ثبت ملی یک خوراک از عهد ساسانی

همشهری ‌آنلاین: بعد از ثبت مهارت سمنوپزان در شهر کشور، نوبت به ثبت مهارت پخت سمنوی هفت‌ریشه مهاباد در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور رسید.

  بخش مهاباد در شهرستان استان اصفهان قرار دارد و مهارت پخت سمنوی هفت ریشه در شهر مهاباد به‌عنوان نهمین اثر ناملموس شهرستان اردستان و ششمین اثر مهاباد در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور قرار گرفته‌است‎؛ آثار قدیمی نشان می دهد سمنو ریشه در عهد ساسانی دارد و نماد زایش و باروری گیاهان است.

رسم پخت سمنوی هفت‌ ریشه در مهاباد یک آیین قدیمی است که هر سال با آغاز فصل سرما، رونق می‌گیرد. اهالی مهاباد گندم را به همراه شش حبوبات دیگر مانند نخود، لوبیا (قرمز، چیتی، سفید)، عدس، ماش خیس کرده و داخل گونی مخصوص می‌ریزند. میزان گندم بیشتر و مقدار حبوبات باید حساب شده باشد تا آرد به‌دست‌آمده تلخ نشود. آب گندم و حبوبات خیس شده هم چندین بار باید عوض شود تا هم میزان جوانه‌زنی بیشتری به دست بیاید و هم جوانه‌ها طراوت بیشتری داشته باشد. بعد از این کار، روی گونی را با یخ و برف می‌پوشانند تا مرغوبیت جوانه‌ها بیشتر شود. درست زمانی که همه حبوبات جوانه‌ زد، آن‌ها را مقابل آفتاب پهن می‌کنند تا خشک شود. بعد از آن جوانه‌های خشک شده را به همراه مقداری برنج به نشانه برکت، آسیاب می‌کنند تا آرد سمنوی هفت ریشه حاصل شود. آرد به‌دست آمده را در دیگ مسی ریخته با روغن محلی سرخ کرده، مقداری زردچوبه و نبات و به میزان لازم آب به آن اضافه می‌کنند تا با شعله ملایم سمنو سفت و جا بیفتد. چوب دارچین، هل و گلاب از افزودنی‌های دیگری است که برای معطر شدن بیشتر سمنو هفت ریشه به آن اضافه می‌شود. سمنوی هفت ریشه مهاباد به عنوان یک میان وعده سالم و خوشمزه شناخته می‌شود.

رسم سمنوپزان در گوشه و کنار ایران

پیش از این نیز آیین پخت سمنو در آشتیان استان مرکزی آئین پخت سمنوی سادات در روستای قدیم حاجی آباد شهرستان کرج استان البرز و آئین سمنو پزان شهر درق استان خراسان شمالی در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسیده‌بود. این رسم در آشتیان در اردیبهشت ماه و همزمان با فصل برداشت محصول و به شکرانه نعمت خدا و گشایش روزی به مدت ۲ روز برگزار می‌شود.

آئین پخت سمنوی سادات هم از حدود ۸۰ سال پیش آغاز شده، جزو مراسم‌های کهن و سنتی است که توسط خانواده سادات حفظ شده و هر ساله طی مراسم خاصی نذر سمنو به کمک اهالی این روستا طبخ می‌شود. آئین سمنو پزان شهر درق در میانه اسفند ماه برگزار می‌شود.