۲۰ آبان - ۱۱ نوامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۰ آبان هجری شمسی برابر با ۱۱ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۱۹۱۹ - اعدام نایب حسین کاشی و يارانش

(یازدهم نوامبر۱۹۱۹ (آبان ۱۲۹۸ هجری خورشيدي) نايب حسين كاشي و ۱۸ تن یارانش اعدام شدند. دولت وقت این گروه را افرادی که سالها امنيت مناطق مركزي كشور و اطراف يزد را برهم زده بود اعلام کرده بود. در این زمینه کتاب و مقاله متعدد انتشار یافته ولی تحقیقات تاریخی به معنای واقعی کلمه انجام نشده و یا انتشار نیافته است تا علل و نتایج آن ازجمله هدف واقعی گروه برهمگان روشن شود. در آن زمان افرادی را که در نیروهای مسلح درجه «استوار» و »ستوان یار» داشتند «نایب» خطاب می کردند و عوام الناس این عنوان را بعدا نیز هنگام خطاب کردن بکار می بردند.


1957 - بحرين استان 14 ايران

بيستم آبان سال 1336 خورشيدي (11 نوامبر 1957) شوراي وزيران دولت وقت ايران با آوردن شواهد از تاريخ و اسناد ديگر، بحرين را استان 14 ايران اعلام داشت كه دولت انگلستان به اين اقدام اعتراض كرد. در پي اين اقدام، بسياري از مردم و جمعيتها پيامهاي حمايت از دولت فرستادند و در نقاط مختلف كشور چند مدرسه و خيابان به «بحرين» تبديل نام داده شدند.


اختلاف نظر ايران و انگلستان در اين زمينه تا سال ۱۳۴۶ هم ادامه داشت كه دو سال بعد از اين، شاه در جريان سفر خود به هند در مصاحبه اي به طور غير مترقبه نسبت به دعاوي ايران بر بحرين عقب نشيني نشان داد و ... و در افواه شنيده مي شد كه شاه به خواست آمريكا (که براي بحرين برنامه دارد) چنين كرده است. اين عمل شاه اشتباه ديگري را در تاريخ او برجاي گذارده است. بحرين كه دهها سال تحت الحمايه انگلستان بود سالهاست كه محل توقف و رفت و آمد نيروهاي نظامي آمريكا در خليج فارس شده است.

۱۸۳۱ - روزي كه رهبر نخستين قيام بردگان سياهپوست آمريكا بر دار شد

«نات ترنر Nathaniel - Nat - Turner» رهبر نخستين قيام بردگان سياهپوست آمريكا بر ضد اربابان سفيد پوست خود يازدهم نوامبر ۱۸۳۱ در ساوت همتون (ويرجينيا) اعدام شد. وي كه يك سياهپوست باسواد از ميان بردگان منطقه ويرجينيا بود دهم آگوست آن سال بر ضد بردگي بپاخاسته بود كه در اندك مدتي دهها برده سياهپوست به وي پيوستند و اين گروه ظرف ۱۱ روز (تا ۲۱ آگوست) ۵۶ سپيدپوست و عمدتا ارباب مزرعه و برده داران را كشتند. «ترنر» مي گفت كه رسالت دارد سياهپوستان را از زنجير بردگي رها سازد و براي رسيدن به اين هدف هراقدامي مشروع است. سپيدپوستان دو هزار مرد مسلح بسيج كردند و با كمك نيروهاي دولتي به جنگ اين گروه رفتند و در اين ميان به هر سياهپوستي هم كه ظنين شدند او را كشتند و سرانجام قيام سياهپوستان با قتل بسياري از آنان سركوب شد، ولي «نات ترنر» در آخرين لحظه موفق به فرار شد و در طول اختفا كتابي تحت عنوان «كارهاي ترنر» نوشت و به دست يكي از همرزمانش سپرد كه بعدا در مريلند به چاپ رسيد و موجود است.


از محتواي كتاب كه تا به امروز تازگي خود را همچنان حفظ كرده است چنين بر مي آيد كه اروپائيان به آن سرزمين (آمريكا) آمدند، بوميان (سرخپوستان) را با هدف تملك اراضي پدري شان نابود كردند، براي آباد كردن اين اراضي و خشكاندن بركه ها سياهپوستان را همانند وحوش در آفريقا شكار كردند و به اينجا آوردند و فروختند و به بردگي كشاندند، سپس دسته ـ دسته اروپا را ترك و به اوطان خود و قبور نياكانشان پشت كردند و به اين سوي آبها (آمريكا) آمدند و چون زمين مفت و برده فراوان يافتند؛ بدون شرم از عمل خود با ما چنين رفتاري دارند و .... ارباب من نام مرا «نات» گذارد كه مفهومش را مي دانيد (ديوانه) و اسم خانوادگي من همانند ساير بردگان سياه از اسم ارباب گرفته شده تا هنگام معامله و فروش من مشكل وجود نداشته باشد.

«نات» چندي بعد دستگير و يازدهم نوامبر 1831 به دار آويخته شد. درست 177 سال بعد (دهم نوامبر 2008) باراک اوباما آفريقايي - آمريکايي به عنوان رئيس جمهور منتخب آمريکا با بانوي خود از کاخ سفيد واشنگتن که بعدا محل سکونت و دفتر کار او شده است ديدن و با جورج بوش رئيس جمهور وقت در باره نقل و انتقال مذاکره کرد. اوباما از نسل سياهاني نيست که به صورت برده به خاک آمريکا منتقل شده بودند. پدر وي يک دانشجوي کنيايي دانشگاه در هاوايي بود که در اينجا با يک زن سپیدپوست آمريکايي ازدواج کرد و اوباما محصول اين ازدواج بوده است.

1918 - لحظه اي كه جنگ جهاني اول پايان يافت

ساعت يازده بامداد 11 ماه يازدهم ميلادي(نوامبر) سال 1918با امضاي قرارداد آتش بس و اعتراف به شكست از سوي آلمان، جنگ جهاني اول كه بيش از پنج ميليون و پانصد هزار نظامي و شش ميليون غير نظامي كشته داشت پايان يافت و آتش تفنگها خاموش شد. ولي همه گيري آنفلوآنزاي متعاقب آن كه سربازان بازگشتي از جبهه ها ويروس آن را باخود به شهرهايشان برده بودند بيش از 20 ميليون انسان را از ميان برد. قرارداد آتش بس در يك واگن راه آهن در «كوم پي ان» واقع در شمال فرانسه امضا شد. در فوريه سال 888 در همين محل پادشاه فرانكها تاجگذاري كرده بود و در 22 ژوئن 1940 هيتلر در همين محل دولت فرانسه را مجبور به امضاي قرارداد تسليم كرد تا عمل امضاي قرارداد 11 نوامبر 1918 جبران شود.

دليل كم بودن تلفات جنگ جهاني اول نسبت به جنگ جهاني دوم، پيشرفته نبودن جنگ افزارها و ضعف قدرت تخريبي آنها بود. جنگ جهاني اول را مورخان «جنگ اروپاييان»، «جنگ بزرگ» و ... عنوان داده اند. اين جنگ نقشه جغرافيايي خاورميانه و اروپاي مركزي و جنوبي را تغيير و به عمر دو امپراتوري قديمي اتريش و عثماني پايان داد (که به صورت جمهوري ترکيه و جمهوري اتريش درآمدند) و امپراتوري روسيه را به صورت كشور شوراها در آورد با نظام مارکسیستی. انگلیسی ها که از چند دهه پیش از جنگ جهانی اول نقشه تصرف جزیرة العرب را در سر داشتند و در طول جنگ در بین النهرین (عراق امروز) با عثمانی وارد جنگ شده بودند به هدف خود رسیدند؛ لبنان و سوریه را به فرانسه و قسمت های دیگر جهان عرب را خود تصاحب کردند و در این ناحیه به ایجاد چند کشور تازه دست زدند ازجمله عراق (مرکب از گروههای نژادی و مذهبی گوناگون)، اردن، کویت و امارات دیگر و کمک کردند تا کشور سعودی به وجود آید و فکر ایجاد اسرائیل را در سرزمین فلسطین تایید کردند و .... خطوط مرزی که انگلیسی ها در این منطقه ترسیم کرده اند همانند خطوط مرز غربی و جنوب غربی هندوستان وقت (امروزه؛ پاکستان) با افغانستان و ایران که قبلا تعیین کرده بودند مسئله سازند.

انگلستان و فرانسه با اين كه موفق به خلاص شدن از دست قدرت در حال طلوع آلمان شده بودند و سرزمين هاي بيشتري را بر قلمروهاي شان اضافه كرده بودند مجبور به تغيير سياست خود ـ ولو ظاهری ـ شدند، زيرا كه جهان شرايط تازه اي پيدا كرده بود و قدرتمداران در عين حال با طلوع يك نظام ايدئولوژيك (روسيه) هم در صحنه جهان رو به رو شده بودند كه قبلا سابقه نداشت. به علاوه، در آمريكا نيروهايي پا به عرصه گذارده بودند كه نمي خواستند اين كشور به انزواي طولاني خود ادامه دهد. جنگ جهاني اول تجربه قدرت براي آمريكا بود كه وارد صحنه سياسي جهان شود.

احساس انتقامجویی فاتحان جنگ جهانی اول در جریان مذاکرات ترک مخاصمه باعث تحمیلات سنگین تحقیر آمیز به ملّت آلمان شد و همین تحمیلات هیتلر را بر سر کار آورد که نتیجه اش جنگ جهانی دوم بود. این فاتحان نه تنها نقطه پایان بر عمر امپراتوری عثمانی گذاردند بلکه تلاش کردند که در آناتولی هم چند کشور کوچک ایجاد شود که تلاش مسلحانه ناسیونالیست های ترک به رهبری مصطفی کمال پاشا (آتاتورک) مانع از تحقق آن نقشه شد و جمهوری ترکیه به وجود آمد و یکپارچکی آناتولی به اضافه مناطق اروپایی مجاور استانبول محفوظ ماند.

دو قدرت اروپايي بازمانده از جنگ جهاني اول پس از سر برآوردن از زير خرابه هاي آن خود را در اروپا با ايتالياي تازه اي رو به رو مي ديدند كه از شر اتريش خلاص شده بود و سهم خواهي مي كرد و شرايط خاور دور با جمهوري شدن چين و قدرت گرفتن ژاپن تغيير يافته بود و در بسياري از نقاط جهان احساسات ناسيوناليستي كه طبيعت ضد سلطه دارد در حال بيدار شدن بود.

از ميان تلفات نظاميان، سهم آلمان يك ميليون و هفتصد هزار، فرانسه يك ميليون وسيصد هزار و انگلستان 900 هزاربود.

جنگ جهاني اول محصول رقابتهاي استعماري قدرتهاي اروپايي بود و تحقير ژرمن ها پس از اين جنگ موجب پیدایش ملي گرايي افراطي در ميان آنان شد كه نتيجه اش جنگ جهاني دوم بود. كما اين كه توطئه هاي منجر به فروپاشي شوروي به احياء ناسيوناليسم روس منجر شده، تجاوز وحشتناك ژاپني ها به چين ابرقدرت سوسيال ناسيوناليستي چين و تصاحب، استثمار و ... هندوستان قدرت هند را به وجود آورده است.

از نتايج جنگ جهاني اول، يكي هم افزايش حضور زنان در ادارات و كارگاهها بود كه پديده تازه اي شد. به سبب اعزام مردها به جبهه هاي جنگ، راه براي ورود زنان به مشاغل مردانه باز شد كه پس از آن به صوت يک امر عادي آمد. عراق، اردن و لبنان از ساخت هاي بعد از جنگ جهاني اول و از نتايج آن بوده اند.

خونين ترين صحنه هاي جنگ حهاني اول، نبرد «وردن» بود كه ضمن آن يك ميليون تن كشته شدند.


1952 - كشف واكسن ويروس فلج اطفال توسط "جونس سالِك" پزشك امريكايي

دكتر جونْسْ سالِك، پزشك لهستاني الاصل امريكايى، پس از اتمام تحصيلات خود در رشته پزشكي، به تحقيق و مطالعه در زمينه باكتري‏ها و ويروس‏ها پرداخت. وي در صدد بود تا ويروس‏ها را در وضعي قرار دهد كه قادر نباشند موجب بيماري شوند، لكن بتوانند پادتني ايجاد كنند كه به نحوي موثر عليه بيماري قابل استفاده باشد. دكتر سالك بدين ترتيب در يازدهم نوامبر 1952م واكسني تهيه كرد و آن را به اطفالي تزريق نمود كه سابقاً به نوعي فلج مبتلا شده و طبعا بدنشان در برابر اين بيماري مقاومت داشت. نتيجه كار، كاملا رضايت‏بخش بود چرا كه اين تزريق باعث افزايش پادتن در خون مي‏شد. وي متعاقباً اين واكسن را در مورد اطفالي كه سابقه بيماري نداشتند استعمال كرد و اين بار هم، نتيجه، مطلوب بود.


از اين رو، اين واكسن از سال 1954م به مقدار زياد تهيه شد و در دسترس عموم قرار گرفت. خبر كشف واكسن ضدفلج بعد از كشف واكسن آبله يكي از جالب‏ترين پديده‏هاي پزشكي بوده است كه موجب نجات و سالم ماندن انسان‏هاي بي‏شماري گرديد. اين واكسن بعدها توسط ميكروب‏شناسان ديگر تكميل شد و به صورت قطره خوراكي درآمد كه امروزه مورد استفاده وسيع قرار مي‏گيرد.

1975 - آنگولا مستعمره قديمي پرتغال در غرب آفريقا يازدهم نوامبر 1975در پي يك رشته مبارزات مسلحانه خونين استقلال يافت، ولي از روز بعد دچار يك جنگ داخلي خونين تر گرديد كه تا سال 2001 ادامه داشت. سرزمين نفتخيز آنگولا داراي معادن احجار زينتي است و از نظر کشاورزي مستعدترين سرزمين جهان بشمار مي رود.


۲۰۰۴ - سالروز درگذشت ياسر عرفات

يازدهم نوامبر ۲۰۰۴ ياسر عرفات رئيس سازمان آزادي فلسطين (PLO) در ۷۵ سالگي در يك بيمارستان پاريس درگذشت. وي ۱۲ روز پيش از آن با هواپيما و از طريق اردن به پاريس منتقل شده بود تا درمان شود. تا چند ماه درباره علت درگذشت عرفات ترديد و شايعه وجود داشت.

محمد عبدالرئوف عرفات الحسيني (ياسر عرفات) در سال ۱۹۲۹ از يك پدر و مادر فلسطيني در قاهره به دنيا آمده بود و از ۱۷ سالگي وارد دنياي مبارزه شده بود. مادرش اورا با كنيه «ابوعمّار» صدا مي كرد. وي در دهه ششم قرن ۲۰ سازمان فتح را براي مبارزه مسلحانه تا رسيدن به هدف تاسيس كرد و حدود ۴۰ سال رياست سازمان آزادي فلسطين را برعهده داشت. با اينكه با ميانجيگري آمريكا به توافق هايي با دولت اسرائيل رسيده بود به هدف خود نرسيد و مسئله فلسطين لاينحل باقي ماند.


زادروزها

۱۸۲۱ - زادروز فیودور داستایوسکی نویسندهٔ سرشناس و تأثیرگذار روس، خالق رمان جنایت و مکافات و برادران کارامازوف
۱۹۲۵ - زادروز جاناتان وینترز کمدین، بازیگر، نویسنده و هنرمند آمریکایی


۱۹۲۸ - زادروز کارلوس فوئنتس نویسندهٔ مکزیکی
۱۹۶۲ - زادروز دمی مور بازیگر آمریکایی


۱۹۷۴ - زادروز لئوناردو دی‌کاپریو بازیگر آمریکایی
۱۲۶۷ - زادروز اندری توپولف، طراح و مخترع بیش از یکصد نوع هواپيما


۱۳۲۳ - زادروز کمال سونال، بازیگر ترکیه‌ای


درگذشت‌ها

۱۸۵۵ - درگذشت سورن کییرکگور فیلسوف دانمارکی
۱۹۷۳ - درگذشت آرتوری ایلماری ویرتانن شیمیدان فنلاندی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۴۵


۱۹۷۶ - درگذشت الکساندر کالدر مجسمه‌ساز و هنرمند آمریکایی، مخترع مجسمه متحرک
۱۲۱۰ - درگذشت نات ترنر، رهبر نخستین قیام بردگان سیاهپوست آمریکا


۲۰۰۴ - درگذشت یاسر عرفات رئیس حکومت خودگردان فلسطین از هنگام تشکیل در ۱۹۹۶
۲۰۰۵ - درگذشت پیتر دراکر از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان مدیریت در جهان اهل اتریش


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون