۱۱ آبان - ۲ نوامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۱ آبان هجری شمسی برابر با ۲ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۱۰۹۲ - سالروز قتل خواجه نظام الملك

ترور خواجه نظام الملک خواجه نظام الملك دولتمرد مشهور ايراني، بزرگ وزير سلجوقيان، مولف كتاب سياست نامه (در علم حکومت کردن)، و موسس دانشكده هاي موسوم به نظاميه دوم نوامبر سال ۱۰۹۲ ميلادي در نزديكي كرمانشاه به دست عوامل حسن صبّاح (فدائيان) كشته شد. «ماکس ستیرنر» فیلسوف آلمانی این نوع عملیات را آنارکیسم انفرادی خوانده است. فلسفه آنارکیسم عمومی (برقرار کردن حکومت شورایی، کاهش اختیارات دولت و نفوذ توانگران در تصمیگیری های دولتی) از «نتلائو» آلمانی و «کروپوتکین» روس است که ترور مخالفان سیاسی حکومت شورایی را رد نمی کند. امروزه اين نوع عمليات را «تروريستي» مي خوانند. از آغاز قرن ۲۱ ترور انتحاری و عملیات تروریستی رو به افزایش است. آنارکیست ها در دهه آخر قرن نوزدهم و دهه یکم قرن بیستم شماری از سران کشورها و دولت ها ازجمله رئیس جمهور آمریکا، پادشاه ایتالیا و نخست وزیر فرانسه را ترور کردند. اندیشمندان پیش بینی کرده اند که اگر روند کنترل دولت ها به دست شماری معدود و مشخّص و اصحاب منافع که انحراف از دمکراسی اصیل است ادامه یابد توجه به آنارکیسم ازسر گرفته شود و ....


قاتل خواجه نظام الملک «ابو طاهر اراني» جواني ديلمي بود كه در الموت به صف هواداران حسن صبّاح پيوسته بود و در آنجا مامور قتل خواجه شده بود. به نوشته پاره اي از مورخان، دشمني حسن صباح با خواجه نظام الملك تنها به خاطر مخالفت خواجه با اسماعيليه نبود؛ حسن از بسياري از كارهاي ديگر خواجه از جمله همكاري او با سلجوقيان راضي نبود. از نظر حسن صباح سلجوقيان اشغالگر و خارجي شمرده مي شدند. مارکو پولو پیروان حسن صباح را که پیش از اعزام به ماموریت ترور، حشیش مصرف می کردند «حشّاشین» نوشته که این واژه به صورت «اسسینassassin» وارد لغت نامه ها شده است. حسن صبّاح که یک مبارز بود چون توان جنگ متعارف با ارتش سلجوقیان تُرک را نداشت که ایران و چند ناحیه دیگر در منطقه را تصرف کرده و در دست داشتند، متوسل به قتل مقامات این دولت شد تا تضعیف گردد و ازمیان برداشته شود.

۱۸۳۹ - آغاز نخستين جنگ ترياك

در اين روز در سال ۱۸۳۹ ميان انگلستان و چين جنگ آغاز شد كه به جنگ اول ترياك معروف شده است.

انگليسي ها مدتها بود كه ترياك محصول هند را كه زير نظر خودشان توليد مي شد به چين صادر مي كردند و چينيان با مصرف اين ترياك معتاد مي شدند. چينيان ساكن بنادر محل تخليه كشتي هاي انگليسي كه متوجه خطر خانمان برانداز اعتياد به ترياك و توطئه انگليسي ها شده بودند بپاخاستند و صندوقهاي ترياك را به دريا ريختند كه بهانه جنگ قرار گرفت.


اين جنگ كه دو سال طول كشيد به پيروزي انگليسي ها به دليل داشتن اسلحه برتر انجاميد.

جنگ با حمله دو «فري گيت» انگليسي به کشتي هاي چيني و غرق کردن بسياري از آنها آغاز شد. شکست چين در اين جنگ سبب شد که انگليسي ها امتيازات ارضي و نفوذي متعدد در چين به دست آورند.

۱۸۴۱ - قتل عام انگليسيها در افغانستان و آغاز دور اول جنگهاي لندن با افغانها

شجاع الملك امير دست نشانده انگلستان در كابل دوم نوامبر سال ۱۸۴۱ ميلادي به دست اكبرخان از مخالفان سلطه انگليسي ها كشته شد و افغانها كه برضد نيروهاي اشغالگر انگليسي بپاخاسته بودند «الكساندر برنز» نماينده تام الاختيار انگلستان در كابل و ۱۶ انگليسي ديگر (طبق برخي نوشته ها ۲۳ انگليسي) را هم كشتند و هزار و پانصد نظامي انگليسي را مجبور به عقب نشيني به سوي هند (از طريق گذرگاه خيبر) كردند و سپس هنگام عقب نشيني به آنان شبيخون زدند و قتل عام كردند و بارديگر دوست محمد خان را بركرسي اميري كابل نشانيدند.


امير كابل در آن زمان بر شرق و جنوب شرقي افغانستان (عمدتا پشتون نشين) حكومت داشت. با اين رويداد، دور اول جنگ هاي انگلستان با افغانها آغاز شد.


رويداد نوامبر 1841 سه دهه بعد تكرار شد و اين قصه هنوز پايان نيافته و هربار به شکلي ديگر و به نوشته برخي از مفسران، تا مداخله از خارج از منطقه و كشورهايي با فرهنگ و منش ديگر باشد، ادامه خواهد يافت؛ نمونه اش انفجار انتحاري سي ام اكتبر 2008 وزارت فرهنگ و اطلاعات (خبررساني) دولت افغانستان در قلب كابل با تلفات و ويراني سنگين، انفجارها و حملات مسلحانه ديگر و ....



ساختمان وزارت فرهنگ و اطلاعات افغانستان پس از انفجار انتحاري اکتبر ۲۰۰۸


۱۳۴۸ - ملّی شدن اراضی اطراف پارک وی شهر تهران (بزرگراه چمران) در سال ۱۳۴۸

وزارت منابع طبیعی ایران دهم آبان ۱۳۴۸ اراضی اطراف پارک وی (بزرگراه چمران) واقع در نیمه غربی تهران را ملّی اعلام کرد و روزنامه ها خبر این اقدام را روز بعد (۱۱ آبان) در صفحات اول خود منتشر کردند.

برخی از روزنامه های صبح تهران نوشته بودند که مشخص کردن اراضی ملّی مجاور و داخل شهرها و روستاهای بزرگتر ادامه خواهد داشت تا تجاوزی به اموال عمومی (متعلق به ملت و در مالکیّت دولت که نماینده ملت است) صورت نگیرد که رسیدگی قضایی و احقاق حق معمولا فوری نیست. در زیر تیتر صفحه اول و خبر آن در صفحه چهارم روزنامه اطلاعات از این روزنامه کپی شده است:


۱۹۳۰ - هايله سلاسي امپراتور اتيوپي شد. وي که خودرا از نسل ملکه سبا (سبا = صبا مرکب از يمن، اريتره و اتيوپي) مي دانست بعدا با کودتاي کمونيستها برکنار و در ۱۹۷۵ درگذشت. او آخرين پادشاه کشور اتيوپي بود.


1964 - كودتاي خانوادگي در كشور سعودي و برکنارکردن ملک سعود

دوم نوامبر سال 1964 ملك سعود (سعود ابن عبدالعزيز) دومين پادشاه كشور سعودي در يك كودتاي خانوادگي از مقام خود بركنار و به خارج تبعيد شد. وي پس از پدرش كه موسس كشوري سعودي بود يازده سال بر اين كشور پادشاهي كرده بود. قرار بود كه پس از او برادرانش به ترتيب به پادشاهي برسند ولي شنيده شده بود كه ملك سعود مي خواهد يكي از پسران 30 گانه خود را وليعهد كند. خاندان سعودي پسران او را جوان و بدون تجربه مي دانستند و با اين اقدام پادشاه (برادر بزرگتر) موافقت نداشتند. هنگامي كه ملك سعود شروع به توزيع مقامات دولتي ميان پسران خود كرد، خاندان سعودي سه اتهام داخلي، مذهبي و بين العربي به او وارد ساختند و بركنارش ساختند. اين سه اتهام عبارت بود از: اسراف بيت المال، شرب خمر و مشاركت در توطئه مقدماتي ترور جمال عبدالناصر كه در جهان عرب محبوبيتي ويژه داشت. با اين اتهامات، بركناري او مورد حمايت اتباع سعودي، روحانيون و جهان عرب قرار گرفت. پس از او، فيصل (فيصل ابن عبدالعزيز) برادر ناتني اش پادشاه سعودي شد كه بعدا او نيز به دست برادرزاده اش كشته شد.


ملك سعود پنج سال پس از بركناري و تبعيد درگذشت. پس از بركنار شدن، عبدالناصر از وي دعوت كرده بود كه در قاهره اقامت كند. با بركناري ملك سعود، ديگر هيچيك از پادشاهان بعدي سعودي درصدد وليعهد كردن فرزند خود بر نيامد و برادران، يكي پس از ديگري پادشاه شدند و ....

1965 - خودسوزي آمريكاييان مخالف جنگ ويتنام

دوم نوامبر 1965 ميلادي يك آمريكايي 32 ساله به نام «نورمن موريسونNorman Morrison» كه مخالف جنگ ويتنام بود و صداي اعتراضش موثر نمي افتاد در کنار ساختمان وزارت دفاع آمريكا (پنتاگون - در حاشيه جنوبي شهر واشنگتن) و زير ساختمان دفتر مکنامارا وزير دفاع وقت آمريکا خودرا آتش زد و در ميان شعله ها جان سپرد.

نورمن پدر سه كودك بود كه هنگام آتش زدن خود دختر يك ساله اش را در بغل داشت كه پس از كشيدن كبريت اورا پايين گذارد. دو روز بود كه در اين محل تظاهرات ضد جنگ برگزار مي شد و آمريكاييان به بيهودگي جنگ ويتنام و بکار بردن بمب ناپالم (اآتشزا) در آن اعتراض مي كردند.


موريسون يک کويکرمذهب (فرقه مسيحي معتقد به خلوص دين) متولد پنسيلوانيا و ساکن شهر بالتيمور ايالت مريلند بود. گفته شده است که موريسون دختر يک ساله اش «اميلي» را همراه برده بود تا به وي ظنين نشوند و بتواند خودرا به زير دفتر مکنامارا برساند. وي با خود بک شيشه نفت هم به آنجا برده بود.

كار خودسوزي آمريكاييان معترض به ادامه جنگ ويتنام با مرگ نورمن موريسون پايان نيافت. نهم نوامبر (هفت روز بعد) يك آمريكايي 27 ساله به نام «راجر لاپورت» كه يك كاتوليك بود خودرا به نشانه مخالفت با ادامه جنگ ويتنام در مقر سازمان ملل (واقع در شهر نيويورك) آتش زد.

سوم دسامبر سال 1965 شوراي كليساهاي آمريكا به ادامه جنگ ويتنام اعتراض كرد و اين اعتراضها به صورتهاي مختلف ادامه يافت ازجمله در 21 نوامبر سال 1965 در شهر نيويورك چهار جوان كه به پيوستن به ارتش احضار شده بود اوراق احضاريه را در ملاء عام سوزاندند و به تدريج مخالف و تظاهرات به محوطه دانشگاههاي آمريكا كشانده شد و ....

خودسوزي با هدف جلب توجه جهانيان به مخالفت با جنگ ويتنام، ازسال 1963 و شهر سايگون آغاز شده بود. در آن سال يك روحاني بودايي در برابر چشم مردم و دوربين هاي فيلم و عكسبرداري خود را آتش زده و سوزانده بود.


زادروزها

۱۷۵۵ - زادروز ماری آنتوانت واپسین ملکه پیش از انقلاب کبیر فرانسه
۱۷۹۵ - زادروز جیمز ناکس پولک یازدهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا


۱۸۱۵ - زادروز جرج بول ریاضیدان و فیلسوف انگلیسی
۱۸۶۵ - زادروز وارن جی. هاردینگ بیست‌ونهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا


۱۹۱۳ - زادروز برت لنکستر بازیگر و تهیه‌کنندهٔ آمریکایی
۱۹۶۵ - زادروز شاهرخ خان هنرپیشهٔ هندی


درگذشت‌ها

۱۹۳۰ - درگذشت آلفرد وگنر دانشمند، زمین‌شناس و هواشناس آلمانی
۱۹۵۰ - درگذشت جورج برنارد شاو نمایشنامه‌نویس و منتقد ادبی ایرلندی


۱۹۶۶ - درگذشت پیتر دبای دانشمند هلندی ، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۶
۱۹۷۵ - درگذشت پیر پائولو پازولینی شاعر، کارگردان و نویسندهٔ ایتالیایی.


۱۹۸۴ - درگذشت بیژن مفید، نمایش‌نامه‌نویس پرآوازه و کارگردان تئاتر ایرانی.


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون