آشنایی با صنعت سینمای جهان (۱)

خبرگزاری مهر: کمپانی پخش و تولید محصولات تلویزیونی و سینمایی توسط جرج لوکاس «Geroge Lucas» خالق آثار ماندگار تاریخ سینما همچون سری فیلم های محبوب جنگ ستارگان و سه گانه ایندیانا جونز بنا نهاده شد.


هم اکنون «لوکاس فیلم» به غیر از شاخه اصلی خود یعنی فیلمسازی، دارای چهار زیر مجموعه اصلی است؛ «Industrial Light & Magic» یا به اختصار ILM که یکی از پیشروترین کمپانی های جهان در زمینه گرافیک کامپیوتری و جلوه های ویژه است، «Skywalker Sound» از پیشگامان عرصه مهندسی صدا در تمامی بخش های صدابرداری، صداگذاری، میکس و تدوین و ضبط موسیقی، «Lucas Arts» که در زمینه پخش محصولات چندرسانه ای و بازی های کامپیوتری و نرم افزار فعالیت دارد و در نهایت «Lucasfilm Animation» که بخش انیمیشن سازی لوکاس فیلم به حساب می آید.

سال ۲۰۰۴ و پس از ده ها سال تاریخ پر فراز و نشیب کمپانی والت دیزنی با پرداخت ۴ میلیارد دلار، مالکیت لوکاس فیلم ۴۴ ساله را در اختیار گرفت اما این استودیوی خلاق برای رسیدن به این نقطه مسیری طولانی و پر افتخار پیمود که در این گزارش با بخشی از آن آشنا می‌شویم.

جرج لوکاس پدر خوانده فضایی ها

جرج لوکاس متولد ۱۹۴۵ در مودستوی «Modesto» کالیفرنیا است. او تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای سینمایی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی «USC» به اتمام رساند. در همین دوران لوکاس برنده بورس کارآموزی کمپانی برادران وارنر شد که طی آن می توانست شاهد و شاغل در یکی از پروژه های این کمپانی باشد. او فیلم رنگین کمان فینیان (۱۹۶۸) به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا را برگزید. در آن زمان کاپولا به عنوان یک تحصیل کرده سینما که در هالیوود به موفقیت دست یافته بود بسیار مورد احترام دانشجویان بود. بعدها لوکاس در مصاحبه با نیویورک تایمز گفت: «فرانسیس من را مجبور به نوشتن و فکر کردن به چیزهایی بیشتر از فیلم های مستند یا طرح های آبستره کرد.»

در ۱۹۷۱ لوکاس اولین فیلم بلند خود را ساخت. THX۱۱۳۸ فیلمی داستانی-تخیلی به تهیه کنندگی فرانسیس فورد کاپولا که بر اساس فیلمی کوتاه از خودش در دوران دانشجویی بود. فیلم روایتگر آینده و زندگی انسان ها در شهرهایی زیرزمینی است که توسط کامپیوترها اداره می شوند.

فیلم چندان توجه منتقدان را جلب نکرد و در گیشه تنها ۲.۵ میلیون دلار فروخت اما به مرور زمان و به خصوص بعد از موفقیت اولین «جنگ ستارگان» در ۱۹۷۷ نظرها به سوی این فیلم نیز جلب شد و مریدان خود را پیدا کرد.

جرج لوکاس در ادامه همان سال یعنی در ۱۹۷۱ کمپانی خود با نام لوکاس فیلم را در هالیوود و درست مقابل استودیوهای یونیورسال بنا نهاد.

چندان نگذشت که لوکاس فیلم اولین موفقیت تجاری خود را چشید. کمدی-درام «دیوارنویسی آمریکایی» (۱۹۷۳) با بازی ران هاوارد «Ron Howard» - بازیگری که خود بعدها کارگردان آثار برجسته ای چون آپولو ۱۳ و ذهن زیبا شد - و هریسون فورد.


فیلم برشی از زندگی گروهی از نوجوانان دبیرستانی آمریکایی در طول یک شب و حواشی آن و نشان دهنده خرده فرهنگ «راک اند رول» و تاثیر آن بر نسل بعد از جنگ جهانی دوم در دهه ۱۹۶۰ آمریکا است.

«لوکاس فیلم» در جلب توجه استودیوها و سرمایه گذاران بزرگ هالیوود ناتوان بود و کمپانی های یونایتد آرتیستز، فاکس قرن بیستم، برادران وارنر، پارامونت و مترو گلدن مایر طرح حمایت از ساخت این فیلم را رد کردند و در نهایت این مدیران یونیورسال بودند که حاضر به انجام این ریسک شدند؛ خطری که به بهترین وجه ممکن به طعم شیرین موفقیت تبدیل شد.

«دیوار نویسی آمریکایی» در ۱۹۷۳ اکران شد و همچون یک ستاره درخشید و تنها با ۷۷۰ هزار دلار هزینه ساخت، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار در گیشه و شبکه نمایش خانگی فروش کرد و جوایز گلدن گلوب، انجمن منتقدان فیلم نیویورک و جامعه ملی منتقدان آمریکا و البته ۵ نامزدی در اسکار را به خود اختصاص داد و در سال ۱۹۹۵ به عنوان «اثری تاریخی، فرهنگی و زیبایی شناسانه فاخر» در فهرست آثار تحت محافظت کتابخانه کنگره ملی آمریکا قرار گرفت.

حتی سال ها بعد دیوید فینچر اعلام کرد در ساخت باشگاه مشت زنی (۱۹۹۹) از این فیلم الهام تصویری گرفته است.

این موفقیت بزرگ باعث شناخته شدن نام «لوکاس فیلم» در فضای هالیوود و تثبیت مالی این کمپانی شد و به جرج لوکاس امکان داد تا کمپانی های «Skywalker Sound» - تاسیسات بزرگ مهندسی صدا - و «Industrial Light & Magic» که روی جلوه های ویژه تمرکز داشت و بعدها نقشی اساسی در سری فیلم های «جنگ ستارگان» ایفا کرد به زیر مجموعه «لوکاس فیلم» اضافه کند.

تولد ستاره پرفروغ «جنگ ستارگان»

اما ستاره پر فروغ تری در حال تولد بود. جنگ ستارگان (۱۹۷۷) فیلمی حماسی-ماجراجویانه و فضایی که بعدها «جنگ ستارگان: امیدی تازه» نامگذاری شد. اولین قسمت از مجموعه سه‌گانه جنگ‌های ستاره‌ای جرج لوکاس و از نظر زمانی چهارمین قسمت از این سری شش گانه است. جرج لوکاس خود نویسنده و کارگردان این اپیزود بود. فیلم داستان اتحاد گروهی شورشی است که سعی در نجات رهبر خود شاهزاده لیا «Princess Leia» از دست امپراطوری را دارند و برای این کار به خطرناک ترین و قوی ترین اسلحه امپراطوری یعنی «Death Star» حمله می کنند.

لوکاس نگارش فیلمنامه «جنگ ستارگان» را بعد از اکران دیوارنویسی آمریکایی در سال ۱۹۷۳ و با تاثیر از سریال «فلش گوردون» و فیلم دژ مخفی (۱۹۵۸) آکیرا کوروساوا آغاز کرد.

البته ساخت جنگ ستارگان بدون مشکل هم نبود. جنگ ستارگان جان مایه ای بسیار متفاوت از فیلم های متداول هالیوودی داشت و ساخت آن نیز آسان به نظر نمی آمد. این بار نوبت یوتایتد آرتیستز و یونیورسال بود که طرح سرمایه گذاری و پخش این فیلم را رد کنند؛ اشتباه استراتژیکی که حتما در مرور کارنامه خود از آن به تلخی یاد می کنند. اما بخش فیلمسازی کمپانی فاکس قرن بیستم که در آن زمان زیر نظر مرد زیرکی به نام «Alan Ladd Jr» اداره می شد آینده این فیلم را حدس زد و حاضر به مشارکت در ساخت این پروژه عظیم شد.

فیلمبرداری «جنگ ستارگان» در سه کشور تونس، انگلستان و گواتمالا انجام شد. پروژه ای مشکل که با سختی هایی زیادی از جمله شرایط بد آب و هوا، خرابی تجهیزات و بازنویسی های فراوان فیلمنامه مواجه شد. جرج لوکاس مشخصا کمپانی « Industrial Light & Magic» را تاسیس کرد تا به طور خاص روی جلوه های ویژه و مراحل پس تولید این فیلم کار کند. «جنگ ستارگان» بالاخره بعد از صرف زمان بسیار و هزینه ای در حدود ۱۱ میلیون دلار در نیمه سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمد. فیلم به سرعت تمام رکوردها را شکست و با فروش جهانی ۷۷۵ میلیون دلار، آرواره ها (۱۹۷۵) اسپیلبرگ را پشت سر گذاشت و پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما تا آن زمان شد. عنوانی که تا ۱۹۸۳ و اکران «E.T» در اختیار داشت.

«جنگ ستارگان» هم اکنون و با احتساب تورم تا سال ۲۰۱۵ با ارزش فروش ۲ میلیارد و ۸۲۵ میلیون دلار بعد از بر باد رفته (۱۹۳۹) و آواتار (۲۰۰۹) سومین فیلم پرفروش همه دوران هاست. جنگ ستارگان در ۱۰ بخش نامزد و در ۷ رشته برنده جایزه اسکار شد و در لیست آثار حفاظت شده کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا نیز قرار گرفته است.


لوکاس فیلم که بعد از موفقیت «دیوارنویسی آمریکایی» با اعتماد به نفس بیشتری قرارداد ساخت جنگ ستارگان با فاکس را تنظیم کرده بود، حق استفاده تجاری از نام و شخصیت های فیلم در محصولات بازرگانی، اسباب بازی و صنعت نشر و سرگرمی را به خود اختصاص داده بود. همین بند قرارداد و هوشمندی آنان در استفاده از آن باعث افزوده شدن صدها میلیون دلار سود دیگر به ذخیره کمپانی شد چرا که بعد از اکران فیلم، تولید اسباب بازی شخصیت های فیلم به حداکثر ظرفیت خود رسید و بازی های ویدیویی آن نیز با استقبال کم نظیری مواجه شد.

اما فارغ از همه موفقیت های تجاری، «لوکاس فیلم» از جنبه ای دیگر نیز می تواند به خود ببالد چراکه جنگ ستارگان با دنباله هایی که بعد از آن تولید شد به بخشی از فرهنگ جامعه آمریکا تبدیل شد و در بسیاری از تولیدات فرهنگی، هنری و اقتصادی آمریکا اثرات شگفت انگیزی به جا نهاد. این تاثیر تا بدان جا نفوذ کرد که رسانه های بزرگ سیاسی جهان، طرح جاه‌طلبانه نظامی- فضائی رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا-رونالد ریگان - برای مقابله با موشک های دوربرد شوروی، موسوم به «ابتکار دفاع استراتژیک» را پروژه جنگ ستارگان نامیدند. سال ۲۰۰۷ و در سی سالگی اکران اولیه، سازمان خدمات پستی ایالات متحده از سری ۱۵ تایی تمبرهایی با طرح شخصیت های این فیلم رونمایی کرد.

بعد از موفقیت خیره کننده «جنگ ستارگان» در کمتر از ۶ سال دو دنباله دیگر بر آن ساخته شد. امپراتوری ضربه می‌زند (۱۹۸۰) و بازگشت جدای (۱۹۸۳) که هر کدام حدود ۵۵۰ میلیون دلار فروش کردند و موفقیت نسخه اولیه را ادامه دادند و نه تنها جایگاه لوکاس فیلم را بیش از پیش تثبیت کردند بلکه حتی باعث سر و سامان دادن به وضعیت کمپانی فاکس قرن بیستم - به عنوان کمپانی پخش کننده - و افزایش ۴ برابری قیمت سهام آن شدند.

از این سه گانه به عنوان یکی از بهترین «تریولوژی» یا سه گانه تاریخ سینما یاد می شود و توجه هالیوود را از فیلم های درام به ساخت فیلم های پرفروش علمی-تخیلی و فضایی جلب کرد. جرج لوکاس بعدها اعلام کرد که او قصه فیلم را تنها برای یک فیلم نوشت اما مایه داستان به قدری زیاد و پیچیده شد که نمی شد همه آن را در یک نسخه سینمایی جا داد. ده ها سال بعد- از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ - سه گانه دیگری نیز از جنگ ستارگان به نمایش در آمد که از لحاظ زمانی مقدم بر فیلم های اولیه بودند و در فرصتی دیگر به آن می پردازیم.