تاریخ سازی به سبک واشنگتن

روزنامه شرق: در یک سال گذشته طیف گسترده‌ای از سیاست‌مداران و رسانه‌های آمریکایی، مداخله روسیه در آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات ‌متحده را تهدید مستقیم علیه دموکراسی آمریکا و امنیت ملی این کشور توصیف کرده‌اند.

نکته عجیب و طنزآمیز این نگرانی‌ها درباره دخالت روسیه در امور سیاسی داخلی ایالات‌ متحده، اینجاست که آمریکا خود در طول تاریخ بارها در انتخابات کشورهای دیگر مداخله کرده است؛ مداخله‌ای با روش‌ها و ترفند‌هایی مختلف؛ از حمایت مالی از احزابی که به آنها علاقه داشته و تبلیغات رسانه‌ای برای کاندیدای خاص گرفته تا ترور و حتی سرنگونی دولت‌هایی منتخب. ایالات ‌متحده ید طولایی در این مداخله‌ها دارد و تاریخ این دخالت‌ها دست‌کم به قرن پیش برمی‌گردد و از زمان پایان جنگ جهانی دوم به همه مناطق جهان، ازجمله سیاست‌های پارلمانی غرب کشیده شده است.

درباره این دخالت‌ها بسیار نوشته شده؛ اما پرسروصدا‌شدن مسئله دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٢٠١٦ آمریکا که به روی‌کارآمدن دونالد ترامپ منجر شد، یک بار دیگر مسئله دخالت آمریکا در انتخابات دیگر کشورها را برجسته کرده است. نیویورک‌تایمز روز گذشته در گزارش مفصلی به نقش آمریکا در انتخابات دیگر کشورها پرداخت. این روزنامه آمریکایی گزارش خود را این‌چنین آغاز کرده است: «کیف‌های پر از پول نقد به نفع نامزدهای انتخابات ایتالیا به هتلی در رم فرستاده شد. مطالب رسواکننده‌ای درباره تعیین سرنوشت انتخابات نیکاراگوئه به روزنامه‌های خارجی درز پیدا کرد. میلیون‌ها اطلاعیه، پوستر و برچسب برای شکست رهبر وقت در صربستان به چاپ رسید. اینها حاصل اقتدار ولادیمیر پوتین است؟ خیر، اینها تنها نمونه کوچکی از تاریخ مداخلات ایالات ‌متحده در انتخابات‌ کشورهای خارجی است».

نیویورک‌تایمز در ادامه این گزارش به تحولات جدید پرونده دخالت احتمالی روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری ٢٠١٦ آمریکا پرداخت. روز سه‌شنبه مقامات آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا به کمیته اطلاعات سنا هشدار دادند ظاهرا روسیه ‌دنبال این است که همان برنامه‌های حیله‌گرانه‌اش در انتخابات سال ٢٠١٦ را در انتخابات میان‌دوره‌ای ٢٠١٨ تکرار کند؛ یعنی همان هک‌کردن، افشاگری‌، دستکاری شبکه‌های اجتماعی و بیشتر از اینها. سپس در روز جمعه، رابرت مولر، رئیس کمیته ویژه پرونده روسیه، کیفرخواستی علیه ۱۳ روس و سه شرکت صادر کرد که تحت مدیریت تاجری نزدیک به کرملین فعالیت می‌کنند و جزئیات شگفت‌آوری از یک طرح سه‌ساله استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای حمله به هیلاری کلینتون، تقویت دونالد ترامپ و پاشیدن بذر اختلاف، فاش کرد. بسیاری از آمریکایی‌ها از آنچه به نظرشان حمله‌ای بی‌سابقه علیه سیستم سیاسی کشورشان بود، حیرت کردند؛ اما اطلاعاتی‌های کهنه‌کار و کارشناسانی که عملیات‌های مخفی را مطالعه کرده‌اند، دیدگاهی متفاوت و کاملا افشاگرانه دارند.

یکی از این اطلاعاتی‌های کهنه‌کار، استیون ال هال است که سال ٢٠١٥ بعد از ٣٠ سال فعالیت در سازمان سیا به‌عنوان رئیس بخش عملیات‌های روسیه، بازنشسته شد. هال در گفت‌و‌گو با نیویورک‌تایمز می‌گوید: «اگر از یک افسر اطلاعاتی بپرسید آیا روس‌ها قوانین را زیرپا گذاشته‌اند یا کاری عجیب‌و‌غریب کرده‌اند، پاسخ آنها این است: خیر، اصلا». به گفته این افسر اطلاعاتی: «ایالات ‌متحده در طول تاریخ قطعا از این دست عملیات‌های نفوذ در انتخابات داشته و امیدوارم این کار را ادامه دهیم».

لاک ک. جانسون،‌ از کارشناسان حوزه اطلاعات آمریکا که در دهه ۷۰ کارش را با تحقیقات از سیا به‌عنوان عضو کمیسیون تحقیق سنا آغاز کرد، می‌گوید: عملیات ۲۰۱۶ روسیه صرفا نسخه سایبری عملیات‌های استاندارد ایالات متحده آمریکا در چندین دهه بوده است و زمانی به اجرا درمی‌آمد که مقام‌های آمریکایی خیلی نگران نتایج یک انتخابات خارجی می‌شدند. جانسون که حالا استاد دانشگاه جورجیا است، می‌گوید: «ما این دست اقدامات را از زمان تأسیس سازمان سیا در سال ١٩٤٧ آغاز کرده‌ایم. ما از پوسترها، اطلاعیه‌ها، نامه‌رسان‌ها، بنرها و این‌جور چیزها استفاده کرده‌ایم. ما اطلاعات غلط به رسانه‌های خارجی می‌دادیم. به قول انگلیسی‌ها از «سواره‌نظام کینگ‌جورج» استفاده کرده‌ایم؛ همان چمدان‌های پر از پول».

خروج ایالات ‌متحده از ایده‌آل‌های دموکراتیک گاهی از این هم فراتر می‌رفت. در دهه ٥٠ سازمان سیا به سرنگونی رهبران منتخب مردم در ایران و گواتمالا کمک کرد و کودتاهای خشونت‌آمیز چندین کشور در دهه ٦٠ میلادی نیز با حمایت این سازمان بود. این سازمان توطئه ترور می‌چید و از دولت‌های ظالمانه ضدکمونیست آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا حمایت می‌کرد.

با این همه، جانسون و هال می‌گویند در دهه‌های اخیر مداخله‌های روسیه و آمریکا در انتخابات از نظر اخلاقی برابر نبوده است. آن‌طور که این دو کارشناس آمریکایی حوزه اطلاعات می‌گویند، مداخله‌های آمریکا عموما با هدف کمک به نامزدهای غیرمقتدر برای به‌چالش‌کشیدن دیکتاتورها و تقویت دموکراسی بوده است. به ‌گفته این کارشناسان، روسیه اما اغلب برای ایجاد اختلال در دموکراسی‌ها و تقویت حکومت‌های خودکامه در انتخابات دخالت کرده است. با‌این‌حال، استیون هال با یکسان‌دانستن اقدامات روسیه و آمریکا، معتقد است: مثل این است که بگوییم چون پلیس‌ها و آدم‌های خلاف‌کار هر دو سلاح دارند، یکسان هستند؛ در این میان انگیزه‌ها مهم‌اند.

این تاریخ گسترده‌‌تر دخالت در انتخابات عمدتا زیر سیل گزارش‌های مربوط به مداخله روسیه و تحقیق در مورد اینکه آیا کمپین ترامپ درگیر آن بوده یا نه، فراموش شده است. خوب است یادآوری کنیم که کمپین روسیه در سال ۲۰۱۶ اساسا جاسوسی منسوخی بود، حتی اگر از فناوری‌های جدید بهره‌برداری کرده باشد و این جریانات بزرگ‌تری از تاریخ را نشان می‌دهد که از مداخلات انتخاباتی آمریکا در طول جنگ سرد سرچشمه گرفته و اقدامات کنونی روسیه را تقویت می‌کند.

داو اچ. لون، از محققان مؤسسه کارنگی ملون، به سوابق تاریخی عملیات‌های نفوذ پنهان و آشکار در انتخابات‌ها پرداخته است. او ۸۱ مورد دخالت ایالات متحده آمریکا و ۳۶ مورد دخالت اتحاد جماهیر شوروی یا روسیه را بین سال‌های ۱۹۴۶ و ۲۰۰۰ یافته است. لوین می‌گوید: من نمی‌خواهم آنچه را روس‌ها در ۲۰۱۶ انجام دادند، توجیه کنم. قطعا این شکل مداخله از سوی ولادیمیر پوتین اشتباه بود. روش‌هایی که آنها در این انتخابات استفاده کردند، همان نسخه دیجیتال روش‌های مورد استفاده ایالات متحده آمریکا و روسیه در طول چندین دهه بود: نفوذ به مقرهای حزبی، جذب نیرو، جاسوس‌گذاشتن در یک حزب، ارائه اطلاعات محرمانه یا اطلاعات غلط به روزنامه‌ها. یافته‌های او تأکیدی بر چگونگی مداخلات انتخاباتی متداول ایالات متحده آمریکاست که گاهی پنهان و گاهی بسیار آشکار بوده است. این رویه در ایتالیا با کمک به نامزدهای غیرکمونیست از اواخر دهه ۴۰ تا دهه ۶۰ میلادی پایه‌گذاری شد. ف. مارک وایت، افسر سابق سیا، در سال ۱۹۹۶ در مصاحبه‌ای گفت: ما کیف‌های پر از پول به سیاست‌مداران منتخب منتقل می‌کردیم تا از آن برای تأمین هزینه‌های خود استفاده کنند.

این روش‌ها این روزها اندکی به‌روز شده است. دخالت‌های احتمالی سال‌های اخیر سازمان سیا در انتخابات‌ها همچنان مخفی مانده و ممکن‌ است تا دهه‌ها مخفی بماند، اما شکی نیست که این دخالت‌ها در گذشته و حال و احتمالا آینده تاریخی باب میل آمریکا را رقم زده‌اند.