چگونه چنارهای «پاچنار» غیب شدند؟
«پاچنار» از محله‌های قدیمی تهران است که بازاری هم به همین اسم در پایتخت شکل گرفته است و در آن لوازم مختلفی مثل ابزار دوخت کیف و کفش خرید و فروش می‌شود. برای اطلاع از نحوه نامگذاری این بخش از تهران، سری به این محله زده‌ایم.
همشهری آنلاین: ابوذر چهل امیرانی: یکی از ساکنان قدیمی محله پاچنار، علت نامگذاری این بخش از منطقه۱۲ را وجود چند درخت چنار می‌داند و می‌گوید: «۵اصله چنار بزرگ ابتدای بازارچه وجود داشت و هرکسی می‌خواست نشانی اینجا را به آشنایانش بدهد، پای همان درخت‌های چنار قرار می‌گذاشت.»
«علی عبداللهی» ادامه می‌دهد: «کم‌کم اینجا به پاچنار معروف شد. ۲جوی آب هم کنار درخت‌ها روان بود و همیشه چند بساطی زیر پای چنارها خنزر پنزر می‌فروختند.» او ادامه می‌دهد: «نهرها در دو طرف کوچه جاری بودند که یکی از میدان ارگ و دیگری از باغ فخرالدوله سرچشمه می‌گرفتند. اهالی هم از همین نهرها برای نوشیدن و شستوشو استفاده و شب‌ها راه آب را سمت آب‌انبارهای خود کج می‌کردند.»
«سعید خسروی» هم با بیان اینکه اینجا محله‌ای تقریباً مرفه‌نشین بود، می‌گوید: «چنارها در دهه۵۰ خشک شدند چون آب نهرها به دلیل کم‌آبی، به اینجا نرسید. از طرف دیگر، خیلی‌ها هم می‌گفتند مسیر آب‌های زیرزمینی برای حفاری تونل‌های مترو تغییر کرد و سبب خشک شدن چنارها شد.»
حالا نیم قرن از خشک شدن و قطع چنارهای سر بازار می‌گذرد، اما هنوز محلی شناخته شده در بازار تهران و پایتخت است؛ بدون اینکه خیلی‌ها بدانند علت نامگذاری آن چه بوده است.
چنارها قربانی ساخت‌وساز شدند
«نصرالله حدادی» تهران‌شناس درباره نحوه نامگذاری کوچه‌ها و معابر تهران در قدیم می‌گوید: «این نامگذاری‌ها براساس ویژگی‌های ظاهری کوچه‌ها بود و به گونه‌ای انتخاب می‌شد که افراد ناآشنا هم بتوانند از طریق نشانی داده شده، کوچه را پیدا کنند.»
وی در ادامه با اشاره نامگذاری پاچنار می‌گوید: «دلیل نامگذاری کوچه پاچنار هم چنارهای تنومندی بود که در این کوچه وجود داشت.»
وی که از نزدیک این چنارها را دیده، ادامه می‌دهد: «من یکی از این چنارها را به‌خوبی به‌خاطر دارم. چند نفر باید دست به دست هم می‌دادند تا بتوانند دورتادور این درخت را در آغوش بگیرند.»
حدادی درباره دلایل از بین رفتن چنارها در این محله می‌گوید: «چنارها به دلیل ساخت‌وسازهایی که در دوره پهلوی انجام شد، از بین رفتند. البته مشکلی که بیشتر چنارهای تهران را به سوی خشک شدن کشاند، این بود که مثلاً به‌دلیل ساخت مترو یا حفاری‌ها و ساخت‌وسازهای دیگر، آب قنات‌ها را بستند و چنارها از بی‌آبی خشک شدند. نمونه‌ای از این چنارها در کاخ‌های مرمر و گلستان وجود داشت که از بین رفته‌اند.»
ارسال نظر