اتباع شاغل غیرمجاز در تهران شناسایی می‌شوند

ایسنا: کارشناسان بارها نسبت به ورود غیرقانونی اتباع بیگانه به کشور به جهت اشغال فرصت‌های شغلی و بهم ریختن بازار کار، ملاحظات امنیتی و پیامدهای سوء اجتماعی و سیاسی هشدار داده و بر لزوم برخورد جدی تر با اتباع غیرمجاز تأکید کرده‌اند.

بر اساس ماده ۱۲۰ قانون کار، اتباع بیگانه نمی‌توانند در ایران مشغول به کار شوند مگر آنکه دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و مطابق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوطه، پروانه کار دریافت کرده باشند.

کارشناسان بارها نسبت به ورود غیرقانونی اتباع بیگانه به کشور به جهت اشغال فرصت‌های شغلی و بهم ریختن بازار کار، ملاحظات امنیتی و پیامدهای سوء اجتماعی و سیاسی هشدار داده و بر لزوم برخورد جدی تر با اتباع غیرمجاز تأکید کرده‌اند.

تیرماه امسال سید مالک حسینی ـ معاون اشتغال وزارت کار در یک نشست خبری اظهار کرد: طبق اعلام رسمی وزارت کشور حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر تبعه خارجی مجاز و غیرمجاز در کشور حضور دارند که تا تیرماه حدود ۸۰۰ هزار نفر به کشورشان برگشته‌اند و تا امروز به طور غیررسمی میزبان ۵ میلیون نفر افغانستانی در بازار کار ایران بوده‌ایم.

به گفته وی بر اساس آمارها بیش از ۹۳ درصد نیروی کار خارجی در ایران از اتباع افغان هستند و ۵۰ درصد اتباع غیرمجاز در تهران سکونت دارند.

معاون اشتغال وزیر کار به آمار اشتغال اتباع خارجی اشاره کرد و گفت: تا پایان خرداد ۱۴۰۴ تنها ۴۳۳ هزار و ۴۹۱ نفر نیروی کار خارجی شناسنامه‌دار در ایران فعالیت می‌کنند و نیروی کار متخصص خارجی که به شکل کارفرمایی وارد شده، کمتر از ۱۰ هزار نفر است و نزدیک به ۴۲۷ هزار نفر از نیروی کار خارجی شاغل در ایران از اتباع افغانستان هستند.

اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران با همکاری اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران در تلاش است تا اطلس اشتغال اتباع خارجی را تدوین کند. با ایجاد اطلس اشتغال اتباع خارجی امکان شناسایی نیازهای واقعی شهرستان‌ها برای بهبود وضعیت اشتغال اتباع خارجی مجاز مشخص و برنامه‌ریزی مطلوب صورت می‌گیرد.این اطلس همچنین به پیشگیری از اشتغال اتباع غیرمجاز در بازار کار کمک می‌کند.

در همین راستا، طی روزهای اخیر نشستی میان مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران و مدیرکل امور اتباع و مهاجرین استانداری تهران به منظور ساماندهی اشتغال اتباع خارجی برگزار و بر لزوم ایجاد توازن بین عرضه و تقاضای نیروی کار در شرایط فعلی تاکید شد. همچنین خروج اتباع غیرمجاز از کشور و نیاز بنگاه‌های اقتصادی به نیروی کار مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مقرر شد با توجه به شرایط جدید این مساله با تدبیر و تعامل دستگاه‌های متولی مدیریت شود.

بهزاد سام دلیری ـ مدیرکل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تهران در این نشست از تهیه اطلس اشتغال اتباع خارجی در سطح استان تهران خبر داد و این اقدام را موجب کمک به شناسایی تعداد اتباع شاغل غیرمجاز و مشاغل تحت اختیار آنها دانست.

وی با یادآوری فرهنگ کار و ضرورت ترویج مشاغل مختلف در بین نسل جوان تاکید کرد:جامعه پویا برای رفع نیازهای خود به مشاغل متنوع نیاز دارد که باید این مشاغل از روش های آموزشی صحیح ترویج شود.

همچنین مقرر شد به منظور مدیریت بهتر حجم مراجعات،رسیدگی به امور اشتغال اتباع خارجی به صورت غیرمتمرکز و منطقه‌ای انجام گیرد و ساماندهی اشتغال اتباع غیرمجاز و تعامل بیشتر شهرداری‌ها،شهرک‌های صنعتی، اصناف و بنگاه‌های اقتصادی با استانداری و اداره‌ کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران برقرار شود. 

پیشتر حمید حاج اسماعیلی ـ‌کارشناس بازار کار با اشاره به خروج بخشی از اتباع غیرمجاز از کشور بر لزوم جایگزینی نیروی کار ایرانی با آنها تاکید کرده و گفته بود: در حال حاضر یکسری از بخش‌ها در کشور از وجود اتباع غیرمجاز خالی شده که لازم است با مدیریت مناسب و هماهنگی دستگاهی از جوانان آماده به کار برای حضور در آنها استفاده کرد.

طبق گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجران، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۵۵۹ هزار مهاجر افغانستانی از ایران خارج شده‌اند که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ با رشد ۱۸ درصدی همراه بوده است.

به اعتقاد وی حضور اتباع افغان و نیروی کار خارجی در بخش کشاورزی، دامداری‌ها و شهرک‌های صنعتی به لحاظ تعداد قابل توجه نیست و لطمه چندانی به بازار کار نمی‌زند.

البته حاج اسماعیلی تاکید کرد با توجه به آنکه شهرداری‌ها نهادهای حاکمیتی هستند،می‌توانند از طریق ارتباط با وزارت کشور شرایط حضور و جذب نیروی کار ایرانی را فراهم و در عین حال حقوق مکفی به کارگر ایرانی پرداخت کنند.

به اعتقاد وی ابزارهای لازم برای جایگزینی نیروی کار داخلی وجود دارد و باید با برنامه‌ریزی اساسی بستر به کارگیری نیروی کار ایرانی را در بخش‌هایی که از اتباع خارجی خالی شده است فراهم کرد.

هم اکنون یکی از بخش‌هایی که امکان پذیرش نیروی جوان آماده به کار داخلی را دارد،بخش مسکن است. اتباع غیرمجاز حضور فعالی در بخش ساختمان و پروژه‌ها دارند لذا انبوه‌سازان باید از کارگران ساختمانی داخل کشور که هم آموزش‌های لازم را دیده و هم کارت مهارت برایشان صادر شده است، استفاده کنند.

بر اساس آمار استانداری تهران، تاکنون یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از اتباع غیرمجاز از کشور خارج شده‌اند که ۷۰ درصد آنها به صورت خودمعرف و طبق فراخوان‌ها به مراکز مربوطه مراجعه کرده‌اند. خروج اتباع غیرمجاز از کشور آثار قابل توجهی به دنبال داشته که از جمله آنها می‌توان به کاهش اجاره‌بها، کاهش فشار بر نظام سلامت، خالی شدن بیش از ۳۰۰۰ کلاس درس و کاهش تقاضا برای برخی از کالاهای اساسی اشاره کرد.

در حال حاضر با ۲ دیدگاه در بحث تاثیر خروج نیروی کار خارجی از جامعه کار و تولید روبه رو هستیم؛ یک دیدگاه می‌گوید اگر نیروی کار خارجی از ایران خارج شود بسیاری از کسب و کارها دچار آسیب می شود و یک دیدگاه می‌گوید با خروج اتباع خارجی کم کم نیروی کار ایرانی جایگزین می‌شود.

هم اکنون برخی انبوه‌سازان اتباع غیرمجاز را بدون بیمه و با دادن مزد کم در پروژه‌ها به کار می‌گیرند در حالی که اولویت با نیروهای آماده به کار داخلی و کارگران ساختمانی است و باید از ظرفیت کارگران ساختمانی ماهر و دوره‌ دیده در ساخت و سازها استفاده کرد.

طبق گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجران، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۵۵۹ هزار مهاجر افغانستانی از ایران خارج شده‌اند که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ با رشد ۱۸ درصدی همراه بوده است. به گفته کارشناسان، چنانچه نیروی کار خارجی از مسیر صحیح و قانونی وارد کشور شود و ورودش به بازار کار ایران آسیب نزند، می‌تواند مجوز ورود دریافت کند.