وظایف بازاریاب چیست؟ (۶ وظیفه مهم + توضیحات کامل)

در این مقاله، به بررسی وظایف بازاریاب به عنوان عوامل اساسی در فعالیت‌های بازاریابی خواهیم پرداخت. وظایف بازاریابی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و وظایف است که توسط بازاریابان در یک سازمان انجام می‌شود و هدف آن‌ها رسیدن به اهداف بازاریابی و توسعه کسب و کار است.

وظایف بازاریاب

وظایف بازاریابی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و وظایف است که توسط بازاریابان در یک سازمان انجام می‌شود به منظور رسیدن به اهداف بازاریابی و رشد کسب و کار. در زیر تعدادی از اصلی‌ترین وظایف بازاریابی را بررسی می‌کنیم، اما قبل از آن، خوب است جمله سایت حمید صباغی درباره بازاریابی را مطالعه کنیم که می‌گوید:

جدیدترین تعریف بازاریابی از نظر انجمن بازاریابی آمریکا که در سال ۲۰۰۷ ارائه شد و در سال ۲۰۱۳ با بازنگری هم چنان مورد اتفاق نظر است: «بازاریابی مجموعه‌ی نهادها، فعالیت‌ها و فرایند‌هایی است که به خلق، ارتباط (اطلاع رسانی و کسب اطلاع)، تحویل و تبادل پیشنهاد‌ها مربوطند. مبادله‌هایی که برای مشتریان، شرکا و در مقیاس بزرگتر، جامعه، ارزشمند محسوب می‌شوند.»

• تحقیقات بازار

تحقیقات بازار به عنوان یکی از اصلی‌ترین وظایف بازاریابان در نظر گرفته می‌شود. این فرایند شامل بررسی و تحلیل بازار هدف، مشتریان، رقبا و عوامل محیطی است. هدف اصلی تحقیقات بازار این است که اطلاعات کاربردی و قابل استنادی درباره بازار هدف و عوامل تأثیرگذار بر آن جمع‌آوری شود. با تحلیل این اطلاعات، بازاریابان قادرند بهترین تصمیمات را در خصوص استراتژی‌های بازاریابی خود بگیرند. در این فرایند، بازاریابان به دنبال پاسخ به سؤالاتی هستند مانند:

- نیاز‌ها و ترجیحات مشتریان: تحقیقات بازار به بازاریابان کمک می‌کند تا نیاز‌ها و ترجیحات مشتریان را به طور دقیقتر فهمیده و به تمایلات آن‌ها پاسخ دهند.

- رقبا: تحقیقات بازار به بازاریابان امکان می‌دهد رقبا را به طور دقیقتر بشناسند. با بررسی فعالیت‌ها، محصولات و استراتژی‌های رقبا، می‌توان برنامه‌های بازاریابی را بر اساس تفاوت‌ها و نقاط قوت خود تنظیم کرد و رقابت را مدیریت کرد.

- عوامل محیطی: تحقیقات بازار می‌تواند به بازاریابان کمک کند تا عوامل محیطی مثل عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تکنولوژیک را بسنجند و تأثیر آن‌ها را بر روند بازار و استراتژی‌های بازاریابی خود بفهمند. این اطلاعات می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها و پیش‌بینی تغییرات بازار مفید واقع شود.

• استراتژی بازاریابی

استراتژی بازاریابی یک رویکرد برنامه‌ریزی شده است که توسط یک بازاریاب یا تیم بازاریابی برای رسیدن به اهداف تجاری تعیین می‌شود. وظایف بازاریاب در ارتباط با استراتژی بازاریابی شامل موارد زیر می‌شود:

1.  تحلیل بازار: بازاریابان برای تعیین استراتژی‌های مؤثر، نیازمند تحلیل دقیق بازار هستند. آن‌ها باید اطلاعاتی درباره مخاطبان هدف، تقاضا و رفتار مشتریان، رقبا و محیط رقابتی را جمع‌آوری و تحلیل کنند.‌ها    

2. تعیین هدف‌های بازاریابی: برای این که مشخص کنیم چگونه بازاریابی کنیم، نیازمند تعیین هدف‌های خود هستیم. این هدف‌ها می‌توانند شامل افزایش فروش، افزایش شناخت برند، جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان فعلی باشند.

3.  انتخاب مخاطبان هدف: بازاریابان باید مشخص کنند که مخاطبان هدف آن‌ها چه کسانی هستند. این شامل تعیین ویژگی‌ها، نیاز‌ها و تمایلات مخاطبان مورد نظر است.

4. تدوین روش‌ها و تاکتیک‌ها: بازاریابان برای دستیابی به اهداف بازاریابی خود، روش‌ها و تاکتیک‌های خاصی را تدوین و اجرا می‌کنند. این ممکن است شامل استفاده از رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات تلویزیونی، تبلیغات آنلاین، رویداد‌ها و سایر روش‌های بازاریابی باشد.

• تدوین میکس بازاریابی

میکس بازاریابی (Marketing Mix) یک مفهوم کلیدی در حوزه بازاریابی است که توسط بازاریابان برای تدوین و اجرای استراتژی بازاریابی استفاده می‌شود. این مفهوم به مجموعه‌ای از عوامل کلیدی اشاره دارد که توسط بازاریابان برای تأثیرگذاری بر بازار و مشتریان استفاده می‌شود. میکس بازاریابی شامل چهار عامل معروف به "۴P" می‌باشد که عبارتند از:

-    محصول (Product): شامل تمامی کالا‌ها و خدماتی است که به مشتریان ارائه می‌شود. بازاریابان باید تصمیماتی را درباره طراحی، ویژگی‌ها، بسته‌بندی و برندسازی محصولات بگیرند تا نیاز‌ها و خواسته‌های مشتریان را برآورده کنند و ارزش افزوده برای آن‌ها ایجاد کنند.

-    قیمت (Price): شامل قیمتی است که برای محصول یا خدمت تعیین می‌شود. تعیین قیمت به تحلیل عواملی مانند هزینه تولید، تقاضا و رفتار رقبا بستگی دارد. بازاریابان باید قیمت را به گونه‌ای تعیین کنند که علاوه بر پوشش هزینه‌ها، ارزش محصول را نشان دهد و بازارپسند باشد.

-    توزیع (Place): مربوط به راه‌هایی است که محصولات به مشتریان تحویل داده می‌شوند. این عامل شامل انتخاب کانال‌های توزیع، لجستیک، مدیریت زنجیره تأمین و مکان‌های فروش می‌شود.

-    تبلیغات و ارتباطات (Promotion): شامل تمامی فعالیت‌ها و ابزار‌های بازاریابی است که برای ارتباط با مشتریان و ترویج محصولات استفاده می‌شود.

• اجرای استراتژی بازاریابی

اجرای استراتژی بازاریابی یکی از وظایف اصلی بازاریابان است. در ادامه، چند مرحله کلیدی برای اجرای استراتژی بازاریابی را توضیح می‌دهم:

۱.     برنامه‌ریزی و تنظیم اهداف: در این مرحله، بازاریابان باید برنامه‌ریزی کنند و اهداف مربوط به استراتژی بازاریابی را تعیین کنند.

۲.     اجرای استراتژی تبلیغاتی: در این مرحله، بازاریابان باید استراتژی تبلیغاتی را اجرا کنند. این شامل طراحی و تولید محتوا، انتشار تبلیغات در رسانه‌های مختلف، ترویج برند و ایجاد ارتباط با مشتریان است.

۳.     پیگیری و ارزیابی: پس از اجرای استراتتراتژی بازاریابی، پیگیری و ارزیابی عملکرد استراتژی بسیار مهم است. در این مرحله، بازاریابان باید عملکرد استراتژی را مورد بررسی قرار دهند و با استفاده از معیار‌هایی مانند فروش، درآمد، آگاهی مشتریان و سهم بازار، موفقیت استراتژی را ارزیابی کنند. در صورت نیاز، تغییرات و بهبود‌های لازم در استراتژی بازاریابی اعمال می‌شود.

• ارتباط با مشتریان

ارتباط با مشتریان یکی از وظایف اصلی بازاریابان است و در فرآیند بازاریابی بسیار حائز اهمیت است. ارتباط با مشتریان به بازاریابان کمک می‌کند تا نیاز‌ها و خواسته‌های مشتریان را بهتر درک کنند، روابط بلندمدت با مشتریان برقرار کنند و بهبود نسبت بازخورد و رضایت مشتریان را دنبال کنند.

• اندازه‌گیری و ارزیابی

اندازه‌گیری و ارزیابی عملکرد بازاریابی از وظایف مهم بازاریابان است و به آن‌ها کمک می‌کند تا از اثربخشی استراتژی‌ها و فعالیت‌های بازاریابی خود مطمئن شوند. در ادامه، توضیحاتی درباره اندازه‌گیری و ارزیابی در حوزه بازاریابی آورده شده است:

۱. تعیین هدف‌های قابل اندازه‌گیری: اندازه‌گیری و ارزیابی بازاریابی با تعیین هدف‌های قابل اندازه‌گیری آغاز می‌شود. هدف‌ها باید باشند که قابلیت اندازه‌گیری و ارزیابی داشته باشند، مشخص و محدود باشند و با استراتژی‌ها و اهداف کلان سازمان همخوانی داشته باشند.

۲. انتخاب شاخص‌های عملکرد: برای اندازه‌گیری و ارزیابی بازاریابی، شاخص‌های عملکرد (KPI) باید تعیین شوند.

۳‌. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات: برای اندازه‌گیری و ارزیابی بازاریابی، جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مربوط به شاخص‌های عملکرد ضروری است. این شامل جمع‌آوری اطلاعات مالی، داده‌های فروش، نظرسنجی‌ها، بازخورد‌های مشتریان و سایر منابع داده است.

۴. تحلیل و ارزیابی داده‌ها: داده‌های جمع‌آوریشده باید تحلیل و ارزیابی شوند تا بتوان به نتایج معناداری دست یافت. این تحلیل می‌تواند شامل مقایسه داده‌ها با هدف‌ها و شاخص‌های عملکرد، تجزیه و تحلیل روند‌ها و الگو‌های بازاریابی، تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد بازاریابی و شناسایی دستاورد‌ها و نواقص باشد.

۵. گزارش‌دهی و ارزیابی عملکرد: نتایج تحلیل داده‌ها باید به صورت گزارش‌ها و داشبورد‌های مناسب به تیم‌های بازاریابی و مدیران ارائه شوند.

۶. بهبود و بهینه‌سازی: ارزیابی عملکرد بازاریابی باید بهبود و بهینه‌سازی فرآیند‌ها و استراتژی‌های بازاریابی را ترویج کند.

سخن پایانی

در این مقاله، وظایف بازاریاب به عنوان مهم‌ترین وظایفی که بازاریابان بر عهده دارند، مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این وظایف، ابتدا هدف‌های قابل اندازه‌گیری تعیین می‌شوند و سپس شاخص‌های عملکرد مناسب انتخاب می‌شوند. داده‌ها و اطلاعات مربوط به این شاخص‌ها جمع‌آوری شده و تحلیل می‌شوند. نتایج این تحلیل در گزارش‌ها و داشبورد‌هایی ارائه می‌شوند که به تیم‌های بازاریابی و مدیران کمک می‌کنند تا عملکرد خود را ارزیابی کنند و بهبود‌های لازم را اعمال کنند.