قطب جنوب سبز شد

خبرآنلاین: در طول چهار دهه گذشته، میزان رشد پوشش گیاهی در شبه‌جزیره قطب جنوب به طرز حیرت‌انگیزی افزایش‌یافته و این پوشش گیاهی از کمتر از یک کیلومترمربع در سال ۱۹۸۶ به حدود ۱۲ کیلومترمربع تا سال ۲۰۲۱ رسیده است.

این سبزینگی که دلیل اول آن، گرم شدن آب‌وهوا به نظر می‌رسد، حالا شتاب گرفته و با ایجاد تغییرات اساسی اکولوژیکی و معرفی گونه‌های مهاجم تهدیداتی را ایجاد می‌کند که دلیل این‌ها فعالیت‌های انسانی است.

رشد سریع پوشش گیاهی

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که پوشش گیاهی شبه‌جزیره قطب جنوب در چهل سال گذشته بیش از ده برابر افزایش یافته. این منطقه نیز مثل سایر مناطق قطبی، روندی گرمایشی را تجربه می‌کند که از میانگین جهانی پیشی گرفته و با افزایش رویدادهای گرمای شدید همراه است.

در مطالعه جدیدی که توسط دانشگاه‌های اکستر و هرتفوردشایر و موسسه بررسی قطب جنوب بریتانیا انجام‌شده، با بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای به ارزیابی میزان "سبز شدن" شبه‌جزیره قطب جنوب در واکنش به تغییرات آب و هوایی پرداخته‌شده است.

تسریع رشد گیاهان در شرایط سخت

نتایج این مطالعه حاکی از آن است که این روند سبز شدن در سال‌های اخیر (بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱) نسبت به دوره کامل مطالعه (بین سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۲۱) بیش از ۳۰ درصد شتاب‌یافته و در این بازه زمانی، سالانه بیش از چهارصد هزار مترمربع افزایش‌یافته است.

در مطالعه قبلی که نمونه‌های اصلی برداشته‌شده از اکوسیستم‌های تحت تسلط خزه‌ها در شبه‌جزیره قطب جنوب را موردبررسی قرار داد، اعضای تیم به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد نرخ رشد گیاهان در دهه‌های اخیر به‌طور چشمگیری افزایش داشته است.

در این مطالعه جدید از تصاویر ماهواره‌ای استفاده‌شده که تأیید می‌کند که روند سبزسازی گسترده‌ای در سراسر شبه‌جزیره قطب جنوب صورت گرفته و شتاب‌یافته است.

پیامدهای افزایش پوشش گیاهی

دکتر توماس رولند از دانشگاه اکستر دراین‌باره توضیح داد: «گیاهانی که در شبه‌جزیره قطب جنوب مشاهده می‌شوند (اکثراً خزه‌ها)، در سخت‌ترین شرایط زمین رشد می‌کنند. این مناظر هنوز تقریباً به‌طور کامل تحت سلطه برف، یخ و سنگ هستند و فقط بخش کوچکی از آن توسط حیات گیاهی تسخیر شده است؛ البته این بخش کوچک به‌طور چشمگیری رشد کرده و این نشان می‌دهد که حتی این بیابان وسیع و منزوی هم تحت‌تأثیر تغییرات آب و هوایی انسانی قرار گرفته است.»

دکتر اولی بارتلت از دانشگاه هرتفوردشایر هم دراین‌باره توضیح داد: «با تثبیت این اکوسیستم‌ها و ادامه یافتن گرمایش آب‌وهوا، این احتمال وجود دارد که میزان سبز شدن این مناطق افزایش یابد. در قطب جنوب عمدتاً یا خاک وجود ندارد یا خاک منطقه فقیر است، اما افزایش زندگی گیاهی، باعث افزایش مواد آلی شده که تشکیل خاک را تسهیل می‌کند و بدین ترتیب شرایط برای رشد گیاهان دیگر هموار می‌شود. این امر، خطر ورود گونه‌های غیربومی و مهاجم که احتمالاً توسط اکوتوریست‌ها، دانشمندان یا سایر بازدیدکنندگان به این قاره حمل می‌شوند را افزایش خواهد داد.»

محققان حالا معتقدند که باید تحقیقات بیشتری بر روی روند ایجاد مکانیسم‌های اقلیمی و زیست‌محیطی خاص که روند سبز شدن را تسهیل می‌کنند انجام شود.

دکتر رولند در این رابطه گفت: «میزان حساسیت پوشش گیاهی شبه‌جزیره قطب جنوب، به تغییرات آب و هوایی مشخص است و با گرمایش انسانی آب‌وهوا در آینده، شاهد تغییراتی اساسی در زیست‌شناسی و چشم‌انداز این منطقه نمادین و آسیب‌پذیر خواهیم بود. یافته‌های ما از نگرانی‌های جدی درباره آینده زیست‌محیطی شبه‌جزیره قطب جنوب و کل این قاره خبر می‌دهد و برای محافظت از قطب جنوب، باید این تغییرات را درک کنیم و مشخص کنیم که دلیل آن‌ها دقیقاً چیست.»

محققان حالا به بررسی این موضوع می‌پردازند که چگونه مناظر بدون یخ این منطقه توسط گیاهان اشغال‌شده‌اند و این فرآیند در آینده چگونه ادامه خواهد یافت.