جاباما
۱۰۷۳۶۳۵
۳۶ نظر
۵۲۱۳
۳۶ نظر
۵۲۱۳
پ

پاتوق‌های شکم‌گردی تهران در دهه هفتاد

در این مطلب، خاطراتی خواهید خواند از پاتوق‌های خوشمزه‌ی شکم‌گردی در تهران. آن زمان‌هایی که ساندویچ‌ها عطر و طعم بی‌نظیری داشتند. عطر و طعمی که هرگز فراموش نخواهد شد.

روزنامه همشهری: سال ۷۲ تهران کم‎‌‎کم در حال پوست‎‌‎انداختن بود. جنگ دیگر بر وضعیت شهر‌ها سایه نینداخته بود و ریتم زندگی در پس تحریم‎‌‎ها، کمبود‌ها و مشکلات عادی نشان می‌داد. جوانان سال ۷۲ همان دختر و پسر‌های خردسال ۵۷ بودند که انقلاب را روی شانه پدران یا از درون کالسکه‎‌‎هایی که مادران‌شان می‎‌‎راندند می‌شناختند.

جوانانی که حالا به سد سخت کنکور رسیده بودند و اگر شانس می‌آوردند و این سد را می‎‌‎شکستند فصل تازه‎‌‎ای از زندگی برایشان آغاز می‎‌‎شد، هرچند که خیلی‎‌‎هایشان هم به این حد نمی‎‌‎رسیدند و وسط راه جا می‎‌‎ماندند. هرچه بود همه آن‌ها دوست داشتند جوانی کنند، اما فضای چندانی برای تفرج نبود و غیر از پارک و سینما و کوه‌های شمال شهر، بیشترین تفریح شکم‌گردی محسوب می‌شد؛ البته آن هم برای آن‌هایی که ته‌جیب‌شان کارتنک نبسته بود.

پاتوق‌های شکم‌گردی تهران در دهه هفتاد

تهران برخلاف دهه‌های قبل و بعد، در آن دوره کافه‌های زیادی نداشت؛ مهم‎‌‎ترین‌شان کافه نادری بود که جوان‌ها کمتر آنجا می‌رفتند. سالن خانم‌ها پشت سالن اصلی بود و نمی‌شد دسته‌جمعی به این کافه رفت. کمی آن‌سوتر هم در خیابان سی تیر، رستوران گل‎‌‎رضاییه بود که فضای کمی داشت. پیتزا هنوز فراگیر نشده بود و فقط داوود در کوچه لولاگر آن را داشت؛ همان پیتزا‌های کوچولویی که با ته‌بندی یک مشت کالباس خشک وسط یک تکه فویل آلومینیومی قبل از آماده شدن غذا، عمدتا مشتریان را سیر می‌کرد و خود پیتزا را به زور می‎‌‎خوردند.

تهران، اما مثل الان ساندویچی کم نداشت؛ بی‌بروبرگرد کنار هر سینما اقلا یک ساندویچی بود. پیش از انقلاب قشر متدین جامعه زیاد با ساندویچ میانه نداشتند. از یک طرف نسبت به گوشت سوسیس و کالباس مشکوک بودند و از سوی دیگر به‌خاطر نوشیدنی‌های حرامی که معمولا در یخچال این اغذیه‌فروشی‌ها بود، در آن پانمی‌گذاشتند. البته پیش از انقلاب معدودی ساندویچ‌فروشی اسلامی هم بود؛ یکی شوخ بالای میدان منیریه که سالاداولویه‌هایش در آن مغازه کوچک هنوز هم شهرت دارد و دیگری بالای شهر، کمی پایین‌تر از خیابان فرشته، ساندویچ یکتا.

پاتوق‌های شکم‌گردی تهران در دهه هفتاد

اغذیه‌فروشی یکتا هم یکی از قدیمی‎‌‎ترین فست‎‌‎فود‌های جدید تهران بود. این رستوران در سال ۱۳۳۰ توسط مرحوم یوسفی در شمال خیابان ولیعصر بالاتر از چهارراه پارک‎‌‎وی تاسیس و در سال ۱۳۳۴ رسما افتتاح شد. این رستوران تا آذر ۹۲ که کامل خراب شود شبیه همان روزی که ساخته شد به کارش ادامه می‌داد و تغییری در ساختمان و دکورش ندادند. میز و صندلی‎‌‎هایش زرشکی‎‌‎ بود و غذا‌های معمولا باکیفیتی داشت؛ الویه، سوپ خانگی و خوراک بامیه مخصوص یکتا مشتریان بیشتری داشت.

ساندویچ‌فروشی تاپس در خیابان هدایت و نزدیک به پیچ شمیران که آقای قدرت‌الله بهرامی مدیر آن از سال ۱۳۴۸ هستند، در تهران با ۲ شعبه در خیابان آفریقا / نلسون ماندلا و خیابان برادران قایدی/هدایت که با برگر و سس مخصوص، سوپ و الویه معروف است. این ساندویچی در خیابان هدایت با همان منو همچنان دایر است. بیگ بوی در عباس‌آباد هم تا میانه دهه ۷۰ فقط همبرگر داشت و پس از آن پیتزا را هم به منوی خود افزود.
در دهه ۶۰، ساندویچی‌هایی که صاحب‌شان از اقلیت‌های مذهبی بودند تابلویی با همین عنوان پشت شیشه نصب می‌کردند، اما از دهه ۷۰ این تابلو‌ها برداشته شدند.

یکی از آن‌ها آندره بود. یکی از نخستین فست‎‌‎فودی‎‌‎های تهران که آندریاس آهارونیان در سال ۱۳۱۶ در حاشیه جاده پهلوی (خیابان، ولی عصر، پایین‌تر از تقاطع با خیابان انقلاب فعلی) آن سوتر از قنادی بامداد، نزدیک کافه شهرداری آن را راه انداخت و برای نخستین بار سوسیس و کالباس به‎‌‎دست مردم می‌داد. سال ۷۲ آندره ورشکست شد و آن مغازه بزرگ را بعد از چنددهه فعالیت بست و به بانک صادرات فروخت و تا سال‎‌‎ها در مغازه‎‌‎ای کوچک در کوچه ‎‌‎ماه، روبه‎‌‎روی قنادی بامداد، فقط سوسیس وکالباس پخش می‎‌‎کرد.

پاتوق‌های شکم‌گردی تهران در دهه هفتاد

اما در کنار ساندویچ‌فروشی‌های نسبتا باکلاس بودند ساندویچی‌هایی که غذای ارزان داشتند؛ اغلب کوکو و کتلت یا تخم‌مرغ. در دهه‌های بعد و با رونق کار فلافل‌فروشان کوچه مروی، فلافل هم به این ساندویچ‌های ارزان افزوده شد. معروف‌ترین ساندویچ‌های ارزان در چهارراه مخبرالدوله در مغازه‌ای کوچک و دیگری در خیابان بهار بود، در کوچه‌ای روبه‌روی کوچه سمنان که از همان سال‌ها با راه‌اندازی خانه سینما در آن مشهور شد.

اما شاید مهم‎‌‎ترین تحول در آن سال‎‌‎ها تغییر روش درست‌کردن ساندویچ بود. آن سال‎‌‎ها نان بولکی کم‌کم جایش را به باگت می‎‌‎داد. نان بولکی تا دهه ۷۰ تنها نان مناسب برای ساندویچی‌ها بود. می‎‌‎گویند ترپوگوسیان پدر، مهاجری ارمنی بود که پس از انقلاب بلشویکی، بار و بندیلش را جمع کرد و به همراه خانواده به تهران آمد و در سر خیابان هدایت، نانوایی باز کرد. نان‎‌‎های او شبیه نان‎‌‎های ایرانی نبود و به تکه‌های آجر بیشتر شباهت داشت. او در سال‎‌‎۱۳۱۶ نان کوچک سفیدرنگی پخت که، چون شبیه بازوی نوزاد بود به بولکا یعنی بازو معروف شد و بعدتر در محاوره شد بولکی.

خانواده ترپوگوسیان بعد از جنگ جهانی دوم، نانوایی را به قنادی و شکلات‎‌‎سازی تبدیل کردند که حالا به مینیون معروف است. طبق نقلی دیگر فن پخت نان فرنگی برای اولین‎‌‎بار توسط مهاجری از شوروی به نام حاج‌رحیم در خیابان سوم اسفند (سرگرد سخایی امروزی) به ایران وارد شد. پس از آن یکی از ارامنه به نام پتروس در سال ۱۳۱۵ در انتهای خیابان منوچهری روبه‎‌‎روی سفارت انگلستان انواع نان‎‌‎ بولکی، سیاه و سبوس‌دار را می‌پخت.

پاتوق‌های شکم‌گردی تهران در دهه هفتاد

با این‌همه مشکل نان بولکی کم حجمی‎‌‎اش بود؛ آن‌هایی که ساندویچ را نه از سر تفنن و برای سیرکردن شکم می‌خواستند و پول نداشتند دو ساندویچ بخرند، از صاحب مغازه طلب نان اضافه می‌کردند. روندی که در ساندویچ فروشی‌های شهر‌های دیگر تبدیل به رویه شد و آن‌ها همه ساندویچ‌هایشان را دونانه دست مشتری می‌دادند. همان زمان پخت نان‌های حجیم به اسم باگت و بعد فرانسوی شایع شد تا مشکل نان اضافی هم حل شود. نان بولکی در دهه‌های بعد نوستالژی ساندویچ‌های قدیمی شد.

پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • H.Yari

      یادش بخیر هر چی بود اونموقع بود

      پاسخ ها

      • بدون نام

        سس ماست

      • بدون نام

        چی بود بابا هر چی الان میکشیم از همین ساندویچ ها بود معلوم نبود چی به خوردمون میدادن

      • بدون نام

        په چی میگی

      • بدون نام

        هایدا دهه ۸۰ اومده

    • بدون نام

      دهه هفتاد اوج معروفیت ساندویچ هایدا بود . من کنار شعبه اصلی دو راهی قلهک سرباز بودم . مردم چه صفی میکشیدن جلوی مغازه ساندویچی . و الحق چقدرم خوشمزه بود

      پاسخ ها

      • بدون نام

        هایدا دهه هشتاد اومد خالی نبند

      • بدون نام

        اما ساندویچی (Bمزه) در شهر ما از دهه شصت تاالان هنوزم هسد،هنو مشتریای زیاد داره

      • بدون نام

        هایدا دهه هشتاد بود

      • امیر

        معروف ترین ژامبون فروشی ویدا بود که هنوزم هست به نظرم بهترینه زمانی که ساندویچ 90 ریال یا همون 9 تومن خودمون ائنجا 21 تومن بود ولی 3 نفرو سیر میکرد

      • امیر

        اونی که شما آدرس میدی دهه ۷۰ ساندویچ ویدا بود اول پاسداران هایدا بعدا اومد

      • بدون نام

        دوراهی شعبه دومشه اولیش کم بالاتر از یخچال در قلهک بود

      • بدون نام

        یادش بخیر از مدرسه مستقیم فلافلی عمورضا....

      • بدون نام

        آقا یعنی من نمیدونم چه سالی سرباز بودم . سال 78 من از دوراهی قلهک سر یخچال ساندویچ هایدا میگرفتم . شما دیر از خواب بیدار شدی دلیل به خالی بندی من نیست

      • بدون نام

        هایدا در اواخر دهه هفتاد توی تک شعبه ش خیابان شریعتی روبروی خیابان یخچال حسابی برای بالاشهری هام معروف بود. اما تو دهه هشتاد بود که شروع به افزایش شعبه هاش کرد.

    • علی

      سال۷۲ دانشجو بودم تو مخبرالدوله ساندویچ کوکو سبزی با نوشابه شیشه ای فقط ۲۰ تومن میخریدیم ،مشتری هاش هم بیشتر دانشجوها و کارگران بودند، تو اون سالها اینقدر کوکو سبزی خورده بودم که الانم بعد اینهمه سال از کوکو سبزی متنفرم۰یاعلی

      پاسخ ها

      • بدون نام

        من سال 83 هنرستاني بودم تو مدرسه پول نداشتيم ساندويج بخريم 100 تومن ميداديم يه نون باگت و 25 تومن يه سس قرمز يا سفيد ميخورديم حال ميكرديم

    • بدون نام

      سوس ماس قدیمی هست
      حار مانه بابا نرده‌ چار شافه

    • بدون نام

      آندره واقعا عالی بود ، حیف که تعطیل شد

      پاسخ ها

      • بدون نام

        هنوز بازی میکنه آندرانیک تیموریان

    • زامبی

      دهه ۷۰و ساندویچاش
      یادش بخیر

    • بدون نام

      بچگیهای ما همبرگر واقعا همبرگر بود بعد میگفتن از گوشت گراز درست شده میخواستن ما نخوریم. البته این مال دهه 60 هست

    • بدون نام

      ممنون از مقاله خوبتان ،ما دهه شصتی ها را به ان دوران برد.

    • پ

      خیلی مقاله خوبی بود من رو برد به خاطرات دهه 70 ساندویچ مرغ با کره آندره همراه با آب مرغ غلیظ ، گوشت برگر یکتا ، و همچنان شکلات های مینیون - ممنون از ایجاد این حس نوستالژی

    • ترنج

      من یه دهه شصتی ام.ساندویچ الویه ی یکتا عالی بود

    • بدون نام

      دهه هفتاد توی شیراز پر از ساندویچی های خفن بود پیتزا هم زیاد بود

    • احمد

      جا داره یادی هم بکنیم از ساندویچی فریدون یا همون فری کثیف که هنوز هم کارش عالیه

    • بدون نام

      ما ساندویچ نمیخوردیم با اینکه برای همون دهه هستیم...خدایا شکرت از نداری به کجا رسیدیم...شکر پروردگار مهربون عالم

    • ترکیان

      یادش بخیر...پسر عموم هر وقت ساندویچ بندری چهارراه ولیعصر میگرفت با من نصف میکرد...من پول جیبی مدرسه نداشتم... کجاست محبت کجاست اون روزا بعد میرفتیم مدرسه

    • نیلوفر

      دوستان یک ساندویچی بود تو یکی از فرعی های ولیعصر مثل اینکه اسفندیار بود. کسی اسمش یادشه؟ ساندویچ هاش ۱۰۰ تومن بودن.

    • امیر

      مشهدیا فلافل ۴نون سفارش میدن اول میاد میگه فلافل ۲نون دارین بعد میگه ۳نون چی خوب یه ۴نون بده بی زحمت

    • بدون نام

      ما می رفتیم اغذیه گلبرگ هفت حوض شبخر

    • بدون نام

      ما می رفتیم اغذیه گلبرگ هفت حوض یادش بخیر

      پاسخ ها

      • پ

        یک کوکو سیب زمینی میزد به اسم کتلت میداد ولی خوشمزه بود

    • بدون نام

      ما می رفتیم اغذیه گلبرگ هفت حوض یادش بخیر

      پاسخ ها

      • بدون نام

        بعله متوجه شدیم

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج