مارهای ترسناکی که مثل گرگ‌ شکار می‌کنند

همشهری آنلاین: بر خلاف تصور رایج از مارها به‌عنوان موجوداتی منزوی، گونه‌ای از بوآهای کوبایی به‌صورت هماهنگ و گروهی شکار می‌کنند. رفتاری که پیش‌تر فقط در پستانداران بزرگ و پرندگان دیده شده بود.

همواره تصور می‌شد که مارها حیواناتی منزوی هستند. تنها در کمین می‌نشینند، طعمه را می‌بینند، حمله می‌کنند و به تنهایی ادامه می‌دهند. اما پژوهشی تازه درباره بوآهای کوبایی (Cuban boa) این برداشت را به چالش کشیده است.

در یکی از مطالعات، زیست‌شناسی به نام ولادیمیر دینتز با حضور در یک غار در کوبا مشاهده کرد که این مارها نه فقط همزمان در یک مکان بودند، بلکه واقعاً با هم کار می‌کردند.

چگونه گروهی شکار می‌کنند؟

در ورودی غاری که محل تجمع خفاش‌ها بود، دینتز مشاهده کرد که بوآها یکی‌یکی می‌آمدند و جایگاه خود را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کردند که به شکل یک «دیوار زنده» در سراسر ورودی قرار بگیرند.

مار اول معمولاً خود را کنار دیواره یا در شکاف سقف جای می‌داد. سپس مار دوم در کنارش قرار می‌گرفت. گاهی حتی در همان زاویه قرار می‌گرفت و همین‌طور ادامه پیدا می‌کرد تا مارها با فاصله‌هایی دقیق پشت سر هم قرار بگیرند.

این آرایش باعث می‌شد خفاش‌هایی که از غار خارج می‌شدند، نتوانند مسیر آسانی برای فرار پیدا کنند و احتمال این‌که گرفتار یکی از مارها شوند به‌شدت افزایش یابد.

آیا واقعاً همکاری بود؟

بسیاری ممکن است بگویند، «این‌ها فقط چند مار در یک جای خوب برای شکار هستند» اما دینتز متوجه شد این رفتار بیشتر از هم‌زمان بودن ساده است. او توضیح داده که این مارها رفتار خود را با حضور دیگران تنظیم می‌کردند آنها موقعیت‌های خود را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کردند که اثربخشی مجموع شکار افزایش یابد.

برای این‌که تحقیق را به‌طور علمی تعریف کند، او دو معیار تعیین کرد.

شکارچیان باید رفتار خود را نسبت به یکدیگر تنظیم کنند

تنظیم موقعیت باید موفقیت شکار را به‌طور متقابل افزایش دهد

بوآهای کوبایی این دو شرط را برآورده کردند و بنابراین می‌توان گفت آنها همکاری واقعی در شکار را نشان دادند.

تا پیش از این، شکار گروهی یا «هماهنگ» تقریباً مختص پستانداران و پرندگان بزرگ شناخته می‌شد. حیواناتی که معمولاً مغزهای بزرگ‌تر و شبکه‌های اجتماعی پیچیده دارند.

اما این کشف نشان می‌دهد که حتی مارها به‌عنوان شکارچیان انفرادی، تحریک‌پذیر و ساده می‌توانند در موقعیت‌های مناسب رفتارهای پیچیده‌تر از آن‌چه تصور می‌شد از خود نشان دهند.

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چند گونه دیگر از مارها ممکن است رفتارهای اجتماعی پنهان داشته باشند که ما هنوز آن‌ها را ندیده‌ایم؟

کشف همکاری در شکار میان بوآهای کوبایی، مرزهای فهم ما از رفتار مارها را جابه‌جا کرده است. این مشاهده نشان می‌دهد که حتی خزندگان نسبتاً کم‌تحرک و منزوی هم ممکن است در شرایط خاص توانایی‌های استراتژیک و تعاملی داشته باشند و این می‌تواند درک ما از تکامل رفتار اجتماعی در حیوانات را بازنویسی کند.