی حاضر به رعایت شئون انسانی هم نیستند.»

جمشیدی‌ها گفته است: «ماجرا اینطور بود که ما در دانشکده علوم اجتماعی یک حسینیه داریم که در آنجا نماز برگزار می‌شود؛ بین نماز ظهر و عصر چشمم به بیرون از فضای نمازخانه افتاد و دیدم که متاسفانه دختران و پسران رفتارهایی انجام می‌دهند که در شان دانشگاه نیست.»

او افزوده است: «دانشجویان با یکدیگر دست می‌دهند، روبوسی می‌کنند و... انگار که محرم هستند و اینجا دانشگاه نیست. دیدن این رفتارها برای من خیلی سخت بود و واقعاً متاثر شدم.»

رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه روایت خود از این واقعه گفت: «از آن دانشجوی متخلف خواستم کارتش را به من بدهد. این کار را هم کرد و بعد با من به دفتر آمد. وقتی این دانشجو به دفترم آمد سایر دانشجویان جلوی در دفتر تجمع کردند و حرف‌های بی‌ربطی زدند که من هم به هر حال عصبانی شدم.»

این مقام مسئول در دانشگاه تهران در ادامه توجیهات خود ادامه داد: «آیا این درست است که دختر و پسری که هیچ نسبتی با هم ندارند در حیاط و محوطه دانشکده با یکدیگر دست بدهند و روبوسی کنند؟! دانشجویان سیگار می‌کشند و روی چمن‌ها می‌خوابند، این رفتارها در کشور جمهوری اسلامی واقعاً درست است؟!»

رئیس دانشکده علوم اجتماعی با اشاره به سوابق «انقلابی» خود تصریح کرد: «من به لحاظ سنی کسی هستم که انقلاب اسلامی را دیده‌ام، جنگ تحمیلی را دیده‌ام و از نسل انقلابیون بودم و حالا می‌بینم چند تا دانشجو و اصلاً چند تا بچه می‌خواهند چه کارهایی انجام دهند و مدام تکرار می‌کنند که دنبال فضای آکادمی هستند.» 

او گفت که نسبت به رفتارش پاسخگوست و دانشجویان نیز باید «قاعده» را حفظ کنند: «شاید من هم در عصبانیت چیزی گفته باشم و دانشجوها از من می‌خواستند که از آن‌ها عذرخواهی کنم! و گفتم من عذرخواهی به شما ندارم.»

از دانشجو نفرت دارند

گروهی از فعالان دانشجویی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، در حمایت از دانشجویان دانشگاه تهران بیانیه‌ای صادر کرده و نوشته‌اند: «این اصطلاحات و چنین منشی به هیچ‌ وجه از سوی فردی که ادعای ریاست یک محیط علمی را برعهده دارد، پذیرفته نیست.»

پس از بالاگرفتن انتقادات از ادبیات سخیف رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران او تلاش کرد با تمسک به احساسات مذهبی برای رفتار خود دلیل‌تراشی کند. با این حال فعالان دانشجویی می‌گویند که این اصطلاحات و چنین منشی به هیچ‌ وجه از سوی فردی که ادعای ریاست یک محیط علمی را برعهده دارد پذیرفته نیست

آنها با تاکید بر این که در کنار دانشجویان علوم اجتماعی دانشگاه تهران می‌ایستند و «هیچ‌گونه توهین به دانشجو و ساحت دانشگاه را تاب» نمی‌آورند، افزوده‌اند: «توهین به دانشجویان علوم اجتماعی گویا سنتی در میان روسای این دانشکدگان است.»

در این بیانیه آمده که در جریان اعتراضات دانشگاه‌ها در سال گذشته «ریاست دانشکده علوم اجتماعی علامه، دانشجویان را با الفاظی همچون «کدو» و «گَله» خطاب کرده بود.»

به گفته فعالان دانشجویی دانشگاه علامه، در حالی که «روسای دانشکده‌ها باید حامی و همراه دانشجویان خود باشند»، در حال حاضر در ایران، «مسئولان دانشگاه نفرتی بنیادین از دانش و دانشجو دارند. به صورتی که یکی با شنیدن نام آکادمی، دانشکده را محل...... می‌نامد و دیگری با شنیدن اعتراض دانشجویان می‌گوید که در دانشکده‌ «من» جایی برای هوچی‌گری نیست.»

در این بیانیه تاکید شده که «این مسئله تنها محدود به یکی دو دانشکده خاص نیست» و از جمله در دانشکده زبان و ادبیات فارسی نیز عبدالرضا سیف «با ریاست کودکانه خود فضا را برای هرگونه فعالیت علمی و دانشجویی محدود ساخته و حتی پا از قلمرو خود فراتر گذاشته دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا را «رقاص» خطاب می‌کند.»

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان نیز در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشته است: «پس از حضور پرتعداد نیروهای حراست، با ایستادگی دانشجویان کارت دانشجویی ضبط‌ شده پس گرفته شد و حراست دانشگاه به دانشجویان قول داد با بازبینی فیلم دوربین‌های مداربسته به رفتار توهین‌آمیز رئیس دانشکده رسیدگی کند.»

درست‌ترین  روایت جامعه‌شناسانه

سعید شریعتی، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت معتقد است که «لات‌منشی و دعواگیری رئیس دانشکده علوم اجتماعی» با «دانشجویان» در چند ثانیه تصویری که منتشر شده، درست‌ترین روایت «جامعه‌شناسی» از منظر آکادمی است.

این فعال سیاسی در توضیح استدلال خود می‌گوید: «جامعه کاملا قطبی شده و هنجارهای‌ادب جمعی کاملا به هم ریخته است. خشم سراپای جامعه را فراگرفته و مردم شیوه‌های درست حل منازعه را فراموش کرده‌اند. از سوی دیگر اقتدار نهادی جای خود را به زور بازو و قدرت عربده داده و  شایستگان اداره امور آهسته برکنار چو پرگار می‌روند و دوران به دست نااهلان کم حوصله افتاده است.»

محیط دانشگاه به نظر می‌رسد با شیوه کنونی روی آرامش را به این زودی‌ها نخواهد دید. برای برخورد با دانشجویان و اساتید چه به صورت سیستماتیک و انضباطی و چه کلامی فعلا پایانی متصور نیست. چون جولان خالص‌سازان هنوز ادامه دارد و قرار نیست با انتشار یک ویدئو از مسیر انتخابی خود عقب‌نشینی کنند

عبدالله مومنی، فعال سیاسی و عضو سابق دفتر تحکیم وحدت هم معتقد است که فحاشی رئیس دانشکده علوم اجتماعی تهران محصول قالب کردن مداحان قدرت به عنوان هیات علمی است او جامعه شناسی را مزاحم قدرت برمی‌شمرد و می گوید: «این مواجهه در دانشکده علوم اجتماعی اوج ابتذال و مداخله اصحاب قدرت در دانشگاه‌هاست.»

باز  هم اخراج می‌کنیم

در شرایطی که شرایط دانشگاه و اخراج اساتید و جایگزینی افرادی با وجاهت علمی کم همچنان یکی از محورهای مورد انتقاد در فضای دانشگاهی کشور است و بسیاری رفتارهای افرادی چون رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران را ناشی از خروج فرهیختگان از محیط علمی می‌دانند؛ عبدالرضا داوری، از مشاوران و نزدیکان محمود احمدی‌نژاد معتقد است: «رفتار و گفتار غلامرضا جمشیدی‌ها نه با معیار اخلاق، شرع و قانون سازگار است و نه در شئون دانشگاه و مقام معلم است، آنهم در دانشکده‌ای که اعاظمی چون غلامحسین صدیقی و احسان‌الله نراقی، بنیانش نهاده‌اند .عذرخواهی و جبران این ناشایستی‌ها حداقل اقدام لازم است.» با این حال خالص‌سازان همچنان با قدرت از مسیری که تاکنون در دانشگاه پیموده‌اند دفاع می‌کنند. مجید شاکری، یکی از کارشناسان حامی دولت می‌گوید: «رئیس دانشکده علوم اجتماعی تهران توضیح داده‌اند که این درگیری بعد از دیدن رفتار خلاف شرع دانشجویان در دانشکده رخ داده است. واقعا وجود امثال ایشان باعث امید و افتخار است.»

اخراج اساتید و برخوردهای انضباطی با دانشجویان یکی از مهمترین اعتراضات در فضای دانشگاه بوده و منتقدان معتقدند که با اخراج اساتید و جایگزینی افراد کمتر صلاحیت‌دار شاهد وقوع این اتفاقات هستیم. اما اسماعیلی، عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس فارغ از این حواشی و انتقادات معتقد است: «دانشگاه‌ها ضوابط علمی، اخلاقی، اعتقادی و سیاسی تدوین شده بر اساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی دارند. طبیعتاً اگر هر استادی به مقررات و عرف وزارت علوم پایبند نباشد با وی قطع همکاری خواهد شد. بنابر این روند قطع همکاری با اساتید دانشگاه متوقف نشده و نخواهد شد.»

محیط دانشگاه به نظر می‌رسد با شیوه کنونی روی آرامش را به این زودی‌ها نخواهد دید. برای برخورد با دانشجویان و اساتید چه به صورت سیستماتیک و انضباطی و چه کلامی فعلا پایانی متصور نیست. چون جولان خالص‌سازان هنوز ادامه دارد و قرار نیست با انتشار یک ویدئو از مسیر انتخابی خود عقب‌نشینی کنند. به قول پدرام سلطانی، نایب رئیس سابق اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی «در دولت یکدست تبعیضی در کار نیست. به عنوان نمونه دیگر فرقی میان چاله‌میدان و دانشگاه نخواهد بود.»