عدم تائید FATF، حفظ استقلال یا خودتحریمی؟
FATF چيست؟ به زبان ساده، يک کارگروه بين‌المللي فرادولتي در امور بانکي براي مقابله با پولشويي است که در سال ۱۹۸۹ تشکيل شده و در سال ۲۰۰۱ مقابله با تامين مالي براي تروريسم هم به آن اضافه شده، ۳۷ عضو دارد که تهيه استانداردها را به‌عهده دارند و به‌جز چند کشور محدود، مابقي کشورها همکار اين کارگروه هستند.
آرمان ملی: FATF چيست؟ به زبان ساده، يک کارگروه بين‌المللي فرادولتي در امور بانکي براي مقابله با پولشويي است که در سال ۱۹۸۹ تشکيل شده و در سال ۲۰۰۱ مقابله با تامين مالي براي تروريسم هم به آن اضافه شده، ۳۷ عضو دارد که تهيه استانداردها را به‌عهده دارند و به‌جز چند کشور محدود، مابقي کشورها همکار اين کارگروه هستند.
کشورهاي همکار دو گروه هستند، يا به‌کارگيري استانداردهاي مقابله پولشويي را پذيرفته و اجرا کردند يا در حال تطبيق دادن خود با اين استانداردها هستند. اساس کار اين کارگروه بر تعيين و به‌کارگيري استانداردهايي است که مبادلات بانکي را براي رهگيري، شفاف‌سازي و شناسايي پول‌هاي کثيف حاصل از قاچاق مواد مخدر، رشوه، اختلاس و غيره را به اعضا و کشورهاي همکار توصيه مي‌کند.
مثل همه سازمان‌هاي بين‌المللي هيچ الزام و اجباري در پيوستن به اين کارگروه نيست، اما از آنجا که همه دنيا به‌جز ايران و کره شمالي اجراي استانداردهاي اين کارگروه در نظام بانکي خود را پذيرفته‌اند، عدم پيوستن به آن و قرار داشتن در ليست سياه اين کارگروه (ايران و کره شمالي در ليست سياه قرار دارند) دو نوع عوارض بسيار زيانبار براي ايران دارد، اول قطع ارتباط با نظام بانکي بين‌الملل و دوم غيرممکن شدن سرمايه‌گذاري خارجي، چون قرار داشتن در ليست سياه، اتوماتيک به معناي پرريسک بودن سرمايه‌گذاري در ايران است.
کساني که به هر دليلي با پيوستن ايران به FATF مخالف هستند و هزينه آن را بيشتر از منافع آن مي‌دانند، براي استمرار مراودات بانکي با دنياي خارج دقيقا چه راه‌حل جايگزيني دارند؟ اگر اساسا نيازي به مراودات بانکي بين‌المللي نيست که بحثي نيست. اجراي استانداردهاي FATF يکي از موثرترين و کم‌هزينه‌ترين ابزارهاي مبارزه با فساد مالي و فرار مالياتي در همه دنياست، چرا نمي‌خواهيم از اين ابزار استفاده کنيم؟
مخالفان الحاق به FATF بفرمايند، فرق بين تحريم‌هاي شديد آمريکا و خودتحريمي نپيوستن به FATF که نتيجه عملي هر دو قطع ارتباط اقتصادي ايران با دنياست، مشخصا در چيست؟ يکي از دلايل مخالفان FATF محدود شدن ايران در ارسال کمک هاست. مگر قبلا از طريق نظام بانکي انجام مي‌شده که با پيوستن به FATF محدوديت شود؟
البته عضويت در هر سازمان بين‌المللي محدوديت‌هايي به دنبال خواهد داشت و حتما کشورهاي قدرتمند در جهت منافع خود از آنها سوءاستفاده خواهند کرد اما وقتي همه کشورها به آن سازمان مي‌پيوندند، دوري کردن از بايد با محاسبه دقيق باشد. مگر قدرت‌هاي جهاني با حق وتو از سازمان ملل سوءاستفاده نمي‌کنند، پس چرا از سازمان ملل خارج نمي‌شويم؟ در عالم سياست وضعيت ايده‌آل وجود ندارد، ميدان سياست هميشه عرصه انتخاب بين بد و بدتر است. دير يا زود، در دولت فعلي يا بعدي، ايران حتما به FATF ملحق خواهد شد، چون اقتصاد ما بيش از اين توان پرداخت هزينه را ندارد.
غلامرضا مصدق استاد دانشگاه
ارسال نظر