درمان اضطراب با نوروفیدبک چگونه انجام می‌شود؟

اضطراب  چیزی است که این روزها همه درگیر آن هستند و گاهی حتی این مشکل می‌تواند ما را از  فعالیت‌های ساده روزمره‌ باز دارد. درمان اضطراب با نوروفیدبک یکی از روش‌های جدید در حل این مشکل است.

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک یک روش پیشرفته از آموزش زیستی است که به افراد کمک می‌کند تا فعالیت امواج مغزی خود را به طور داوطلبانه تنظیم و کنترل کنند. به زبان ساده، نوروفیدبک به مغز شما یاد می‌دهد که چگونه در حالت‌های خاصی از فعالیت (مثل تمرکز بالا، آرامش، یا خواب) کار کند. کاربردهای اصلی نوروفیدبک به عنوان یک روش کمکی و غیردارویی برای شرایطی نظیر اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی، اضطراب و استرس، اختلالات خواب و بهبود عملکرد استفاده می‌شود. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی اندازه‌گیری، بازخورد و  یادگیری و تغییر است. در این روش مغز به تدریج یاد می‌گیرد که فعالیت خود را به سمت الگوهای کارآمدتر هدایت کند.

درمان اضطراب با نوروفیدبک چگونه است؟

درمان اضطراب با نوروفیدبک بر اساس تغییر دادن الگوهای امواج مغزی که با حالت اضطراب مرتبط هستند، طراحی می‌شود. هدف اصلی این است که مغز را آموزش دهیم تا به جای تولید بیش از حد امواج با فرکانس بالا (مرتبط با برانگیختگی و نگرانی)، امواج آرام‌بخش‌تری تولید کند.

ارزیابی اولیه و نقشه‌برداری مغزی

این اولین و مهم‌ترین گام است. متخصص نوروفیدبک، از الکترودها برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز شما در حالت استراحت (چشم‌های بسته) و در حالت تمرکز (چشم‌های باز) استفاده می‌کند. این داده‌ها با یک پایگاه داده از افراد سالم مقایسه می‌شوند تا مشخص شود دقیقاً کدام نواحی مغز و کدام فرکانس‌های موجی بیش از حد فعال یا کم‌فعال هستند. در افراد مضطرب، معمولاً فعالیت امواج بتا سریع یا گاما (که نشان‌دهنده تفکر بیش از حد، نگرانی و حالت جنگ یا گریز) بیش از حد است، یا برعکس، امواج آلفا (مرتبط با آرامش و ثبات ذهنی) به اندازه کافی تولید نمی‌شوند.

تعیین پروتکل درمانی

بر اساس نقشه‌برداری، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده (پروتکل) برای فرد تنظیم می‌شود. در درمان اضطراب، رایج‌ترین پروتکل‌ها تمرکز بر مواردی از جمله افزایش آلفا و کاهش سریع بتا دارند.

جلسات درمانی نوروفیدبک

هر جلسه معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و مراحل زیر تکرار می‌شود:

• اتصال: الکترودها به نواحی خاصی از سر متصل می‌شوند.
• فعالیت: فرد راحت می‌نشیند و وظیفه‌ای ساده (مانند تماشای یک فیلم یا گوش دادن به موسیقی) را انجام می‌دهد، در حالی که نرم‌افزار مغز او را پایش می‌کند.
• دریافت بازخورد: اگر مغز در حالت هدف باشد (مثلاً آلفا افزایش یابد): بازخورد مثبت دریافت می‌کند (مثلاً تصویر روشن‌تر می‌شود، یا آهنگ واضح‌تر پخش می‌شود).
• اگر مغز از حالت هدف دور شود (مثلاً اضطراب بالا رود): بازخورد منفی دریافت می‌کند (مثلاً تصویر تیره می‌شود، یا موسیقی قطع می‌شود).
• شرطی‌سازی: در طول جلسات مکرر، مغز به طور ناخودآگاه یاد می‌گیرد که چگونه فعالیت امواج خود را تنظیم کند تا بیشتر اوقات بازخورد مثبت دریافت کند؛ یعنی یاد می‌گیرد که چگونه در حالت آرامش (آلفا) باقی بماند و از حالت برانگیختگی (بتا سریع) دوری کند.

تعداد جلسات و نتایج

درمان اضطراب معمولاً نیازمند ۲۰ تا ۴۰ جلسه است، اما این موضوع کاملاً به شدت اضطراب و پاسخ‌دهی فرد بستگی دارد. اثرات معمولاً تدریجی هستند، اما پس از تکمیل دوره، تغییرات در الگوی امواج مغزی پایدارتر شده و فرد می‌تواند حالت آرامش خود را بدون دستگاه نیز حفظ کند.

مزایای درمان اضطراب با نوروفیدبک

درمان اضطراب با نوروفیدبک به دلیل رویکردی غیرتهاجمی و تمرکز بر تقویت مکانیسم‌های خودتنظیمی مغز، دارای مزایای قابل توجهی است. در ادامه مهم‌ترین مزایای استفاده از نوروفیدبک برای درمان اضطراب آمده است:

رویکرد غیردارویی و غیرتهاجمی

بزرگترین مزیت این روش، کاهش یا حذف نیاز به مصرف داروهای ضد اضطراب است که ممکن است عوارض جانبی طولانی‌مدت یا خطر وابستگی داشته باشند. نوروفیدبک یک روش کاملاً خارجی و بدون درد است که هیچ گونه ماده‌ای به بدن تزریق یا وارد نمی‌شود.

پایداری و اثرات بلندمدت

برخلاف مصرف دارو که اثر آن با قطع مصرف از بین می‌رود، نوروفیدبک اساساً یک «آموزش مهارت» برای مغز است. هنگامی که مغز یاد می‌گیرد چگونه فعالیت خود را تنظیم کند، این الگوهای جدید کارآمدتر، معمولاً پایدار و بلندمدت باقی می‌مانند. فرد یاد می‌گیرد که کنترل فعالانه‌تری بر وضعیت عصبی و احساسی خود داشته باشد، که این امر اعتماد به نفس و حس عاملیت او را افزایش می‌دهد.

هدف‌گیری مستقیم علت عصبی

برخلاف بسیاری از روش‌های درمانی که بر رفتار یا علائم تمرکز دارند، نوروفیدبک مستقیماً ناهنجاری‌های الگوهای امواج مغزی (مثلاً فعالیت بیش از حد در ناحیه مرتبط با ترس و نگرانی) را هدف قرار می‌دهد. چون پروتکل درمانی بر اساس نقشه‌برداری مغزی منحصر به فرد هر کس تنظیم می‌شود، درمان بسیار دقیق و متناسب با ساختار عصبی او خواهد بود.

کمترین عوارض جانبی

از آنجایی که این روش بر اساس تقویت فعالیت‌های طبیعی و مطلوب مغز کار می‌کند، عوارض جانبی آن بسیار نادر و معمولاً جزئی هستند (مانند خستگی خفیف یا سردرد در ابتدای جلسات). در مقایسه با داروهای شیمیایی، پروفایل ایمنی آن بسیار بهتر است.

بهبود همزمان عملکردهای دیگر

از آنجا که اضطراب اغلب با اختلال در تمرکز، خواب و تنظیم هیجان همراه است، بهبود الگوهای امواج مغزی برای کاهش اضطراب اغلب منجر به بهبود همزمان تمرکز و توجه، بهبود کیفیت خواب، افزایش انعطاف‌پذیری عاطفی و کنترل بهتر واکنش‌ها می‌شود.

سن مناسب برای درمان اضطراب با نوروفیدبک

 کودک از سن 4 سالگی می‌تواند تحت درمان نوروفیدبک قرار گیرد. در واقع از سنی که کودک بتواند بر روی صندلی و رو به روی مانیتور قرار گیرد، می‌توان نوروفیدبک را برای او انجام داد. همچنین در این سن مغز کودک انعطاف بیشتری از خود نشان داده و به تغییرات اعمال شده پاسخ بهتری می‌دهد. در ادامه باید گفت که هر فرد تا سن 70 سالگی و حتی بیشتر نیز می‌تواند برای انجام نوروفیدبک مراجعه کند.

آیا درمان اضطراب با نوروفیدبک قطعی و ماندگار است؟

پاسخ این سوال بستگی زیادی به عوامل مختلف دیگر دارد. همکاری خود فرد در جلسات درمانی، کامل کردن تعداد جلسات درمان نوروفیدبک، همکاری خانواده‌ها برای کمک به درمان سریع‌تر، شرایط زندگی فرد، مراجعه به یک مرکز درمانی معتبر و مطمئن، تخصص و مهارت نوروتراپیستی که کار درمان را همراه با فرد به انجام می‌رساند و موارد دیگری از این دست تعیین کننده میزان تاثیر و ماندگاری نوروفیدبک در درمان اضطراب است. اما به طور کلی گفته می‌شود که این روش موثر و دارای نتایج طولانی مدت است.

با مشاهده چه علائمی می‌توان برای انجام نوروفیدبک مراجعه کرد؟

اگر علائمی که تجربه می‌کنید با الگوی شناخته‌شده اضطراب همخوانی داشته باشد، نوروفیدبک می‌تواند یک گزینه درمانی مناسب باشد. به طور کلی، اگر علائم زیر در شما به صورت مکرر، شدید، یا مختل‌کننده زندگی روزمره وجود داشته باشد، ارزیابی برای نوروفیدبک توصیه می‌شود.

علائم شناختی (فکری)

افکار نشخواری یا درگیری مداوم با نگرانی‌ها و تجزیه و تحلیل بیش از حد موقعیت‌ها، به طوری که ذهن فرد هرگز آرام نمی‌شود، مشکل در تمرکز و ناتوانی در تمرکز بر روی کارها به دلیل حواس‌پرتی ناشی از نگرانی‌های درونی و انتقاد یا قضاوت بیش از حد و تمایل به دیدن جنبه‌های منفی در خود، دیگران یا آینده.

علائم هیجانی و خلقی

تحریک‌پذیری و بی‌قراری و احساس دائمی تنش عصبی یا کلافگی که فرد برای آرام شدن نیاز به حرکت دارد، احساس ترس غیرمنطقی و اضطراب بیش از حد نسبت به موقعیت‌هایی که تهدید واقعی محسوب نمی‌شوند و نوسانات خلقی سریع و واکنش‌های احساسی شدید و نامتناسب به محرک‌های کوچک.

علائم جسمانی و فیزیولوژیکی

این علائم مستقیماً به حالت برانگیختگی سیستم عصبی مربوط می‌شوند. مشکلات خواب و داشتن خوابی کم‌عمق و غیرآرام، تنش عضلانی مزمن، تپش قلب و تعریق و مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر  یا ناراحتی معده که با استرس تشدید می‌شود.

محدودیت عملکردی

دوری کردن از فعالیت‌هایی که فرد قبلاً از آن‌ها لذت می‌برده یا در آن‌ها خوب عمل می‌کرده، به دلیل ترس از اضطراب یا شکست و کاهش عملکرد شغلی یا تحصیلی، جایی که اضطراب مانع از رسیدن به پتانسیل واقعی می‌شود.

نوروفیدبک برای چه نوع بیماری‌های اضطرابی انجام می‌شود؟

نوروفیدبک یک ابزار انعطاف‌پذیر است و می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از اختلالات اضطرابی مفید باشد، زیرا همه آن‌ها تا حدی با عدم تعادل در تنظیم فعالیت امواج مغزی مرتبط هستند. درمان نوروفیدبک به طور معمول برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال هراس و حملات پانیک
• اضطراب اجتماعی
• اختلال استرس پس از سانحه
• اختلال وسواس فکری-عملی
• اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)

کلینیک روانشناسی و روانپزشکی پارند

مرکز روانشناسی و نوروفیدبک آرامش پارند با همکاری دکتر مسعود نصرت آبادی (بنیانگذار نوروفیدبک و نورو تکنولوژی کاربردی در ایران و مدرس دانشگاه و دوره های تخصصی نوروفیدبک و نوروتکنولوژی) و شهناز گل ختمی (بنیانگذار SCP توروفیدبک در ایران ، آموزش دیده توسط دکتر نیلز بیربامر ، یووی گرلاچ ومرکز نیومایند آکادمی مورد تایید BCIA) خدمات تخصصی ویژه ای را مبتنی بر نوروفیدبک و نوروتکنولوژی با هدف درمان، بهبود و توانمندسازی هرچه بیشتر ارائه می کند.

در موارد زیر می‌توان از خدمات پارند استفاده کرد:

- ارتقاء سطح عملکرد

- استرس و مدیریت آن

- افزایش حافظه

نوروفیدبک و بیو فیدبک (جوانسازی مغز و بدن)

تحریک الکتریکی مغز (tSE)

شماره تماس:

۰۲۱-۲۶۴۷۱۹۹۵

۰۹۲۱۳۸۰۱۱۲۰

آدرس

پاسداران، بوستان نهم (جعفری) ، پلاک ۱۱۹، ساختمان پزشکان میلاد، طبقه چهارم، واحد ۱۹