ستاره های ایرانیِ محروم از جام‌های جهانی

مجله تماشاگر: تجربه کردن جام جهانی فوتبال و پا به توپ شدن در فضای این رقابت ها آرزوی مشترک فوتبالیست های حرفه ای سراسر دنیا است. آرزویی که البته حسرت برآورده شدنش به دلیل دشواری های صعود به این رقابت ها به دل بسیاری از ستاره های فوتبال در کشورهای مختلف ماند و آنها در نهایت بدون نفس کشیدن در فضای جام جهانی کفش ها را آویختند. فوتبال ایرلان هم به واسطه حضور انگشت شمار در جام های جهانی از این قاعده مستثنی نبودهو دست بسیاری از ستاره های دوران خود را از رقابت با بهترین های دنیای فوتبال در معتبرترین تورنمنت بین المللی این رشته ورزشی کوتاه دیده است.

تیم ملی ایران پس از راهیابی به جام جهانی 1978 آرژانتین 20 سال صبر کرد تا دوباره به جام جهانی راه پیدا کند. در آن دوران به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و بروز مشکلات عدیده دیگر در کشور، ایران در بازی های مقدماتی جام های 82 و 86 شرکت نکرد. در مقدماتی جام جهانی 1990 هم تیم ایران که می توانست به راحتی به جام جهانی راه پیدا کند، به دلیل پذیرفتن 2 گل در دقایق پایانی از چین و تفاضل کمتر نسبت به این تیم از راهیابی به جام جهانی بازماند. در مقدماتی 1994 همه چیز خوب پیش می رفت تا این که عابدزاده آسیب دید و جای خود را در درون دروازه به غلامپور داد. غلامپور با عملکردی بسیار ضعیف بدترین حضور ایران در مقدماتی های جام جهانی را تنها با 2 پیروزی و متحمل شدن 3 شکست رقم زد. حضور در جام جهانی 2002 هم با همکاری عربستان و بحرین علیه ایران و کم آوردن تیم میروسلاو بلاتژویچ در گام های پایانی از دست رفت و بازی خوب ایران در پلی آف مقابل ایرلند هم نتوانست آب رفته را به جوی برگرداند. تیم ملی ایران در مقدماتی جام جهانی 2010 به دلیل شکست خانگی مقابل عربستان و گلی که در دقایق پایانی آخرین بازی مرحله گروهی در سئول دریافت کرد شانس حضور در آفریقای جنوبی را از دست داد. به این ترتیب راهیابی به جام جهانی 2014 برزیل چهارمین حضور فوتبال ایران در جام های جهانی محسوب می شود و بسیاری از ستاره های فوتبال ایران در حیالی دوران درخشش خود را سپری کردند که فوتبال ملی ایران پشت در بسته جام های جهانی روزگار می گذراند.

1- غلامحسین مظلومی مهاجمی که به قول مربیانش همیشه بوی گل می داد با 37 گل در 48 بازی ملی سال ها رکورد بیشترین گل زده در تیم ملی ایران را در اختیار داشت. او دو دوره پیاپی در بازی های جوانان آسیا عنوان آقای گلی را کسب کرد و در سال 1974 به دلیل بازی های درخشانش در بازی های آسیایی تهران به عنوان بهترین مهاجم آسیا انتخاب شد. مظلومی در مسابقات مقدماتی جام های 74 و 78 حضور داشت اما به علت مصدومیت از ناحیه مینیسک جام جهانی 78 را از دست داد.


۲- حسین کلانی که یکی از مهاجمان بیاد ماندنی تاریخ تیم ملی ایران به شمار می رود سابقه حضور در تیم های شاهین پرسپولیس و شهباز را دارد. در کارنامه بازی های ملی او ۲۴ بازی و ۱۱ گل زده به ثبت رسیده است. کلانی درست یک سال پس از بازی های آسیایی ۱۹۷۲ که آقای گلی را برای او به ارمغان آورد از فوتبال ملی خداحافظی کرد.


۳- همایون بهزادی معروف به «سر طلایی» از فوتبالیست های باسواد دهه چهل با مدرک کارشناسی ادبیات فارسی بود. او که طی سال های ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۱ عضو تیم ملی بود در کارنامه اش ۱۳ گل ملی در ۳۵ بازی ملی دارد. بهزادی به دلیل هت تریک در دربی معروف ۱۶ شهریور ۱۳۵۲ به اوج شهرت رسید اما در دوران او تیم ملی ایران رنگ جام جهانی را ندید.


۴- شاهرخ بیانی از جمله بازیکنانی است که در هر دو تیم پایتخت سابقه بازی دارد. او بین سال های ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۰ عضو تیم ملی بود و به عنوان یک هافبک توانست در ۳۱ بازی ۸ گل برای تیم ملی به ثمر برساند. شاهین بیانی برادر کوچکتر شاهرخ هم که مدافع راست تیم ملی ایران بود تمام عمر فوتبالی اش را به استثناء سه سال حضور در الاهلی امارات در استقلال گذراند. او فقط ۱۳ بازی ملی انجام داد و مثل برادرش در حسرت جام جهانی ماند.


۵- حمید درخشان از دیگر هافبک های سرشناس تاریخ فوتبال ایران به حساب می آید که با سابقه ای ۱۳ ساله در تیم ملی ۴۱ بازی و ۹ گل ملی در کارنامه دارد. درخشان یکی از ارکان خط میانی ایران در مرحله مقدماتی جام جهانی ۹۴ بود اما درخشش گاه و بی گاه او برای حضور ایران در جام جهانی آمریکا کفایت نکرد تا درخشان هم بدون سابقه حضور در جام جهانی کفش هایش را بیاویزد.


۶- ناصر محمدخانی مهاجم صاحب نام ایران طی سال های ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۰ در ۲۵ بازی ملی موفق به زدن ۱۸ گل شد. سرعت حرکات پا به توپ محمدخانی در آسیا زبانزد بود. دوران اوج محمدخانی در سال هایی سپری شد که ایران به دلیل مشکلات سیاسی حضور فعالی در مسابقات ورزشی نداشت و مرحله مقدماتی جام های جهانی ۸۲ و ۸۶ را از دست داد.


۷- مهدی فنونی زاده یکی از شوتزن ترین هافبک های تاریخ تیم ملی و باشگاه استقلال در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ بود. او که سابقه حضور در تیم های دارایی، پاس و استقلال را دارد بین سال های ۶۵ تا ۷۲ در ۴۱ بازی ملی ۲ گل به ثمر رساند. فنونی زاده در مرحله مقدماتی جام جهانی ۹۴ آخرین تلاش ناکامش را برای صعود به جام جهانی به همراه تیم ملی ایران تجربه کرد. دو گلی که او در آن مسابقات از فاصله دور به عربستان زد در غبار عدم راهیابی ایران به جام جهانی گم شد.


۸- شاید هر یک دهه یک بار مدافعی مثل محمد پنجعلی در فوتبال ایران متولد شود. کاپیتان اسبق تیم ملی ایران و پرسپولیس با ۱۶ و با پیراهن سرخ در فوتبال ایران جولان داد. پنجعلی طی حضور ۱۳ ساله اش در تیم ملی مابین سال های ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۱، ۴۵ بازی ملی انجام داد و قهرمانی در بازی های آسیایی پکن بزرگترین افتخاری بود که در این عرصه به دست آورد.


۹- اسطوره باشگاه ملوان مرحوم سیروس قایقران در سال ۱۳۶۳ به تیم ملی دعوت شد و در سال ۶۶ اولین فوتبالیست شهرستانی بود که بازوبند کاپیتانی تیم ملی ایران را تصاحب کرد.او در سال ۶۷ با تیم ملی به مقام سومی جام ملت های ۱۹۸۸ قطر رسید. در سال ۶۹ تیم ملی با گل های زیبای قایقران پس از ۲۰ سال به قهرمانی در بازی های آسیایی پکن دست یافت. قایقران هم مثل خیلی از هم دوره هایش به دلیل شرایط فوتبال آن زمان پشت در جام جهانی ماند. او در سال ۷۷ طی یک سانحه رانندگی دلخراش جانش را از دست داد.


۱۰- مجید نامجو مطلق؛ یکی از باتکنیک ترین هافبک های فوتبال ایران که سابقه حضور در هر دو تیم بزرگ پایتخت را دارد. او که بین سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۷ عضو تیم ملی بود ۴۵ بازی ملی انجام داد و ۴ گل هم به ثمر رساند. مطلق در سال های پایانی فوتبالش موفق شد به همراه تیم ملی ایران به جام جهانی ۹۸ صعود کند اما در تیمی که برای مرحله نهایی مسابقات انتخاب شد حضور نداشت.


۱۱- مجتبی محرمی یکی از چپ پاهای به یادماندنی تاذریخ فوتبال ایران بود. محرمی به عنوان یک مدافع در ۳۷ بازی ملی ۵ گل به ثمر رساند که آمار بسیار خوبی محسوب می شود. محرمی بین سال های ۶۷ تا ۷۵ به مدت ۸ سال در اوج بود اما در مقاطعی به دلیل حاشیه های زیادی که داشت از تیم ملی کنار گذاشته شده بود. در دوران او تیم ملی ایران به جام جهانی نرسید و در نهایت فوتبال ملی محرمی با کسب عنوان سومی جام ملت های آسیا در سال ۱۹۹۶ به پایان رسید.


۱۲- امیر قلعه نویی در دوران فوتبالش با مصدومیت های متعددی روبرو شد. او در سال ۷۱ به شدت از ناحیه زانو آسیب دید و با تکرار این اتفاق در سال ۷۵ از فوتبال خداحافظی کرد. قلعه نویی ۱۹ بازی از ۲۰ بازی ملی اش را از ۲۹ سالگی به بعد انجام داد. او رقبای متعددی در خط میانی تیم ملی داشت و به همین دلیل به طور مداوم به اردوهای ملی دعوت نمی شد. قلعه نویی آخرین بار در مرحله مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴ پیراهن تیم ملی را پوشید که منجر به صعود به جام جهانی آمریکا نشد.


۱۳- در سال ۱۳۶۵ و پس از استعفای ۱۴ نفر از بازیکنان تیم ملی، پرویز دهداری بازیکنان جوانی را به تیم ملی دعوت کرد که صمد مرفاوی ۲۱ ساله هم یکی از آنها بود. مرفاوی در قهرمانی ایران در بازی های آسیایی ۱۹۹۰ به عنوان مکمل فرشاد پیوس خودی نشان داد. او طی سال های ۶۶ تا ۷۲ بازی های خوبی برای تیم ملی انجام داد. به یادماندنی ترین نمایش مرفاوی برای تیم ملی در بازی بین قاره ای مقابل الجزایر بود که با دو گل او به سود ایران به پایان رسید.


۱۴- فرهاد مجیدی به هیچ وجه نتوانست دستاوردهای فوتبال باشگاهی اش را در تیم ملی تکرار کند. او از سال ۱۹۹۷ و در زمان محمد مایلی کهن به عضویت تیم ملی درآمدو از آن به بعد در مقاطع مختلف تا سال ۲۰۱۱ به تیم ملی دعوت شد. مجیدی که ۴۵ بازی و ۱۰ گل ملی را در کارنامه دارد هیچ گاه برای اثبات خودش در تیم ملی به آب و آتش نزد. با اینکه در دوران فوتبال او تیم ملی دو بار به جام جهانی رسید اما اثری از نام این بازیکن در فهرست نهایی تیم ملی در جام های جهانی ۹۸ و ۲۰۰۶ وجود نداشت.


۱۵- علیرضا واحدی نیکبخت یکی از مردان مورد اعتماد بلاژویچ و برانکو در سال ۲۰۰۲ بود اما حاشیه های پرتعداد زندگی ورزشی او باعث شد جایی در فهرست نهایی برانکو برای جام جهانی ۲۰۰۶ نداشته باشد. نیکبخت در ۷۷ بازی ملی ۱۴ گل به ثمر رسانده. او در سال ۲۰۰۸ آخرین بازی ملی اش را انجام داد و همچنان امیدوار است توسط کی روش به اردوی تیم ملی برای حضور در جام جهانی ۲۰۱۴ دعوت شود.