رکورد حراج تهران با ۱۵۸میلیارد فروش شکسته شد

ایسنا: پانزدهمین دوره حراج تهران عصر روز جمعه ـ ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ ـ آغاز به کار کرد و در مجموع به فروش ۱۵۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان دست یافت.

این مراسم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در ساعت ۱۸:۱۶ آغاز شد، با اجرای حسین پاکدل و با حضور علیرضا سمیع‌آذر (مدیر حراج تهران) و جمع محدودی از نمایندگان رسانه‌ها و فعالان حوزه‌ی هنرهای تجسمی و خریداران آثار همراه بود.

۸۰ اثر از ۶۰ هنرمند در این دوره از حراج تهران شرکت داشتند که از این تعداد ۳۵ اثر با قیمت پایه بالای یک میلیارد تومان برآورد شده‌ بودند.

عنوان گران‌ترین اثر حراج به چه کسی رسید؟

در پانزدهمین مراسم حراج تهران عنوان گران ترین اثر، به پرویز تناولی اختصاص پیدا کرد که مجسمه اش به رقم ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

پرویز تناولی اگرچه عنوان گران‌ترین اثر حراج را به خود اختصاص داد، اما به‌غیر از این هنرمند به ترتیب طراحی روی شیشه‌ی منیر فرمانفرماییان با ۱۳ میلیارد و اثری بدون عنوان از سهراب سپهری به قیمت ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ تومان و همچنین اثری از حسین زنده‌رودی به قیمت ۱۱ میلیارد پس از تناولی به عنوان گران‌ترین آثار فروخته شده‌ی این دوره از حراج شناخته می‌شوند.

این ارقام در حالی به ثبت رسیده است که در حراج سیزدهم فروش اثری از آیدین آغداشلو به قیمت ۱۲ میلیارد تومان بسیاری را شگفت زده کرده بود.

شاعر نشسته ـ گران ترین اثر حراجی پانزدهم

آثار کدام هنرمندان بالای یک میلیارد به فروش رفتند؟

در پانزدهمین دوره حراج تهران، تعداد قابل توجهی از آثار اگرچه لقب گران‌ترین اثر به آن‌ها تعلق نگرفت؛ اما بالای یک میلیارد به فروش رسیدند.

از جمله هنرمندانی که آثارشان در این دوره بالای یک میلیارد تومان به فروش رسید، می‌توان به نصرالله افجه‌ای، محمدعلی ترقی‌جاه، رضا درخشانی، عبدالرضا دریابیگی، قاسم حاجی‌زاده، ژازه تباتبایی، صادق تبریزی، محمد احصایی، سهراب سپهری، مسعود عربشاهی، محسن وزیری‌مقدم، ایرج اسکندری، سیراک ملکونیان، حسین کاظمی، کوروش شیشه‌گران، منصور قندریز، فریده لاشایی، پرویز کلانتری، جعفر روح‌بخش، توکل اسماعیلی، منوچهر یکتایی، ناصر عصار، بهمن محصص، بهمن دادخواه و ابوالقاسم سعیدی اشاره کرد.

اثر بدون عنوان سهراب سپهری / تاریخ خلق اثر دهه ۱۳۴۰

نقطه قابل ذکر این دوره از حراج چه بود؟

این دوره از حراج به دو دلیل در مقایسه با دوره‌ چهاردهم و حتی دوره های قبلی اهمیت دارد. اول به دلیل اینکه تمامی آثار ارائه شده خریداری شدند و دوم افزایش رقم کلی فروش در مقایسه با دوره قبل است.

چهاردهمین دوره حراج تهران با مجموع فروش ۴۲ میلیارد و ۷۱۸ میلیون تومان به پایان رسیده بود که رقم فروش در مقایسه با حراج سیزدهم به کمتر از نصف رسیده بود.

علیرضا سمیع‌آذر ـ مدیر حراج تهران ـ در همین راستا به خبرنگار ایسنا گفت: «این دوره حراج نشان می‌دهد که هنوز هم مجموعه‌داران آثار هنری و به‌ طور کلی مراکز هنری علاقه ویژه‌ای به اساتید مدرنیست ایران دارند و وقتی که آثار شاخص آنان در حراج ارائه شود، رقابت بالایی برای به دست آوردن آنان شکل خواهد گرفت.»

و اما حاشیه‌ها

پانزدهمین دوره حراج تهران را اولا به دلیل رکورد رقم کلی فروش و دوما به دلیل گران‌ترین اثر فروخته شده که متعلق به یک هنرمند در قید حیات است، نمی‌توان بی‌حاشیه دانست.

علاوه بر دو مورد ذکر شده یکی از مواردی که توجهات را در حین اجرای مراسم به خود جلب می‌کرد، خالی شدن سالن مملو از جمعیت پس از به فروش رسیدن اثر پرویز تناولی بود. گویی خریداران حاضر در حراج چشم انتظار داشتند که رقم گران‌ترین اثر تخمین زده شده‌ی حراج را رویت کنند.

شیراز اثر منیر (شاهرودی) فرمانفرماییان/قیمت فروش ۱۳ میلیارد ریال

آنچه در ادامه می خوانید شرحی از برخی آثار میلیاردی حراج تهران است:

در پانزدهمین مراسم حراج تهران عنوان گران ترین اثر، به پرویز تناولی اختصاص پیدا کرد که با رقم ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به فروش رسید. این اثر با عنوان «شاعر نشسته» با کمینه و بیشینه ۱۲ـ ۱۴ میلیارد تومان پیشتر هم بیشترین قیمت تخمین زده شده در این حراج را به خود اختصاص داده بود. مجسمه ساخته تناولی در سال ۱۳۸۸ به صورت تک نسخه در ابعاد ۵۸×۵۳×۱۴۲ سانتی متر با متریال برنز خلق شده است.

همچنین اثر حجمی برنز و چوب پرویز تناولی که متعلق به مجموعه دکتر ایرج اعتصام است، ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان فروخته شد.

پس از فروش ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی مجسمه تناولی، اثری از منیر (شاهرودی) فرمانفرماییان با عنوان شیراز (طراحی با شیشه) ۱۳ میلیارد تومان فروخته شد و نگاه ها را به خود جلب کرد. رقم پیش بینی شده اولیه برای شیراز ۸ تا ۹ میلیارد بود. اثر در سال ۱۳۸۸ با تکنیک آیینه‌کاری و گچ روی چوب در ابعاد ۱۵۰×۷۲ سانتیمتر خلق شده است.

از این هنرمند اثر دیگری با عنوان «تنوع شش ضلعی» هم ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان فروخته شد.

در پانزدهمین حراج تهران اثر حسین زنده رودی متعلق به سال ۱۳۵۲ از گران ترین ها بود و به قیمت ۱۱ میلیارد تومان فروخته شد. در این اثر هنرمند با تهی‌کردن کلام و نوشتار از معنا، مبانی زیبایی‌شناختی و ساختار فرهنگ تصویری ایرانی‌ ـ اسلامی را دگرگون ساخته است تا اثرش در مرز میان نقاشی و نوشتار بایستند.

در حراجی پانزدهم باز هم سهراب سپهری از گران ها بود و آثاری از او به قیمت های ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان (تابلوی نقاشی بدون عنوان از مجموعه تنه‌های درخت) و ۶ میلیارد تومان چکش خوردند.

از دیگر آثار گران حراجی پانزدهم تابلوی نقاشی رنگ روغن روی بوم اثر کوروش شیشه‌گران بود که به قیمت ۵ میلیارد تومان فروش رفت. این تابلوی بدون عنوان با تکنیک رنگ‌روغن روی بوم خلق شده است.

تابلوی رنگ روغن منصور قندریز که در سال ۴۳ روی گونی با عنوان «ترکیب بندی» خلق کرده است، در این حراجی ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فروخته شد.

تابلوی نقاشی بدون عنوان فریده لاشایی که سال ۱۳۸۶ خلق شده هم ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چکش خورد.

همچنین تابلوی نگارگری سه لته‌ای «شکار آبی آسمان» اثر رضا درخشانی که در سال ۱۳۹۳ هم در سومین حراج تهران ارایه شده بود، ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فروش رفت.

مجموعه شکار در واقع گستره جست‌وجوی عصری و محتوایی رضا درخشانی در نگارگری ایرانی است که همواره یکی از منابع الهام آثار وی بوده است.

در حراج پانزدهم تهران اثر بدون عنوان منوچهر یکتایی که با ابعداد ۱۰۰ در ۱۱۰ و تکنیک رنگ‌روغن روی بوم خلق و سال ۲۰۱۷ در حراج ساتبیز لندن و در سال ۱۳۹۷ در نهمین حراج تهران ارائه شده است، ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

همچنین تابلوی نقاشی خط «یزدان» اثر سیدمحمد احصایی که با تکنیک رنگ‌روغن و ورق طلا روی بوم در سال ۱۳۹۸ خلق شده است، ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان چکش خورد. این اثر در مارچ ۲۰۲۱ در حراج بونامز لندن (آنلاین) ارایه شده بود.

در این حراجی اثری با عنوان «باستانی» از پرویز کلانتری ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان فروخته شد. در این اثر کلانتری یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران یعنی «ارگ بم» را نقاشی کرده است. تصویری خاطره‌انگیز از بزرگترین بنای خشتی جهان که خود یادآور عظمت ارگ‌های باستانی و نمادی از استواری و هویت فرهنگی ایرانی بود.

اثر دولته ای «شب و روز» از سیراک ملکونیان که در سال ۲۰۱۴ در حراج کریستیز دوبی ارائه شده بود، در حراجی امسال تهران ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان چکش خورد.

در مراسم جمعه شب، اثر مسعود عربشاهی در ابعاد ۱۵۵×۱۵۵ سانتیمتر، ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروش رفت و اثر بدون عنوان محسن وزیری مقدم با تکنیک رنگ‌روغن و شن روی بوم، ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان چکش خورد.

امشب اثر بدون عنوان صادق تبریزی که از تکنیک اکریلیک روی بوم در خلق آن بهره گرفته شده، به قیمت ۲ میلیارد تومان به فروش رسید. همچنین اثر دیگری از این هنرمند با عنوان «سقاخانه» که در دهه ۱۳۶۰ خلق شد، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان چکش خورد.

تابلوی رنگ روغن روی بوم و بدون عنوان ابوالقاسم سعیدی هم با قیمت پایه ۲ میلیارد تومان به فروش رسید.

همچنین اثر غیرحجمی ژازه تباتبایی که در پنجمین حراج تهران نیز حضور داشت، یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان فروش رفت. از ژازه تباتبایی اثری دیگر با عنوان «درویش» (مجسمه فلزی) ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان چکش خورد. اثر حجمی فلزی این هنرمند هم ۵۵۰ میلیون تومان به فروش رسید.

اثر بدون عنوان حسین کاظمی که در اکتبر ۲۰۱۰ در حراج کریستیز دوبی و در سال ۱۳۹۷ در نهمین حراج تهران ارائه شده بود، یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان فروخته شد.

در جریان پانزدهمین حراج تهران، تابلوی «پهلوانان» اثر قاسم حاجی زاده که در حراج کریستیتز دوبی و هشتمین حراج تهران حضور داشته، یک میلیارد تومان فروش رفت.

از دیگر آثاری که بالای یک میلیارد فروش رفت، تابلوی نقاشی خط نصرالله افجه‌ای بود که یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروخته شد. در این اثر افجه‌ای کمپوزیسیون‌های نقاشیخط خود را که ترکیبی از خطوط کوفی و نوعی محقق متمایل به نسخ هستند، با الهام از زیبایی‌شناسی یک فرم مواج و رها، در سطور موازی و تکرارشونده با ظرافت و کیفیتی نظام‌یافته به تصویر کشیده است.

اثر افجه ای که به عنوان اولین اثر حراج پانزدهم چکش خورد

نقاشی رنگ روغن بدون عنوان از محمدعلی ترقی‌جاه از دیگر آثار با فروش بالای یک میلیارد بود که با قیمت یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروخته شد. هنرمند این اثر را در سال ۱۳۸۰ خلق کرده است.

تابلوی چهار لته‌ای «عقل سرخ» اثر ایرج اسکندری که در سال ۱۴۰۰ خلق شده و ترکیب موارد روی تخته است، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چکش خورد.

در این حراجی اثر عبدالرضا دریابیگی با قیمت یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

پانزدهمین دوره حراج تهران امروز ـ جمعه ـ ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد و نهایتا با مجموع به فروش ۱۵۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان به کار خود پایان داد.

فرهیختگان نیز درباره نحوه قیمت گذاری این آثار نوشت: طی ۱۴ دوره حراج تجسمی تهران، میلیاردها تومان پای معامله تابلوهایی پرداخت شده که نه با ملاک‌ها و معیارهای هنری، بلکه با شیوه معروف به «اقتصاد سفته‌ای» قیمت‌گذاری شده‌اند و قیمت این تابلوها هم نه با ارزش‌گذاری منتقدان و کارشناسان نقاشی، بلکه با کل‌کل صوری سوداگران تعیین می‌شود. کالاهایی که ارزش هنری آنها با معیارهای هنری قابل‌اثبات نیست، چطور و با چه انگیزه‌ای با این رقم‌های سرسام‌آور معامله می‌شوند؟

چرا مشتریان و فروشندگان این آثار تقریبا ثابت هستند و مرتب قیمت‌ها بالا می‌رود؟ کالاهای دست‌دوم که نه ارزش مولد دارند و نه ارزش خدماتی؛ و حتی ارزش آنها جزء GDP کشور هم محاسبه نمی‌شود، چطور در این بازار مکاره دچار تورم قیمتی می‌شوند و بی‌اینکه چیز جدیدی به همین مجموعه اضافه شود، مرتب به ارزش «هیچ» اضافه می‌شوند؟ خلق پول، پولشویی، بازی با قیمت ارز و مسائل مختلف دیگری از این دست را می‌توان منشأ اصلی و انگیزه بنیادین برای برپایی چیزی مثل حراج تهران دانست.

در این راستا برشی از سریال هیولا و آقازاده که نحوه قیمت‌گذاری‌های آثار شبه‌هنری در حراجی‌ها را به نقد می‌کشد‌ را ببینید.