تنظیم کننده‌ هایی که خواننده شدند

موسیقی ما: عادت جالبی در میان برخی مخاطبان موسیقی وجود دارد و آن هم جبهه گرفتن در برابر خواننده‌های جوان و جدید است. «از مادر و پدرش قهر کرده است!» هم اولین جمله‌ای است که پس از مطرح شدن نام یک خواننده جدید از زبان این دسته از مخاطبان شنیده می‌شود. در مواردی هم حقیقت همین است و یک دعوای خانوادگی به خواننده شدن یک جوان منجر می‌شود! اما خوانندگان زیادی هم هستند که بر اساس دانش و یا فعالیت‌های قبلی خود به این عرصه قدم می گذارند. تنظیم کننده‌ها یکی از همین اقشار هستند که با توجه به دانش و تجربیات گذشته، شانس خود را در عرصه خوانندگی امتحان می‌کنند.


این روزها تب خوانندگی در میان تنظیم کننده‌ها شیوع پیدا کرده است. شاید کمبود خواننده خوش صدا و با تکنیک یا توجه بیشتر به خواننده‌ها در موسیقی ایران از دلایل این ماجرا باشد. البته تجربه‌های موفق در این زمینه کم نبوده و بودند تنظیم‌کنندگان سرشناسی که در عرصه خوانندگی نیز موفق عمل کردند و نهایتا آثار خوبی عرضه شده است. در گزارشی که اکنون پیش روی شما قرار دارد بررسی کردیم که چه تنظیم‌کننده‌هایی این روزها درگیر خواندن هستند. اطلاعات محرمانه‌ای را هم از آلبوم‌ها و تک قطعات آنها گردآوری کرده‌ایم.

بازگشت پدرخوانده

تنظیم آثار موسیقی دهه هفتاد در چند نام محدود خلاصه می‌شود. آن زمان مثل امروز نبود که بعضی ها با یک نرم‌افزار تنظیم‌کننده شوند و فول آلبوم هم کار کنند! «بهروز صفاریان» یکی از آن نام‌های قدیمی تنظیم است که کارنامه کاری‌اش در حال نزدیک شدن به بیست سالگی است. همکاری با «شادمهر عقیلی»، «محمد اصفهانی»، «فریدون آسرایی»، «قاسم افشار»، «علی لهراسبی»، «محمد علیزاده» و «احسان خواجه‌امیری» و... باعث شده است که کار او سخت باشد. قطعا این سختی مدنظر ما در عرصه تنظیم نیست بلکه انتظارها از بهروز صفاریان خواننده بسیار زیاد است.


او قطعه «به من چیزی بگو» را در زمستان سال ۸۵ برای تیتراژ برنامه «مثل ماه» و با ترانه ای از روزبه بمانی و آهنگسازی مهدی یراحی خواند. خیلی ها اصلا باور نکردند که خواننده آن قطعه بهروز صفاریان است اما حقیقت داشت و ورود او به دنیای خوانندگی از سال ۸۵ کلید خورد. صفاریان در ادامه فعالیتی در این حوزه نداشت و باز هم به همان مقوله تنظیم مشغول شد. از ما نشنیده بگیرید اما او این روزها به شکل جدی سرگرم تولید آثاری با صدای خودش است و در تیم کاری خودش نام چند چهره مطرح پاپ هم به چشم می‌خورد. صفاریان اصولا اهل جنجال نیست و طبیعی است که همکاران او در تولید قطعات شخصی‌اش هم چنین روندی را در پیش بگیرند.

پس از سکوت

«پدرام کشتکار» از همان دهه هفتاد تا به امروز علاوه بر همکاری با بزرگان، چهره‌های جوان متعددی را به دنیای موسیقی معرفی کرده است. او هم از آن وزنه‌های تنظیم است که قطعات هیت‌ زیادی را تاکنون از خود به یادگار گذاشته است و تا همین چند سال پیش ردپایی از او در اغلب آلبوم‌های پاپ به چشم می‌خورد. در دوره‌ای فوق‌العاده کم کار بود و همین باعث شد که گمانه‌زنی‌های زیادی پیرامون آثارش شکل بگیرد.


اما این کم‌کاری به انتشار چند تک‌قطعه و حضور او در «شهر مه‌آلود» منجر شد! این نام اولین آلبوم پدرام کشتکار است که با صدای خودش روانه بازار خواهد کرد. او مدتی قبل قطعه شهر مه‌آلود را از طریق سایت «موسیقی ما» منتشر کرد و در مورد آن گفت: «آلبوم من "شهر مه آلود" نام دارد که برگرفته از همین قطعه است. این تنها قطعه آلبوم من است که روی ترانه، ملودی ساخته ایم و در هشت قطعه دیگر این مجموعه ملودی را داشتیم و بعد ترانه سروده شد. این قطعه تقریبا از سایر آثار آلبوم من عام پسندتر است و سایر قطعات جنبه مدرن تری نسبت به این اثر دارند.

در این قطعه خیلی مهندسی های هارمونیک و پیچیدگی های موسیقایی وجود ندارد. سایر قطعات این مجموعه افرادی که بیشتر موسیقی های کلاسیک و خارجی را گوش می کنند را پوشش می دهد.» بهار و تابستان ۹۳، تاریخ هایی بود که پیش از این برای انتشار آلبوم مستقل پدرام کشتکار اعلام شده بود اما به دلیل دقت نظر او مراحل تولید شهر مه آلود همچنان ادامه دارد.

تفاوت گرا

خیلی‌ها می‌گویند آن جوان لاغر‌اندام و خوش‌تیپ سال‌های نه چندان دور پاپ به دلیل همکاری با چهره‌های مطرح به شهرت کنونی رسیده است. در حالی که اگر کاری خوب نباشد قطعا اگر بزرگان هم آن را بخوانند شکست می‌خورد. طرفداران دو آتشه «محسن چاوشی» قطعا با تنظیم‌های «شهاب اکبری» در آلبوم‌های رسمی و غیررسمی آن خواننده خاطرات زیادی دارند. همان آلبوم‌ها سکوی پرشی برای این تنظیم‌کننده بود و طی همکاری با چهره‌هایی نظیر «محسن یگانه» و «علی لهراسبی» توانست بیش از پیش توانایی‌هایی خود را نشان دهد.


قطعا آغاز دهه نود را باید آغاز تجربیات متفاوت شهاب اکبری نامید. زیرا در کسوت تنظیم‌کننده با چهره‌های جدیدی چون «حمید عسکری» و «مازیار فلاحی» وارد همکاری شد و البته قطعاتی را نیز با صدای خود منتشر کرد. شهاب اکبری «اشکای من»، «پاییز تو راهه»، «فکر نکن»، «آلرژی» و «بی‌خونه» را از سال ۹۱ تا امروز خوانده است و در مقابل نظرات گوناگونی را هم شنیده است. اکبری این روزها چند تک قطعه دیگر را هم تولید کرده است و به زودی منتشر خواهد کرد اما هنوز خبری از آلبومش نیست.

ضربدر میلاد

قطعه «گریه نکن» از آلبوم «سورپرایز» محمد علیزاده را باید اولین تجربه خوانندگی «میلاد ترابی» قلمداد کرد که در آن اثر همخوانی کرده بود. خبرهای انتشار آلبوم شخصی این تنظیم‌کننده هم مورد توجه قرار گرفت اما انتشار تیزر خوش ساخت آلبومش در پاییز سال ۹۱ همه را شگفت زده کرد! این آلبوم البته مانند قطعات هیتی که ترابی قبلا برای برخی خواننده‌ها تنظیم کرده بود، خیلی موفق ظاهر نشد. افکت‌های صوتی روی صدای خواننده شاید بزرگترین نقطه ضعف آلبوم «ضربدر ۲» بود و حتی تنظیم‌های خوب آن آلبوم هم زیر سایه این مساله رفت.


تمامی ترانه‌های آن مجموعه از سروده‌های «علی بحرینی» بود. میلاد ترابی حدود هفت ماه پس از انتشار ضربدر ۲ در گفتگوی مفصلی تلویحا برخی از این انتقادات را پذیرفت و اعلام کرد: « فکر من روی آلبوم «ضربدر دو» این بود که یک سری از مخاطبان زیر پانزده سال را جذب خودم کنم چون خواننده‌ای در موسیقی پاپ ما نیست که آن سنین را هدف قرار بدهد. تنها آلبومی که توانست تا حدودی نظر این رنج سنی را جلب کند آلبوم «بنیامین ۸۵» بود.

من یک طرفه به این موضوع فکر کردم ولی خب تا الان چیزی که می‌خواستم برای من اتفاق نیفتاده است. تلاش کردم و حالا که به تمامی هدف‌ها نرسیده ام ناچارم تغییر استراتژی بدهم و این بار با صدای خودم و در سبک کارهای شنیده شده تری که داشتم کار بسازم .» از اسفند سال ۹۱ تا امروز هم هنوز تک‌قطعه ای با صدای ترابی شنیده نشده است و خبری از تولید یا انتشار آلبوم دوم او نیست.

شروع پاییزی

با اینکه در آلبوم‌های زیادی حضور نداشته است اما تنظیم او در هر آلبوم نقش کلیدی داشته است. به عنوان مثال می‌توان به قطعه «الکتروکوب» آلبوم «لیوا» یا قطعه «برگرد» از آلبوم «دلت با منه» اشاره کرد که طی یک سال و نیم اخیر با تنظیم‌های «فرشاد حسامی» هیت شدند اشاره کرد. این موزیسین بی‌حاشیه با یک آلبوم پرحاشیه به دایره گسترده خوانندگان پاپ پیوست. آلبوم گروه «ترافیک» که در سال ۹۲ به بازار عرضه شد برگ جدیدی در دفتر فعالیت‌های حسامی بود. همخوانی او با «اشکان خطیبی» در آن مجموعه با استقبال خوبی رو به رو شد و تیتراژ برنامه «سین مثل سریال» هم تجربه دیگری از این زوج هنری بود.


فرشاد حسامی چندی پیش در گفتگویی برای اولین بار در مورد انتشار مستقل قطعاتی با صدای خودش خبر داد. او به وعده خود وفا کرد و قطعه «پاییز بدون تو» را در فضای مجازی منتشر کرد. با توجه به وضعیت مبهم گروه ترافیک باید توقع داشته باشیم که حسامی طی ماه های آینده بیشتر روی انتشار آثار خودش تمرکز کند. یکی از نکات کلیدی در مورد آثار او این است که از همفکری محسن چاوشی و بهروز صفاریان سود می‌برد. شاید جالب باشد بدانید که این تنظیم‌کننده برای یک تنظیم‌کننده سرشناس دیگر هم قطعاتی را تنظیم کرده است. پیچیدگی این همکاری جدید فرشاد حسامی دقیقا به اندازه پیچیدگی جمله‌ای بود که خواندید!

بی سر و صدا

«انوشیروان تقوی» یکی از تنظیم‌کننده‌ها و نوازنده‌های با سابقه پاپ است که تاکنون برای چهره‌هایی نظیر «فرزاد فرزین»، «رضا صادقی»، «بابک جهانبخش»، «علی اصحابی»، «مهدی مدرس» و «سامان جلیلی» و... آثاری را تنظیم کرده است. در این بین تک قطعات متعددی را هم با صدای «انوشیروان تقوی» شنیده‌یم. قطعاتی همچون «نیاز»، «هفت سین بی تو»، «خدا رحم کند» و «جدایی» و... که البته به تولید آلبوم او منجر نشد. به عبارت دیگر ظاهرا او کماکان قصد ورود جدی به بازار در مقام خواننده را ندارد.


از امیروکس تا جمالفرد

با نام هنری «amirox» به مخاطبان معرفی شد و با آثار محسن چاوشی و نام واقعی‌اش یعنی «امیر جمالفرد» توانست طرفداران زیادی را به سمت خود جذب کند. آخرین حضور او در بازار پاپ هم به تنظیم قطعات «دزیره» و «خواب» از آلبوم «پاروی بی قایق» چاوشی باز می‌گردد. تاکنون یک تک قطعه با صدای جمالفرد منتشر شده است و او پیرامون آلبوم خود به سایت «موسیقی ما» گفت: «به لطف خدا مشغولم و ابتدا شاید قبل از انتشار آلبوم چند تک تراک را در فضای مجازی منتشر کردم.


چند سال پیش تنها یک قطعه را به صورت رسمی منتشر کرده‌ام و در مورد آن یک قطعه هم باید بگویم که نگاه امروزم نسبت به سالهای گذشته خیلی جدی تراست و کارهای جدیدم را با همان ایدئولوژی پرانرژی بودن و با طعم امروزی آماده می‌کنم. تنظیم آهنگ‌ها در آثاری که برای خودم می‌سازم در اولویت هستند از این رو در این آلبوم برای چند قطعه با دو تنظیم کننده غیر ایرانی و خوشنام دنیای موزیک هم همکاری دارم . کارها تنظیم محور‌اند و سعی‌ام این است که در هر قطعه رنگی جدید از موسیقی را به مخاطب ارائه کنم.»

مستقل و متمرکز

خیلی‌ها «گرشا رضایی» را با نوازندگی و رهبری ارکستر «شهرام شکوهی» می‌شناسند و حضور خیلی زیادی در بحث تنظیم نداشته است. اما متفاوت‌ترین تنظیم آلبوم «کولی عشق» شکوهی توسط گرشا رضایی و با همکاری «امیرحسین کاشانیان» انجام شد. تنظیمی که ارکستراسیون زهی داشت و به جمع نامزدهای دومین جشن سالانه «موسیقی ما» هم راه پیدا کرد.


چندی پیش همکاری او با شهرام شکوهی به پایان رسید و گرشا روی آثار شخصی‌اش متمرکز شد. تیتراژ سریال «دولت مخفی» که هر شب از شبکه دوم سیما در حال پخش است اولین تجربه رسمی خوانندگی گرشا رضایی است. آلبوم او هم این روزها مراحل تولید را پشت سر می گذارد و در سال آینده روانه بازار خواهد شد. هیچ جزئیاتی از عوامل تولید این مجموعه منتشر نشده است اما مزه‌ها و رگه‌هایی از موسیقی راک هم در آن وجود دارد.

یک سال پس از عصر پاییزی

«معین راهبر» از آن دسته تنظیم کننده‌هایی است که با وجود جوانی، خالق چندین اثر هیت موسیقی پاپ است. «عصر پاییزی» و «نگران منی» دو قطعه زنده یاد «مرتضی پاشایی» هستند که طی این چند هفته پس از مرگ او بارها شنیده شده است و معین وظیفه تنظیم آنها را بر عهده داشت. او هم از کورس رقابت خوانندگی عقب نمانده است و آخرین قطعه‌ای که با صدای خود منتشر کرد تیتراژ برنامه «بعضیا» بود.


برخی از مخاطبان تصور می‌کردند که قطعه «باور نکن» اولین محک معین راهبر در بحث خوانندگی باشد در حالی که اینطور نیست. «کنار اومدم» و «شک ندارم» هم دو قطعه ای است که پیش از این با صدای او منتشر شد. اگر در مورد آلبوم شخصی معین راهبر هم بپرسید که باید بگوییم او این روزها به شدت مشغول همکاری با خواننده‌های دیگر است و عملی کردن چنین پروژه ای فعلا بعید به نظر می رسد.

طی روزهای آینده گفتگوهای اختصاصی سایت «موسیقی ما» با تنظیم‌کننده‌هایی که فعالیت خواننده را نیز آغاز کرده‌اند، منتشر خواهد شد و می‌توانید در جریان جزئیات دقیق‌تر آلبوم‌های آنها از زبان خودشان قرار بگیرید.