اروپایی‌ها نگران از حذف در مذاکرات ایران و آمریکا
مقام‌های اروپایی می‌گویند برخلاف آنچه دونالد ترامپ ادعا کرده است، ارزیابی‌های اولیه آن‌ها نشان می‌دهد که حملات آمریکا، برنامه هسته‌ای ایران را نابود نکرده است.
انتخاب: واشنگتن پست نوشت: مقام‌های اروپایی می‌گویند برخلاف آنچه دونالد ترامپ ادعا کرده است، ارزیابی‌های اولیه آن‌ها نشان می‌دهد که حملات آمریکا، برنامه هسته‌ای ایران را نابود نکرده است. اما اروپایی‌ها نگرانند چیزی که احتمالاً از بین رفته، فرصت رسیدن به یک توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران در آینده نزدیک باشد.
در ادامه این مطلب آمده است: مقام‌های اروپایی اصرار دارند که مذاکره با ایران تنها راه برای به‌دست آوردن شفافیت و محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای تهران است، اما معتقدند که حملات اسرائیل و سپس ایالات متحده، انگیزه‌های جدیدی برای ایران ایجاد کرده تا به‌صورت پنهانی به‌دنبال سلاح هسته‌ای برود.
در همین حال، ترامپ این هفته گفت که «هیچ پیشنهادی به ایران نمی‌دهد» و اینکه حتی «با آن‌ها صحبت هم نمی‌کند، چون ما به‌طور کامل تأسیسات هسته‌ای‌شان را نابود کردیم». این در حالی است که چند روز پیش گفته بود مذاکرات می‌تواند همین هفته دوباره آغاز شود.
سه مقام اروپایی، به شرط فاش نشدن نامشان به‌دلیل حساسیت موضوعات امنیتی، گفتند که حملات آمریکا باعث تشدید فضای داخل تهران شده و ممکن است برای ایران این پیام را به‌همراه داشته باشد که بهترین عامل بازدارنده، توسعه توانایی ساخت بمب هسته‌ای است.
با وجود این بدبینی، اروپایی‌ها در حال تلاش برای آغاز مجدد گفت‌وگوها با ایران هستند. آن ها امیدوارند که پنجره‌ای باریک، اکنون در سایه آتش‌بس شکننده موجود، برای بهره‌برداری وجود داشته باشد.
اما مقام‌های اروپایی اذعان دارند که متقاعد کردن هر یک از طرفین برای ازسرگیری مذاکرات در مورد یک توافق هسته‌ای گسترده — به‌ویژه توافقی که شامل کشورهای اروپایی و احتمالاً قدرت‌های جهانی دیگر باشد — کاری دشوار خواهد بود.
ترامپ به‌طور مکرر از مسیر خود منحرف می‌شود و عاشق معامله است، بنابراین اروپایی‌ها به‌خوبی می‌دانند که ممکن است نظر او تغییر کند.
با این حال، اگر او مذاکرات با تهران را از سر بگیرد، ممکن است بدون رهبران اروپایی — که از زمان روی کار آمدنش آن‌ها را به حاشیه رانده — پیش برود. مشخص نیست اروپایی‌ها چه میزان نفوذی بر رئیس‌جمهوری خواهند داشت که ماه گذشته به عملیات نظامی اسرائیل پیوست و سپس بلافاصله پایان آن را بدون مشورت با متحدان سنتی در اروپا اعلام کرد.
برای ایران، لغو تحریم‌ها ممکن است در بلندمدت انگیزه کافی برای توافق فراهم کند. اما رهبران اروپایی اذعان دارند که نمی‌توانند تضمین چندانی به مقامات ایرانی بدهند مبنی بر اینکه ایالات متحده یا اسرائیل در آینده حملات یک‌جانبه‌ای انجام نخواهند داد.
مقام‌های اروپایی گفتند محاسبات ایران ممکن است پس از آن تغییر کرده باشد که اسرائیل کارزار بمباران خود را آغاز کرد، کاری که مذاکرات آغازشده توسط ترامپ را منحرف کرد. پس از آن نیز، ترامپ ابتدا خود را از حملات اسرائیل دور نگاه داشت، اما سپس دستور حمله بمب‌افکن‌های آمریکایی به سه سایت هسته‌ای ایران را صادر کرد.
میشل دوکلوس، دیپلمات سابق فرانسوی که اکنون در مؤسسه مونتنی در پاریس فعالیت می‌کند، گفت: «احتمال دارد ایران مصمم‌تر شود که به‌دنبال دستیابی به بمب برود و این کار را تا حد ممکن به‌صورت پنهانی انجام دهد.»
دوکلوس گفت تمایل تهران برای ورود به مذاکرات «تا حدی به توازن قدرت جدید در تهران» و همچنین جذابیت اقتصادی یک توافق با ایالات متحده بستگی خواهد داشت.
وی همچنین گفت: «ترامپ احتمالاً آگاه خواهد شد که در نهایت برنامه هسته‌ای ایران را نابود نکرده است. بنابراین احتمال اندکی وجود دارد که او به نوعی مذاکره روی بیاورد.»
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، این هفته در مورد ازسرگیری سریع دیپلماسی ابراز تردید کرد. او گفت تهران به «زمان بیشتری» نیاز دارد و همچنین خواستار تضمین‌هایی است که ایالات متحده در طول مذاکرات مجدداً حمله نخواهد کرد.
او در مصاحبه با شبکه خبری CBS گفت: «فکر نمی‌کنم مذاکرات به این زودی از سر گرفته شود.» اما افزود: «درهای دیپلماسی هرگز به‌طور کامل بسته نمی‌شود.»
ایران که همواره تأکید کرده برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای اهداف غیرنظامی است، پیش‌تر در چارچوب توافق ۲۰۱۵ — که با میانجی‌گری دولت اوباما، کشورهای اروپایی، روسیه و چین حاصل شد — تعهد داده بود که به‌دنبال سلاح هسته‌ای نرود. ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش از این توافق خارج شد و اروپایی‌ها را با تلاش برای حفظ آن تنها گذاشت.
یکی از مقام‌های اروپایی گفت که شکل کلی هرگونه مذاکره جدید به‌شدت به میزان آسیب وارده به تأسیسات هسته‌ای ایران و توانمندی‌های باقی‌مانده بستگی دارد — اما دستیابی به ارزیابی قطعی احتمالاً زمان‌بر خواهد بود.
ارزیابی‌های اولیه اروپایی حاکی از آن است که حملات آمریکا — به تأسیسات غنی‌سازی فردو، نطنز و مجتمع هسته‌ای اصفهان — آسیب وارد کرده‌اند اما برنامه هسته‌ای ایران را به‌طور کامل نابود نکرده‌اند.
برخی شواهد و همچنین ارزیابی‌های اولیه اروپایی‌ها نشان می‌دهد که احتمال دارد ایران، پیش از حمله، ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را جابه‌جا کرده باشد.
مقام‌های اروپایی به همتایان ایرانی خود هشدار داده‌اند که از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج نشوند یا بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را اخراج نکنند.
ایران این هفته اقداماتی برای تعلیق همکاری با آژانس را تصویب کرد، هرچند مدیرکل آژانس، رافائل گروسی، روز یکشنبه گفت که تا آن زمان بازرسان اخراج نشده‌اند. بازرسان از زمان آغاز حملات اسرائیل در ماه گذشته، امکان بازدید از سایت‌های هسته‌ای را نداشته‌اند.
یک دیپلمات اروپایی گفت اقدامات ایران در مورد آژانس می‌تواند تلاشی برای کسب اهرم در مذاکرات آتی باشد و مقام‌های آمریکایی نیز سیگنال‌های متناقضی درباره نحوه پیشبرد روابط با ایران داده‌اند.
او گفت: «الان باید منتظر ماند و دید که در تهران و واشنگتن چه رخ خواهد داد.»
این مقام‌ها گفتند که صرف‌نظر از موضع واشنگتن، کانال‌های ارتباطی خود با ایران را باز نگه خواهند داشت.
اما حمله آمریکا — که تنها یک روز پس از دیدار مقام‌های اروپایی با عراقچی در ژنو صورت گرفت — نشان داد که تلاش دیپلماتیک اروپا به‌تنهایی ممکن است بی‌نتیجه باشد. تقریباً این تلاش‌ها برای دستیابی به چیزی که اروپایی‌ها به‌دنبال آن هستند — یعنی توافقی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران مشابه توافق ۲۰۱۵ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، که پاییز امسال منقضی می‌شود — کافی نخواهد بود.
مقام‌های اروپایی که در طراحی آن توافق نقش داشتند — توافقی که برنامه هسته‌ای ایران را در ازای رفع تحریم‌ها مهار می‌کرد — معتقدند که خروج ترامپ از برجام انگیزه بیشتری به تهران داد تا تولید اورانیوم غنی‌شده را افزایش دهد. اکنون، این مقام‌ها می‌گویند که بدون توافقی جدید، حتی چارچوبی برای نظارت بر تأسیسات هسته‌ای ایران هم وجود نخواهد داشت.
با این حال، فاصله میان دو طرف زیاد به نظر می‌رسد. مذاکرات پیشین این امکان را برای ایران قائل بود که در چارچوبی محدود برای اهداف انرژی غیرنظامی، غنی‌سازی اورانیوم را ادامه دهد. اما دولت ترامپ اکنون بر «غنی‌سازی صفر» پافشاری می‌کند؛ موضعی که برخی مقام‌های اروپایی از آن حمایت می‌کنند.
مقام‌های فرانسوی همچنین خواهان آن هستند که برنامه موشکی ایران نیز در مذاکرات گنجانده شود. تهران اما این درخواست برای غنی‌سازی صفر را رد کرده و تأکید دارد که طبق قوانین بین‌المللی حق دارد برای مصارف غیرنظامی سوخت هسته‌ای تولید کند و همچنین می‌گوید توان دفاعی‌اش موضوعی قابل مذاکره نیست.
ارسال نظر